İsim değiştir, devam et! İşte yıllardır hileli üretim yapanlar

Besinde taklit yahut tağşiş yapan firmalar, yılda bir defa en fazla 22 bin 742 lira ceza ödeyip, bir sonraki sene hileli üretim yaptıkları marka ve eser sayısını artırıyor.

Son bir yılda hileli besin üretimi yapan firma sayısı 173’ten 618’e, hileli eser sayısı da 282’den 1211’e yükseldi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı hileli besin üreten firmaların, 2012’den bu yana çoğunlukla tıpkı firmalar olduğunu gözlemledik.

Bu firmalar, hile yapıldığı tespit edildikten sonra hileye son vermek şöyle dursun, bünyelerine yeni markalar katıp, hile çeşitliliğini artırdılar. Örneğin, 2012’de “Ilgaz Yaylası”, 2014’te de “Lazz Bakkal” markasıyla hileli peynir üreten Afyonlu Keyifli Tolga firması, 2018’de marka sayısını 3’e, hileli eser sayısını 4’e çıkardı. Tıpkı firma, 2019’da toplam 6 markada hile yaptı. Hileli eser sayısını da 43’e yükseltti.

İSİM DEĞİŞTİRİYORLAR



Birebir biçimde, 2016’da Oba ve Emmoğlu markalarıyla 6 parti eserde hile yapan Konya merkezli Demircioğlu Süt ve Süt Eserleri firması da 2018’de 9 eserde hile yaparken, 2019’da 23’e çıkardı. Bu süreçte bünyesine Kaymakçı, Özlü, Özlü Emre Demirci, Asyalı ve Molla Mehmetoğlu isimlerinde 5 yeni marka daha ekledi.
2014’te “İtimat İhsan Koçkan” markalı sucukta kanatlı eti kullanan Afyonlu Zeka Sucukları Et ve Et Eserleri firması ise, 2019’da tıpkı hilesine “Yavuz-oğlu” markasıyla devam etti.

Bitkisel yağ kümesinde da, 2014’te “Selin” markasıyla hileli zeytinyağı ürettiği tespit edilen İzmir merkezli Güney Tüketim Malları isimli firma, 2018’de marka ismini değiştirdi. Bu kere “Ege Selin” markasıyla hileli ayçiçeği yağı sattı. 2019’da ise tekrar “Selin” markasıyla hileli ayçiçek yağı satmayı sürdürüyor. Bu firma ayrıyeten, 2019’da ‘Sığla’ isimli yeni markasıyla “Naturel Birinci Zeytinyağı” eserinde de hile yapmaya devam ediyor.

KANSER YAPIP ÖLDÜREBİLİR



Besinde taklit yahut tağşiş teşhir edilirken, mikotoksinler ya da pestisit kalıntılarının hiçbir formda açıklanmadığına dikkat çeken Besin Mühendisi Bülent Şık, “Kurutulmuş meyve ve sebzede kullanılan mikotoksinler direkt kanser yapabilir. Çikolata, bal ve meyve aromalı gazlı içeceğe katılan uyarıcı hususlar ise mevte sebebiyet verebilir” dedi.

Kamusal çalışmalarda hangi tahlillerin yapıldığına ait önemli boşluklar olduğunun altını çizen Şık, “Mesele sırf taklit yahut tağşiş değil. Kaldı ki bunların teşhiri de hiçbir işe yaramıyor. Asıl kıymetli olanlardan kimileri, örneğin, ayçiçek yağına ya da zeytinyağına katılan tohum yağı kolza, erüsik asit içerir. Bu asit de çeşitli sıhhat meselelerine yol açar. Kolza değil de kanola kullanıldıysa da yeniden önemli bir sorun. Zira dünyada üretilen kanola yağlarının büyük bir kısmı GDO’lu. Bu kere de bunların ithal edilip edilmediği sorusu akla gelir. Bu detaylar bakanlığın yapmış olduğu firma teşhiri listesinde yer almıyor” diye konuştu.

7 BİN KİŞİ DENETLİYOR

Yoğurda, domuzun deri yahut kemiklerinin kaynatılmasıyla elde edilen jelatinin katılması, tavuk kemiklerinin öğütülüp salama katılması, uzun soyulmuş sosise iç organ konulması ve kaçak çayların domuz kanıyla renklendirilmesi, en fazla başvurulan hileler ortasında.



Süt ve süt eserlerinde yüzde 35, ette yüzde 22, zeytinyağında yüzde 12, bal ve baharatta yüzde 10 oranında hile yapıldığına dikkat çeken TMMOB Besin Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Zafer Şenyurt, “Yılda ortalama bir sefer kontrol yapılıyor ve bu firmalar bir seferliğine 22 bin 742 lira ceza ödemeyi göze alıyor” dedi. Şenyurt, şöyle devam etti: “2018 sonu prestijiyle Türkiye’de kayıtlı ve onaylı işletme sayısı 674 bin 409. Bu işletmeleri denetlemekle misyonlu kişi sayısı ise sırf 6 bin 825. Bu takımda besin mühendislerinin hissesi 2 bin 250 civarında. Halbuki on binlerce mühendis işsiz. Denetçi sayısı, mevcudun en az iki katı olmalı, kontrol kriterleri tekrar ele alınmalı.”

YILLARDIR HİLELİ ÜRETİM YAPANLAR:

Et, süt, bitkisel yağ ve balda yıllardır hileli üretim yapmaya devam eden firmalardan kimilerini şu formda belirledik: Afyonlu Zafer Sucukları Entegre Et Tesisleri, İstanbul Bahçelievler’deki Yaylam Et, Kayserili ASM Et ve Et Eserleri, İzmirli Ya- Bo Boya Kimya, Hataylı Simay Yağ ve Çay Tic., Kahramanmaraşlı Aksu Çırçır Prese Yağ İplik, Manisalı Hünkar Zeytincilik Toprak Mahsulleri, Manisalı Anatolia Zeytin ve Zeytiyağı, İzmirli Emre Süt ve Süt Eserleri, İzmirli Çeşme Süt ve Tarım Ür. San., Konyalı Demircioğlu Süt ve Süt Eserleri, Ankaralı Hünkar Bal.

Gamze Bal/Cumhuriyet