Irakın Ozellikleri

ırak'ın ozellikleri,
ırak ozellikleri,
ırak ulkesinin ozellikleri

Irakın Ozellikleri

DEVLETİN ADI: Irak Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Bağdat
YUZOLCUMU: 438317 km2
NUFUSU: 18838000 (1993)
RESMİ DİLİ: Arapca
DİNİ: İslam (% 95), Hıristiyan (% 5)
PARA BİRİMİ: Dinar

Turkiye ’nin guneyinde bir Ortadoğu ulkesiKuzeyde Turkiye, doğuda İran, guneydoğuda Basra Korfezi ve Kuveyt, guneyde Suudi Arabistan, batıda Urdun ve Suriye ile sınırlanmış ve 38°48° doğu meridyenleri ile 28°38° paralelleri arasında yer almaktadır Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında bir gecit kabul edilmektedir Birleşmiş Milletler ve BağlantısızlarPaktı uyesi, sosyalist bir ulkedir

Tarihi

Irak ’ın bulunduğu Mezopotamya bolgesi dunyanın ilk onemli yerleşim merkezlerinden biridirMO 7 yuzyıla kadar SumerAkad, Babil ve Asurların elinde kalmış, bu tarihte ise Perslerin eline gecmiştir Bolgede İslamiyetten onceki Araplar da Main,Sebai ve Himyeri devletlerini kurdular İslamiyetin doğuşu ve hızla gelişmesi ile birlikte Muslumanlar uzun sure bolgeye hakim oldularMuslumanların dorduncu halifesi hazreti Ali ’nin kabri Necef ’tedirOğlu hazreti Huseyin de burada Kerbela ’da şehid olmuşturİmamı A ’zam Ebu Hanife,Ahmed bin Hanbel, Abdulkadir Geylani gibi buyuk alim ve velilerBağdat ve Kufe ’de yetişmişler, insanlığa ilim ve hikmet yaymışlardır Bu uc zatın turbesi halenBağdat ’tadır

Bağdat 762 ’den itibaren yeni baştan imar edilerek Abbasilerin yani, İslam dunyasının başşehri oldu ve dunyanın en onemli kultur merkezlerinden biri haline geldi Bilhassa 786809 seneleri arasında halifelik yapan Harunurreşid ve oğlu Me ’mun zamanında Irak dunyanın en parlak ilim ve kultur merkezi oldu Ancak 1258 ’de Irak ’a girenMoğol hukumdarı Hulagu, şehirleri yakıp yıkmış, binlerce Muslumanı oldurmuştur Daha sonraki tarihlerde de eski gunleri bulamayan Irak, sırasıyla Celayirliler,Timuroğulları, Karakoyunlular,Akkoyunlular, ve Safevilerin hakimiyeti altında kaldı 1515 ’te Kuzey Irak ’ın Osmanlı topraklarına katılmasını takibenKanuni SultanSuleyman Han 1534 ’te ulkenin tamamını fethettiIrak,Osmanlı hakimiyetinde kaldığı yaklaşık beş asırlık sure zarfında en parlak donemlerini yaşadı Kıymetli alimler İstanbul ’a goturulerek, calışmaları icin her turlu imkan temin edildiOsmanlı Sultanı Dorduncu Murad Han zamanında Bağdat ikinci defa fethedildi Bu fetihte padişah bizzat harbe iştirak etmiş, kale kapısı yıkılırken elindeki gurzle o da yardım etmiştiKalenin fethinden sonra Şiilerin yıktığı İmamı A ’zam turbesini yeniden inşa ettirdiIrak ’a goz koyan İngilizler,Birinci Dunya Savaşı sırasında 20Kasım 1914 ’te Basra ’ya girdiler Ancak 29 Mayıs 1916 ’da Irak ve Osmanlı Kuvvetleri “Selman Pak meydan savaşında İngilizleri yenerek tamamını esir ettiler Birinci Dunya Savaşından sonra Osmanlılar bolgeden cekildiklerindenIraklılar yalnız ve zayıf kaldılar Bunu farkeden İngiltere 1918 ’de ordularını Musul ’a soktu 1920 ’de yapılan son Roma Konferansında da Irak ’ın İngiliz mandası altına girmesi kararlaştırıldı 1930 ’da İngiltere Irak ’a sozde bağımsızlık tanıdı 1933 ’te de Faysal ’ın oğlu Gazi, kral oldu Irakİkinci Dunya Savaşına girmedi Ancak butun İngiliz somurgeleri gibi savaştan etkilendi 14 Temmuz 1958 ’de Irak ordusu, 22 yaşındaki Kral İkinci Faysal ’ın da oldurulduğu kanlı bir darbe ile yonetime el koyarak cumhuriyeti ilan etti Ancak darbeci Abdulkerim Kasım tam bir diktator olduğundan,Irak ’a İngilizlerden fazla bir hurriyet vermedi Bunun uzerine SosyalistArap Baas Partisi aynı senenin 8 Şubatında yonetimi ele gecirdi 18 Kasım 1963 ’te işe Arif Kardeşler, karşı darbe ile başa gecti Beş sene sonra 30Temmuz 1968 ’de de BaasPartisi yeni bir darbe yaparak ikinci defa yonetimi ele gecirdi Saddam Huseyin ’in başkanlığındaki Devrim Komuta Konseyi ve Sosyalis ArapBaasPartisi bugun de işbaşındadır 22 Eylul 1980 ’de başlayan Irakİran savaşı ulkede yuzbinlerce insan kaybına, milyarlarca dolarlık zarara huzurun, barışın ve duzeninin bozulmasına yol actıSekiz sene gibi uzun bir savaş sonunda, 2081988 ’de ateşkes imzalandı

1990 ortalarında Irak orduları Kuveyt ’e girerek burayı işgal etti Bunun uzerine başlayan Korfez Krizi petrol fiatlarının artmasına ve ekonomik dalgalanmalara sebeb oldu ABDSuudi Arabistan ’ın guvenliğini sağlamak icin 500000 asker, bircok Avrupa devleti de Basra Korfezine donanma gonderdiIrak ’a, Kuveyt ’i boşaltmak icin verilen surenin bittiği 16 Ocak 1991 gunu, Muttefik gucler askeri harekata başladı Bir ay zarfında Irak mağlub olarakKuveyt ’ten cekilmek mecburiyetinde kaldı Ateşkes antlaşması imzalanarak barış goruşmelerine başlandı Amerika Irak ’ın kuzey sınırındaki kurtleri korumak icin askeri birlik bulundurmaktadır

Fiziki Yapı

Irak fiziki yapı bakımından genelde dort bolgeye ayrılır:Bunlar, kuzey ve kuzeydoğuyu kaplayan dağlık bolge; bu bolgenin guneyinde yeralan,Basra Korfezi kıyısındaki bataklıklar; guney ve batıdaki collerle sınırlanmış olanMezopotamya arazisi ve Urdun, Suudi Arabistan,Guney Suriye sınırlarına yakın bolgelerden başlayarak komşu ulkelerin iclerine doğru uzanan step ve collerdirUlkenin en buyuk platosu kuzeyde bulunan Cezire ’dirYine kuzeydeki AlpHimalaya dağ dizisi uyeleri Zagros Dağları Irak ’ın en yuksek bolgeleri olup, 5605 m ’ye kadar yukselirler Dicle ve kolları, Fırat,Irak ve Mezopotamya ’nın hayat kaynağıdır Bu iki ırmak bolgeyi suladıktan sonra,Basra Korfezine 150 km kala Şattularap su yolunda birleşirler Bu yol Irak ’ın en onemli limanı olanBasra ’yı korfeze bağladığından cok onemlidir Dicle ve Fırat yuzyıllardan beri Turkiye ve Suriye ’den,Irak ’ın kuzeyinden taşıdıkları topraklarla denizi doldurarakAşağı Mezopotamya ’nın ucundaki deltanın aluvyonal ozellikte cok verimli bir ova haline gelmesine sebep olmuşlardır Ulkenin diğer onemli akarsuları Buyuk Zap, KucukZap ve Uzuym nehirleridirUlkede cok sayıda gol bulunmasına rağmen, tam bir gol ozelliği gostermezler Bir coğu yağmur suyu ile dolan sathi (yuzeysel) cukurluklardır Basra Korfezine yakın gollerin coğu da sazlarla kaplı bataklıklar halindedirIrak ’ın en buyuk golu Şattularap su yolu ile Fırat Nehri arasındaki Hurulhammar Goludur