Iskelet Ve Adale Sistemi İSKELET VE ADALE SİSTEMİ Canlılarda, vücuda desteklik karşılayan ve hareketi kolaylaştıran sistemdir Tek hücrelilerde bu görevi hücresel zarı ve hücresel çeperi yapar Bitkilerde Takviye Yapılar Bitkilerde selüloz hücreli çeperi, turgor basıncı, takviye dokuyu oluşturan kollenkima ile sklerinkima gibi yapılar desteklik sağlar Hayvanlarda İskelet Sistemi Hayvanlarda iskelet ikiye ayrılır 1 Dış İskelet: Yalnızca omurgasız hayvanlarda bulunur vücudun dışarıda bulunan ve vücudu dış etkilerden koruyan takviye yapıdır Büyümeyi sınırlar, üzerinde vücut örtüsü bulunmaz Protein, khidrat ve yağ gibi organik moleküller ile kalsiyum karbonat gibi inorganik moleküller oluşabilir 2 İç İskelet: Omurgasızların bazılarında (süngerler, derisi dikenliler) ve tüm omurgalı hayvanlarda bulunur İç iskelet vücudun içinde bulunur, vücuda şeklini verir ve iç organları korur Üzerindeki çeşitli beden örtüleriyle büyümeyi engellemez Köpek balıklarında iç iskelet kıkırdak dokusundan oluşur Kemik oluşumu kıkırdak ve bono dokunun değişimi ile meydana gelir Minareller, hormonlar (parathormon, kalsitonin, STH) dengeli beslenme vitaminler ve kalıtımsal faktörler ile denetim edilir D vitamini kemiklerde Ca ve P birikimi sağlayarak kemiği sertleştirir Eksikliğinde raşitizm hastalığı meydana gelir İnsanda İskelet Sistemi İnsan iskeletinin temelini kemikler oluşturur Yapı olarak iki değişiklik kemik vardır * Sert Kemik: Tüm kemiklerde bulunan, aralarında avarelik bulunmayan kemiktir Sertlik ve dayanıklılık verir Sert kemiklerde sarı ilik bulunur * Süngersi Kemik: Yapısında boşluklar bulunur Bu boşluklarda kırmızı kemik iliği vardır Şekillerine göre ise üç değişiklik kemik vardır * Yassı Kemik: Kafatası, kürek, kalça, göğüs ve kaburga kemikleridir * Kısa Kemikler: Omurga kemikleri, el ve üçgenin taban olmayan kenarı bilek kemikleridir * Uzun Kemikler: Kol ve üçgenin taban olmayan kenarı kemikleridir Kemiklerin en dışarıya periost (kemik zarı) bulunur Kemiğin kalınlaşmasını ve onarılmasını sağlar Kemikler birbirine eklemlerle bağlıdır Üç çeşit eklem vardır * Oynar Eklem: Hareket yeteneği azami olan eklemlerdir Kol ve bacaklarda vardır Oynar eklemde birbirine alt olan iki kemiğin uçları eklem kapsülü içindedir Bu kapsül içinde sinovial çeper bulunur * Yarı Oynar Eklem: Kısıtlı hareketlere izin verir Omurga kemikleri aralarında ve dirdeklerde bulunur * Oynamaz Eklem: Harekete olanak sağlamazlar kafa tası kemiklerinde görülür Parathormon kemiklerden kana Ca geçişini, tirokalsitonin ise kandan kemiklere Ca geçişini sağlar Kemiğin yapısında %25 su, %45 inorganik maddeler ve %30 organik maddeler bulunur