İsim Nedir Kaça Ayrılır

Ad ne seslenmek
Ad çeşitleri
Ad nedir Ad çeşitleri
yapılarına tarafından isimler
anlamlarına kadar ad çeşitleri

Canlı ve cansız varlıkları, duygu, düşünceleri ve kavramları açıklamak için kullanılan sözcüklere ISIM denir

ÖRNEK: Köpek, taş, sıra, masa, tanrı, rüya, hürmet

İsimler, anlamları yönünden üç kısımda incelenir

ISIM ÇEŞİTLERİ

a ANLAMLARINA GÖRE
(1)Varlıklara Verilişlerine Tarafindan
(a) Özel Adlar
Evrendeki bir tek varlığı gösteren, her yönüyle bir sözde daha bulunmayan varlıkları anlatan adlara özel adlar denir
(b) Cins Adlar
Aynı türden varlıkların tümünü birdenbire belirten adlardır
*Bir cins adı genel anlamda kullanıldığında türü oluşturan varlıkların tamamını anlatır
Balık suda yaşar (Tüm balıkları gösterir)
Kitap en yakın arkadaştır (Tüm kitapları gösterir)

*Bir cins adı, bazen o türün yalnızca bir veya birkaçını gösterir
Kuş aralıksız olarak çırpınıyordu (Bir tek kuşu gösterir)
Kitap, Kurtuluş Savaşı yıllarını konu ediyordu (Bir tek kitabı gösterir)

*Dünya, güneş, ay sözcükleri gökbilim terimi olarak kullanılırsa özel isim anlamı kazanır
Dünya, Güneş ’ in uydusudur; Ay ’ da Dünya ’ nın ( Özel isim )
Pencereden içeri güneş girdi ( Cins adı )

(2) Varlıkların Oluşlarına Göre
(a) Maddesel Adlar
Beş duyu organından asgari biriyle algılanabilen varlık, nesne, ve kavramları göstermeye yarayan adlardır
(b) Görünmeyen Adlar
Duyu organları yoluyla algılanamayan; lakin zihinde var olan kavramları göstermeye yarayan adlardır
(c) Iş ve Eylem Adları
Bir eylemden mastar ekiyle (ma, me, mak, mek; ış, iş, uş, üş) ekleriyle türetilen ve eylem anlamlarını koruyan adlardır Bu adlara “isimfiil ve adeylem de denir

(3) Varlıkların Sayılarına Göre
(a) Tekil Adlar
Çoğul eki almamış, benzer türden bir tek varlığı belirten adlardır
(b)Çoğul Adlar
Aynı türden birçok varlığı belirten adlardır Adlar “ –ler, lar çoğul ekiyle çoğullanabilir
(b)Topluluk Adları
Biçimce tekil oldukları halde anlamca çoğul olan adlardır
Uyarı: Topluluk Adları da cins adları gibi çoğullanabilir

* Kimi kullanımlarda yer ve yapı adları isim aktarması yoluyla kalabalık adı anlamı kazanır Bunlar topluluk adı olmayıp, ad aktarması aracılığıyla kalabalık adı anlamı şampiyon adlar olarak anılır
Misal: Okul, yarın konsere gidecek
Meclis, gelecek hafta toplanıyor

b YAPILARINA KADAR ADLAR

(1) Basit Ad
Yapım eki almamış, kök halindeki isimlere kolay isimler denir
*Kolay isimler genel olarak tek hecelidirler ( kuş, dal, beygir, süt)
* İki heceli kolay isimlerin sayısı da çoktur
* Üç heceli basit isimler azdır( kurbağa, kelebek, tencere)

(2) Türemiş Isim
Ad veya fiil kök ve gövdelerine tapım eki getirilerek meydana getirilen isimlerdir
(a) İsimden Türemiş İsimler
Ad kök veya gövdelerine üretim eki getirilmesiyle türetilir
Çocukluk öğrenci
Isim kökü Yapım eki fiil kökü Üretim eki
(b) Sıfattan Türemiş İsimler
Önad kök ya da gövdelerine –lik ekinin getirilmesiyle sıfattan türemiş ad yapılır
(c) Fiilden Türemiş İsimler
Fiil kök ya da gövdelerine üretim eki getirilerek türetilir
(d) Yansımadan Türemiş İsimler
Tabiattaki sesleri yansılama yoluyla meydana gelmiş isimlerdir Yansıma köklerine –(i)l veya –(ı)r eklerinden biri, gerisinde da –tı, ti eklerinin getirilmesiyle yapılır

(3) Birleşik Isim
İki ya da daha artı kelimenin yeni anlam verecek biçimde bir araya gelerek, birleşip kaynaşmasından meydana gelen isimlere denir
Örnek: Pabuç, gecekondu, babaanne
Birleşik isimler bambaşka yazılırlarsa kelimeler kendi anlamlarını ifade eder *