İş Dünyası ve İktisatçılardan Yorumlar: Erdoğan'ın Yeni Ekonomi Deneyi Tutar mı?

İş dünyasının değerli bir bölümü Erdoğan’ın çok yanlış bir yolda olduğunu düşünüyor. En çok korktukları da 1990’ların istikrarını kaybetmiş çok yüksek enflasyonlu, faizli iktisadına dönmek.





Dünya'dan Sadi Özdemir'in yazısında yer alan bilgilere nazaran, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Yüksek faiz sebeptir, enflasyon sonuçtur” telaffuzundan harekete geçip Merkez Bankası’nın siyaset faizini enflasyonun çok altına indirmek için ‘siyasi irade’ koyması, siyasetin ve iş dünyasının en kıymetli konusu olmaya devam ediyor.

Zira bu yeni faiz siyasetiyle yaklaşık 1 ayda Türk Lirası yüzde 40 kadar bedel kaybetti. Siyasette muhalefet cephesi, ülkenin ekonomik krizde olduğuna dair uzun soluklu argümanına Türk Lirası’ndaki süratli paha kaybını en güçlü kanıt göstererek Erdoğan’a yüklenmeye muhtemelen seçime kadar devam edecek.


İş dünyası ve iktisatçılar ne düşünüyor?



İş dünyasının kıymetli bir kesiti Erdoğan’ın çok yanlış bir yolda olduğunu düşünüyor. En çok korktukları da 1990’ların istikrarını kaybetmiş çok yüksek enflasyonlu, faizli iktisadına dönmek.

Bir kısmı hakikat yolda olduğunu söylüyor lakin düşük faize geçiş için zamanlamanın yanlış olduğu kanaatinde. Bir kısmı da “Erdoğan katiyen haklı, bizi bu yüksek faiz belasından lakin Erdoğan kurtarır” inancında.

Ülkemizin hakikaten bilim insanı niteliğine sahip kıymetli iktisatçıları ile o denli olmasa da tanınan ekonomistleri de bu gündemin peşinde. Benim üzere yalnızca iktisat gazetecisi olanların pek hazzetmediği ‘piyasacı ekonomistler’ ise her halde ve koşulda ‘portföylerinin durumuna göre’ kelam söyleyerek bulanık sularda balık avlama sıkıntısında.

Tanınan olanlardan kimileri, Erdoğan’ın faizle ilgili ‘nas’lı izahlarına karşı “Yükselt faizi hem enflasyon hem kurlar düşsün, bu iktisatta kıymetli bir nas” derken, bilim insanı derinliği olanlar nas probleminde ‘faizci’ cepheye karşı kuşkularını lisana getirmekten kaçınmıyor.

Sözcü muharriri Sayın Ege Cansen onlardan biri. Merhum Güngör Uras ve Asaf Savaş Akat üzere bizim jenerasyonun ‘ekonomiyi anlamasında büyük emek sahibi iktisatçılardan Ege Hoca, bu faiz enflasyon sıkıntısında ‘Erdoğan ile birebir fikirdeyim’ diyerek aksi köşe yaptı.

Zamanlama yanlış olabilir mi?



Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçime 17 aydan az bir müddet kala neredeyse 70 yıllık ‘faiz, enflasyon, kur’ kuralını bir kenara bırakıp ehemmiyet sırasında en üste ‘cari açıktan kurtulmayı’ koyuyorsa şahsen nasıl bir risk alıyor?

İktisatta aldığı riskin bedeli siyasi ikbali olabilir mi? Şayet, bu yeni iktisat modeli büyük bir başarısızlıkla sonuçlanacaksa muhalefet iktidar koltuğuna çok yaklaştığı için memnun olmalı. Olağan ki ülkemizin, halkımızın büyük düşünce çekme riski bir siyasalın ikbal riskinden ve bir muhalefetin iktidar koltuğuna oturma mutluluğundan çok daha değerli.

O yüzden inşallah zamanlama yanlış değildir ve ülkeyi yüksek faizden ve enflasyondan kalıcı olarak kurtaracak formül konusunda Ege Hoca da Cumhurbaşkanı Erdoğan da haklı çıksa memleket için üzücü olmaz.

Enflasyonun ‘kök sebebi’ tartışması



Ege Hoca’nın 16 Eylül’de Sözcü’de yayınlanan yazısına kimi okurları nasıl reaksiyon vermiştir bilmiyorum ancak varsayım edebiliyorum. Zira Ege Hoca o yazısının bir kısmında “Erdoğan, yükseltilen faizle enflasyonun düşeceğine İslami değil iktisadi açıdan inanmıyor olabilir. Ben de tıpkı fikirdeyim. Türkiye’de ‘yükselt faizi bak nasıl düşüyor enflasyon’ formülü işlemez. Daha doğrusu, bu formül evvel düşürür, sonra yükseltir. Zira yüksek faiz hem dış açığı hem iç açığı büyütür. Bu da finansal istikrarsızlıktır. Finansal istikrarsızlık günün sonunda bırakın enflasyonu yükseltmeyi azdırır” diyor.

Esasen, Erdoğan’ın ne yaparsa yapsın birinci seçimi kaybederek iktidardan gideceğine ve Millet İttifakı’nın iktidara geleceğine inanan Ege Hoca’nın yazı yoluyla Erdoğan’ın yeni iktisat modeli hakkında söyledikleri şöyle devam ediyor: “Bu ortamda TL faizi yükselterek ve de uzun müddet yüksek tutarak enflasyon düşürülemez. Pekala, nasıl düşürülür?

Bunun iki yolu var



Birincisi TL’den vazgeçip para şurası sistemiyle Euro’ya geçmektir. Bu sistem iktisatta harikulade bir sakinlik yaratır. Tavsiye etmem.

İkincisi, yapışkan enflasyonun ‘kök sebebi’ olan ‘cari açığı’ ne kıymetine olursa olsun kapamaktır.” Türkiye’de enflasyon ve faizin merhum Başbakan Bülent Ecevit periyotlarında şaha kalktığını da hatırlatan Ege Hoca’nın her yazısının sonunda yer alan son kelamı de bu yazısı için “Cari açık epey, enflasyon ebediyen sürecektir” halindeydi. Ege Hoca’nın ‘cari açık, enflasyon ve faiz ortasındaki ölümcül ilişkilere’ farklı bakışını yansıtan yakın vakitte birkaç tane daha yazısı var. Mesela 25 Kasım’daki yazısında da “Finanse edildiği sürece cari açık sorun değildir” önermesini ve Ak Parti’nin uzun yıllar ‘yüksek cari açıkla’ ülkeyi yönetmesini sert formda eleştirdi.