Iskelet ve Kas Sistemi ...

Iskelet ve Kas Sistemi Iskelet ve Adale Sistemi Canlılarda, vücuda desteklik sağlayan ve hareketi kolaylaştıran sistemdir Tek hücrelilerde bu görevi gözenekli olan zarı ve hücresel çeperi yapar Bitkilerde Destek Yapılar Bitkilerde selüloz hücreli çeperi, turgor basıncı, yardım dokuyu oluşturan kollenkima ile sklerinkima gibi yapılar desteklik sağlar Hayvanlarda İskelet Sistemi Hayvanlarda iskelet ikiye ayrılır 1 Dış İskelet: Sadece omurgasız hayvanlarda bulunur vücudun dışında bulunan ve vücudu dış etkilerden koruyan yardım yapıdır Büyümeyi sınırlar, üzerinde ceset örtüsü bulunmaz Protein, khidrat ve yağ gibi organik moleküller ile kalsiyum karbonat gibi inorganik moleküller oluşabilir 2 İç İskelet: Omurgasızların bazılarında (süngerler, derisi dikenliler) ve tüm omurgalı hayvanlarda bulunur İç iskelet vücudun içinde bulunur, vücuda şeklini verir ve iç organları korur Üzerindeki farklı alanlara yönlendirilmiş vücut örtüleriyle büyümeyi engellemez Köpek balıklarında iç iskelet kıkırdak dokusundan oluşur Kemik oluşumu kıkırdak ve bono dokunun değişimi ile meydana kazanç Minareller, hormonlar (parathormon, kalsitonin, STH) dengeli besin vitaminler ve kalıtımsal faktörler ile denetim edilir D vitamini kemiklerde Ca ve P birikimi sağlayarak kemiği sertleştirir Eksikliğinde raşitizm hastalığı meydana kazanç İnsanda İskelet Sistemi İnsan iskeletinin temelini kemikler oluşturur Yapı olarak iki değişiklik kemik vardır * Sert Kemik: Tüm kemiklerde bulunan, arasında başıboşluk bulunmayan kemiktir Sertlik ve dayanıklılık verir Sert kemiklerde sarı ilik bulunur * Süngersi Kemik: Yapısında boşluklar bulunur Bu boşluklarda kırmızı kemik iliği vardır Şekillerine kadar ise üç çeşit kemik vardır * Yassı Kemik: Kafatası, kürek, kalça, göğüs ve kaburga kemikleridir * Kısa Kemikler: Omurga kemikleri, el ve ayak bilek kemikleridir * Uzun Kemikler: Kol ve etap kemikleridir Kemiklerin en dışarıda periost (kemik zarı) bulunur Kemiğin kalınlaşmasını ve onarılmasını sağlar Kemikler birbirine eklemlerle bağlıdır Üç çeşit eklem vardır * Oynar Eklem: Hareket yeteneği en fazla olan eklemlerdir Kol ve bacaklarda vardır Oynar eklemde birbirine yan olan iki kemiğin uçları eklem kapsülü içindedir Bu kapsül içinde sinovial zar bulunur * Güya Oynar Eklem: Kısıtlı hareketlere müsade verir Omurga kemikleri arasında ve dirdeklerde bulunur * Oynamaz Eklem: Harekete olasılık sağlamazlar kafa tası kemiklerinde görülür Parathormon kemiklerden kana Ca geçişini, tirokalsitonin ise kandan kemiklere Ca geçişini sağlar Kemiğin yapısında %25 su, %45 inorganik maddeler ve %30 organik maddeler bulunur Adale Sistemi Kaslar kemik ve eklemlerle beraber hareketi sağlar ve desteklik verir Kas gözenekli olan zarına sarkollemma, sitoplazmasına ise sarkoplazma denir Kaslar düz kas, astarlı adale ve kalp kas edinmek üzere üç çeşittir Düz kaslar ile kalp kası otonom sisteme tabi olarak çalışır, buruşuk kasların çalışması ise beynin kontrolündedir Kasların çalışması adale telcikleri (miyofibrin) ile olur Miyofibrinleri yaratıcı kas ipliklerinin kalın ve kısa olanlarına miyozin, ince ve uzun olanına aktin denir Bunların temel yapısı proteindir Aktin ve miyozin aktinomiyozin kompleksini oluşturur Aktinomiyozinler iplikleri, iplikler adale telciklerini, kas telcikleri adale tellerini, teller adale demetlerini oluşturur Kasların Kasılma Mekanizması Kaslar miyelinli sinir liflerinin denetiminde çalışır İmpulslar sinir telerinin motor sırık plağına ulaşınca sinir hücrelerinden asetilkolin salgılanır Bu madde kasları uyarır, Ca iyonlarının aktin ve miyozin iplikleri arasına yayılmasına sebep olur ve adale telcikleri kasılır Kasların kasılması için zorunlu uyarına şiddetine eşik şiddeti denir Sarkomer: Seri Halinde gelen iki Z bandı arasındaki bölgedir Kas kasılması ATP, Ca, K, Mg yer alan ortamda aktin ve miyozin ipliklerinin birbiri üzerine kayması ile gerçekleşir Kaplı kasların kasılması sırasında; 1 Aktin ve miyozin boyu değişmeyen 2 I bandının boyu kısalır 3 Z çizgileri birbirine yaklaşır 4 H bölgesi daralır ve görünmez olur 5 Aktin çubukları birbirine yaklaşır 6 Kasın boyu kısalır hacmi değişmez Adale Sarsılması: Kasın bir defa kasılıp gevşemesidir I Rahat Faz: Uyarının verildiği vakit ile kasın kasılmaya başladığı zaman arasındaki süredir II Kasılma Evresi: Kasılmanın başlaması ile gevşemenin kasılması arasında geçen süredir III Gevşeme Evresi: Gevşemenin başlaması ile kasın eski halini almasına kadar geçen süredir Bir sarsılmanın olabilmesi için uyarının ya eşik şiddetine eşit yada artı olması gerekir Adale Tonusu: Kasların dinlenme durumunda bile az da olsa kasılı olması durumudur Bu koşul organizmanın uyartılara tez cevap vermesini sağlar Fizyolojik Tetanoz: Eğer adale arka arkaya sıkça uyarılırsa gevşemeden her tarafta kasılır Bu durumda adale kasılı kalır Buna fizyolojik tetanoz denir Kasların kasılması ve gevşemesi için enerji gereklidir Bu enerji başlangıçta ATPICODEden daha sonra kreatin fosfat, dekstroz ve glikojenden sağlanır ATPICODEnin tekrar oluşması için kullanılan ilk güç kaynağı kreatin fosfattır Kreatin fosfat + ADP kreatin + ATP ATP elde etmenin öteki bir yolu da kastaki glikojenin glikoza, glikozunda ATPye dönüştürülmesidir Adale kasılması esnasında glikojen, O2, ATP ve kreatin fosfat azalır, laktik asit, CO2, inorganik fosfat, ADP ve kreatin azalır Eğer kasılan kaslar zorunlu enerjiden yoksun ise kasılı durumda kalır Tetani: Kasların gevşemesini sağlayan kasılmalardır Ca tuzlarının eksikliğinde ortaya çıkan ellerde ve parmaklarda gözlenen ağrılı kasılmalardır Antagonist kaslar: Birbirine ters çalışan kaslardır Biri kasılırken diğeri gevşer Sinerjit kaslar: Benzer anda kasılıp gevşeyen kaslardır Bu durumda eklem tepede olan ve uyuşuk kalır