İsim Nedir Ve Çeşitleri

Isim nedir
Ad çeşitleri nelerdir
Isim çeşitleri

Evrendeki tüm canlı ve cansız maddeleri; duygu ve düşüncelerimiz gibi kavramları anlatmaya yarayan sözcüklere isim ya da isim denir

AD ÇEŞİTLERİ

a ANLAMLARINA GÖRE
(1)Varlıklara Verilişlerine Göre
(a) Özel Adlar
Evrendeki bir tek varlığı belirten, her yönüyle bir sözde daha bulunmayan varlıkları anlatan adlara özel adlar denir
(b) Tür Adlar
Aynı türden varlıkların tümünü birden bildiren adlardır
*Bir tür adı genel anlamda kullanıldığında türü oluşturan varlıkların tamamını anlatır
Balık suda yaşar (Bütün balıkları gösterir)
Kitap en yakın arkadaştır (Tüm kitapları gösterir)

*Bir cins adı, bazen o türün yalnızca bir ya da birkaçını gösterir
Kuş defalarca çırpınıyordu (Bir tek kuşu gösterir)
Kitap, Kurtuluş Savaşı yıllarını konu ediyordu (Bir tek kitabı gösterir)

*Dünya, güneş, ay sözcükleri astronomi terimi olarak kullanılırsa özel ad anlamı kazanır
Dünya, Güneş ’ in uydusudur; Ay ’ da Dünya ’ nın ( Özel ad )
Pencereden içeri güneş girdi ( Nesil adı )

(2) Varlıkların Oluşlarına Kadar
(a) Fiziki Adlar
Beş duyu organından asgari biriyle algılanabilen varlık, nesne, ve kavramları göstermeye yarayan adlardır
(b) Soyut Adlar
Duyu organları aracılığıyla algılanamayan; lakin zihinde var olan kavramları göstermeye yarayan adlardır
(c) Iş ve Eylem Adları
Bir eylemden mastar ekiyle (ma, me, mak, mek; ış, iş, uş, üş) ekleriyle türetilen ve eylem anlamlarını koruyan adlardır Bu adlara “isimfiil ve adeylem de denir

(3) Varlıkların Sayılarına Göre
(a) Tekil Adlar
Çoğul eki almamış, aynı türden bir tek varlığı belirten adlardır
(b)Çoğul Adlar
Benzer türden çoğu varlığı bildiren adlardır Adlar “ –ler, lar çoğul ekiyle çoğullanabilir
(b)Kalabalık Adları
Biçimce tekil oldukları halde anlamca çoğul olan adlardır
Dikkat: Topluluk Adları da nesil adları gibi çoğullanabilir

* Kimi kullanımlarda yer ve yapı adları ad aktarması yoluyla topluluk adı anlamı kazanır Bunlar topluluk adı olmayıp, ad aktarması yoluyla kalabalık adı anlamı kazanan adlar olarak anılır
Misal: Mektep, yarın konsere gidecek
Meclis, gelecek hafta toplanıyor

b YAPILARINA GÖRE ADLAR

(1) Basit Isim
Yapım eki almamış, kök halindeki isimlere basit isimler denir
*Basit isimler çoğunlukla tek hecelidirler ( kuş, dal, at, süt)
* İki heceli kolay isimlerin sayısı da çoktur
* Üç heceli basit isimler azdır( kurbağa, kelebek, tencere)

(2) Türemiş Isim
Isim ya da fiil kök ve gövdelerine tapım eki getirilerek meydana getirilen isimlerdir
(a) İsimden Türemiş İsimler
Isim kök veya gövdelerine üretim eki getirilmesiyle türetilir
Çocukluk öğrenci
Ad kökü Yapım eki fiil kökü Üretim eki
(b) Sıfattan Türemiş İsimler
Önad kök ya da gövdelerine –lik ekinin getirilmesiyle sıfattan türemiş isim yapılır
(c) Fiilden Türemiş İsimler
Fiil kök ya da gövdelerine üretim eki getirilerek türetilir
(d) Yansımadan Türemiş İsimler
Tabiattaki sesleri yansılama yoluyla meydana gelmiş isimlerdir Yansıma köklerine –(i)l ya da –(ı)r eklerinden biri, arkasında da –tı, ti eklerinin getirilmesiyle yapılır

(3) Birleşik Ad
İki veya daha fazla kelimenin yeni manâ verecek biçimde bir araya gelerek, birleşip kaynaşmasından meydana gelen isimlere denir
Misal: Pabuç, gecekondu, babaanne
Birleşik isimler öbür yazılırlarsa kelimeler kendi anlamlarını açıklama eder *