Irakın Özellikleri

ırak'ın özellikleri,
ırak özellikleri,
ırak ülkesinin özellikleri

Irakın Özellikleri

DEVLETİN NORMAL: Irak Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Bağdat
YÜZÖLÇÜMÜ: 438317 km2
NÜFUSU: 18838000 (1993)
DEVLETE AIT DİLİ: Arapça
DİNİ: İslam (% 95), Hıristiyan (% 5)
PARA BİRİMİ: Dinar

Türkiye ’nin güneyinde bir Ortadoğu ülkesiKuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Basra Körfezi ve Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, batıda Ürdün ve Suriye ile sınırlanmış ve 38°48° doğu meridyenleri ile 28°38° paralelleri aralarında yer almaktadır Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları aralarında bir geçit kabul edilmektedir Birleşmiş Milletler ve BağlantısızlarPaktı üyesi, sosyalist bir ülkedir

Tarihi

Irak ’ın bulunduğu Mezopotamya bölgesi dünyanın birincil manâlı ikâmetgâh merkezlerinden biridirMÖ 7 yüzyıla dek SümerAkad, Babil ve Asurların elinde kalmış, bu tarihte ise Perslerin eline geçmiştir Bölgede İslamiyetten önceki Araplar da Main,Sebai ve Himyeri devletlerini kurdular İslamiyetin doğuşu ve çabucak gelişmesi ile birlikte Müslümanlar uzun süre bölgeye egemen oldularMüslümanların dördüncü halifesi hazreti Ali ’nin kabri Necef ’tedirOğlu hazreti Hüseyin de burada Kerbela ’da şehid olmuşturİmamı A ’zam Ebu Hanife,Ahmed bin Hanbel, Abdülkadir Geylani gibi büyük alim ve velilerBağdat ve Kufe ’de yetişmişler, insanlığa ilim ve hikmet yaymışlardır Bu üç zatın türbesi halenBağdat ’tadır

Bağdat 762 ’den itibaren yeni bitmiş imar edilerek Abbasilerin yani, İslam dünyasının başşehri oldu ve dünyanın en kayda değer kültür merkezlerinden biri haline geldi Bilhassa 786809 seneleri aralarında halifelik yapan Harunürreşid ve oğlu Me ’mun zamanında Irak dünyanın en parlak ilim ve kültür merkezi oldu Ama 1258 ’de Irak ’a girenMoğol hükümdarı Hülagü, şehirleri yakıp yıkmış, binlerce Müslümanı öldürmüştür Daha sonraki tarihlerde de eski günleri bulamayan Irak, sırasıyla Celayirliler,Timuroğulları, Karakoyunlular,Akkoyunlular, ve Safevilerin hakimiyeti aşağı kaldı 1515 ’te Kuzey Irak ’ın Osmanlı topraklarına katılmasını takibenKanuni SultanSüleyman Han 1534 ’te ülkenin tamamını fethettiIrak,Osmanlı hakimiyetinde kaldığı takriben beş asırlık zaman zarfında en parlak dönemlerini yaşadı Değerli alimler İstanbul ’a götürülerek, çalışmaları için her türlü imkan temin edildiOsmanlı Sultanı Dördüncü Murad Han vaktinde Bağdat ikinci kez fethedildi Bu fetihte padişah kanımca harbe iştirak etmiş, kale kapısı yıkılırken elindeki gürzle o da destek etmiştiKalenin fethinden sonra Şiilerin yıktığı İmamı A ’zam türbesini yeniden inşa ettirdiIrak ’a göz koyan İngilizler,Birinci Dünya Savaşı esnasında 20Kasım 1914 ’te Basra ’ya girdiler Ama 29 Mayıs 1916 ’da Irak ve Osmanlı Kuvvetleri “Selman Pak meydan savaşında İngilizleri yenerek tamamını tutsak ettiler Birinci Dünya Savaşından sonra Osmanlılar bölgeden çekildiklerindenIraklılar yalnız ve güçsüz kaldılar Bunu farkeden İngiltere 1918 ’de ordularını Musul ’a soktu 1920 ’de yapılan son Roma Konferansında da Irak ’ın İngiliz mandası altına girmesi kararlaştırıldı 1930 ’da İngiltere Irak ’a sözde özgür tanıdı 1933 ’te de Faysal ’ın oğlu Gazi, kral oldu Irakİkinci Dünya Savaşına girmedi Oysa bütün İngiliz sömürgeleri gibi savaştan etkilendi 14 Temmuz 1958 ’de Irak ordusu, 22 yaşındaki Kral İkinci Faysal ’ın da öldürüldüğü kanlı bir darbe ile yönetime el koyarak cumhuriyeti ilan etti Ancak darbeci Abdülkerim Kasım tam bir dikte eden kimse olduğundan,Irak ’a İngilizlerden artı bir hürriyet vermedi Bunun üzerine SosyalistArap Baas Partisi aynı senenin 8 Şubatında yönetimi ele geçirdi 18 Kasım 1963 ’te işe Arif Kardeşler, karşı darbe ile başa geçti Beş yıl daha sonra 30Temmuz 1968 ’de de BaasPartisi yeni bir darbe yaparak ikinci kere yönetimi ele geçirdi Saddam Hüseyin ’in başkanlığındaki Köklü Değişiklik Komuta Konseyi ve Sosyalis ArapBaasPartisi bugün de işbaşındadır 22 Eylül 1980 ’de başlayan Irakİran savaşı ülkede yüzbinlerce insan kaybına, milyarlarca dolarlık zarara huzurun, barışın ve düzeninin bozulmasına yol açtıSekiz sene gibi uzun bir savaş sonunda, 2081988 ’de mütareke imzalandı

1990 ortalarında Irak orduları Kuveyt ’e girerek burayı işgal etti Bunun üzerine başlayan Körfez Krizi petrol fiatlarının artmasına ve hesaplı dalgalanmalara sebeb oldu ABDSuudi Arabistan ’ın güvenliğini temin etmek için 500000 asker, çoğu Avrupa devleti de Basra Körfezine donanma gönderdiIrak ’a, Kuveyt ’i boşaltmak için bahşedilen sürenin bittiği 16 Ocak 1991 günü, Müttefik güçler askeri harekata başladı Bir ay kapsamında Irak mağlub olarakKuveyt ’deri çekilmek mecburiyetinde kaldı Ateşkes antlaşması imzalanarak barıştırma görüşmelerine başlandı Amerika Irak ’ın kuzey sınırındaki kürtleri korumak için askeri birlik bulundurmaktadır

Fiziksel Yapı

Irak maddesel inşa bakımından çoğunlukla dört bölgeye ayrılır:Bunlar, kuzey ve kuzeydoğuyu kaplayan dağlık bölge; bu bölgenin güneyinde yeralan,Basra Körfezi kıyısındaki bataklıklar; güney ve batıdaki çöllerle sınırlanmış olanMezopotamya arazisi ve Ürdün, Suudi Arabistan,Güney Suriye sınırlarına yakın bölgelerden başlayarak komşu ülkelerin içlerine doğru uzanan step ve çöllerdirÜlkenin en büyük platosu kuzeyde yer alan Cezire ’dirYine kuzeydeki AlpHimalaya dağ dizisi üyeleri Zagros Dağları Irak ’ın en yüksek bölgeleri olup, 5605 m ’ye kadar yükselirler Dicle ve kolları, Fırat,Irak ve Mezopotamya ’nın yaşam kaynağıdır Bu iki dere bölgeyi suladıktan sonradan,Basra Körfezine 150 km kala Şattülarap su yolunda birleşirler Bu yol Irak ’ın en manâlı limanı olanBasra ’yı körfeze bağladığından fazla önemlidir Dicle ve Fırat yüzyıllardan beri Türkiye ve Suriye ’den,Irak ’ın kuzeyinden taşıdıkları topraklarla denizi doldurarakAşağı Mezopotamya ’nın ucundaki deltanın alüvyonal özellikte fazla bereketli bir ova haline gelmesine sebep olmuşlardır Ülkenin diğer manâlı akarsuları Büyük Zap, KüçükZap ve Uzuym nehirleridirÜlkede fazla sayıda göl bulunmasına karşın, bütün bir göl özelliği göstermezler Bir çoğu yağmur suyu ile dolan sathi (yüzeysel) çukurluklardır Basra Körfezine yakın göllerin birçok da sazlarla buruşuk bataklıklar halindedirIrak ’ın en büyük gölü Şattülarap su yolu ile Fırat Nehri arasındaki Hürülhammar Gölüdür *