Bilindiği üzere orta kulak işitmenin iç kulağa iletiminden sorumludur ve bu iletim kimi sistemlerle (Kulak zarı ve kemikçiklerin kaldıraç etkisi) iç kulağa amplifiye olarak erişir. Münasebetiyle orta kulak elemanlarının işitmedeki sorumluluğu büyüktür.
Kısaca kulak zarına ulaşan ses dalgaları kemikçikler (çekiç, örs ve özengi) vasıtası ile iç kulağın orta kulağa açılan penceresi olan “oval pencere” ismi verilen bölgeye ulaşır. Kemikçiklere orta kulakta yapışan iki tane de minik kas vardır.
İşitmenin uygun olabilmesi için kulak zarının sağlam, orta kulağın Östaki Borusu vasıtası ile âlâ havalanıyor, orta kulağı örten “mukoza” ismi verilen döşemenin sağlıklı, kemikçik zincirinin bütünlüğünün tam ve hareketli olması gerekir.
Münasebetiyle bu saydıklarımızı etkileyen faktörler işitmeyi bozacaktır.
Sırayla irdelenecek olur ise kulak zarı dış kulak yolu ile orta kulak ortasında bulunan ve ses dalgaları ile titreşen bir organımızdır. Kendisi ile sıkı irtibatta olan çekiç kemikçiğini harekete sokar. Kulak zarının en sık karşılaşılan sorunu yırtılması yahut delinmesidir. Bu bir travma sonucu olabileceği üzere orta kulak iltihaplarının baskısı sonrası da gelişebilir. Şayet öteki orta kulak yapıları sağlıklı ise kulak zarının yırtılmasından ötürü en fazla 35-40 dB (diğer bir deyişle % 35-40) işitme kaybı gelişir. Sadece kulak zarına yönelik müdahaleler vardır. Çok kolay ve küçük bir yırtık ise resen güzelleşme ihtimali fazladır. Fakat büyük olan yırtıkla yahut 2-3 hafta içinde iyileşememiş yırtıklar yahut delikler ameliyatla onarılmalıdır.
Orta kulak kaynaklı işitme kaybına neden olacak çok sayıda hastalık vardır. Bunun başında orta kulak iltihapları gelir. Bilhassa çocuk yaşlarda orta kulağın çeşitli nedenlerle havalanması bozulabilir ve buna bir de Östaki Borusu kaynaklı enfeksiyonlar ekenince “seröz otitis media” ismi verilen hastalıklar oluşur. Bu hastalık genelde ağrı yapmadığından işitme kaybı ile kendisini gösterir ve anne –baba çocuklarının söylenenleri tekrar ettirmesi yahut televizyonun sesini çok açması ile işitme kaybı olduğunu hisseder. Bu küme hastalığın tedavisi öncelikle ilaçlarla yapılır ve genelde antibiyotik tedavisine de cevap alınır. Başarısız ise orta kulak boşluğunun havalanmasını sağlayacak ve orta kulakta biriken iltihabın dışarı drenajımı sağlayacak havalandırma tüpleri kulak zarına takılır.
Öteki akut orta kulak iltihapları çok büyük sıklıkla antibiyotik tedavisine karşılık verirler ve de güzelleşme ile birlikte işitme kayıpları da düzelir. Şayet kemikçiklerde hasar yoksa orta kulak iltihaplarında karşılaşılan işitme kaybı seviyesi %40 civarındadır.
Kulak iltihapları sonrası sekel olarak kalan durumlar:
- Kulak zarının delik olduğu, kemikçiklerin sağlam olduğu durumlar,
- Kulak zarının delik olduğu kemikçiklerin de hasar gördüğü durumlar, kemikçiklerin hareketinin kaybolduğu durumlar,
- Kulak kemiğinin derinliklerine iltihabın yerleştiği kronik hastalıklar (akan kulak)
- Kolesteatom ismi verilen ve kulak kemiğinde harabiyet yaratan kronik ve tehlikeli hastalıklar
- Kemikçik zincirinin kopuk olduğu yahut işlev göremediği durumlarda işitme kaybı %60 düzeylerine ulaşabilir.
Tüm bu şartlarda öncelikli maksat iltihabın bir daha tekrar etmeyecek formda temizlenmesi, orta kulağın yine yapılanmasının sağlanması, kemikçiklerin onarılması yahut farklı usullerle (protezler kullanılarak) işitme iletiminin sağlanması ve de kulak zarının onarılmasıdır.
Duyusal tip işitme kayıpları ise doğumsal yahut edinsel olabilir. Doğumsal olanların ardında öncelikle genetik nedenler yatar. Annenin hamilelik sırasında geçirdiği enfeksiyonlar ve kullandığı ilaçlar da tesirli olabilir.
Edinsel olanlar ise çocuğun erken devirde geçirdiği enfeksiyonlar (başta menenjit olmak üzere etkendir)
Bu tip işitme kayıpları kısmi ise işitme aygıtı total ise biyonik kulak uygulaması yapılır.
İşitme organının yaşlanması ile birlikte yaşlılık işitme kaybı görülür ve işitme aygıtı ile desteklenir.