İslamda Dinî Ve Ser'î Hükümlerin Kaynakları

İslâm'da, dinî hükümler, iki temel kaynağa dayanmaktadır:

1 Kitâb,

2 Sünnet

İslâm'ın ortaya koyduğu bütün dinî ve şer'î hükümler, bu iki kaynaktan alınmıştır Bu kaynaklardan başka hiçbir esastan ve kanundan, İslâmî bir hüküm alınmış değildir

Bu iki temel kaynaktan ayrı, Kıyâs ve İcmâ' adında, iki şer'î delil daha vardır ki, bunlar asıl itibariyle müstakil kaynaklar değildir Kitab ve Sünnete râcidirler Şu halde İslâmî hükümlerin hepsi, Kitab ve Sünnetten çıkmıştır

Şimdi bu kaynakları birer birer îzah edelim:

Kitab:

Kitabdan maksad, Kur'anı Kerîm'dir

Sünnet:

Peygamberimizin söylediği sözlere ve yaptığı işlere Sünnet denir Bu da üç kısma ayrılır:

a Kavlî sünnet,

b Fi'lî sünnet,

c Takrirî sünnet

Peygamberimizin sözlerine Kavlî Sünnet; işlerine Fi'lî Sünnet; Sahâbelerden birinin söylediği bir sözden, yahut işlediğini gördüğü bir işten, onu men'etmeyip susmalarına da Takrirî Sünnet denir

Bunların hepsine birden Hadîs denebilirse de, bu tâbir, bilhâssa, Peygamberimizin sözleri (Kavlî Sünnet) için kullanılır

Peygamberimizin sünneti, şer'î delil olan Kur'an'dan sonra mühim bir asıldır Sünnet, Kur'an'daki dinî hükümlere bir açıklık ve tefsir getirdiği gibi, Kur'an'da olmayan yeni hükümler de koymuştur

Kıyâs:

Kur'an ve Sünnet'e istinad eden şer'î ve dinî bir delildir

Kıyâs, bir mes'ele hakkında Kitab ve Sünnette bulunan şer'î bir hükmü, aralarındaki illet ve sebeb benzerliğinden dolayı diğer bir mes'ele hakkında da vermektir

Meselâ: Şarabın içilmesi haram olduğu, hem Kitab, hem de Sünnet ile sâbittir Şarabın haram olma illeti sekr, yani, sarhoşluk vermesidir O halde şarabın dışında sarhoşluk veren bütün alkollü maddelerin içilmesi de haram olmalıdır Bu hüküm kıyâs yoluyla ortaya çıkmaktadır Kıyâsı, ancak müctehid seviyesindeki din ve fıkıh âlimleri yapabilir

İcmâ'i Ümmet:

Bir asırda bulunan İslâm müctehidlerinin bir mes'ele üzerinde ictihad yoluyla verdikleri hükümlerinde ittifak etmelerine İcmâ'ı Ümmetdenir

Hakkında icma' olan bir mes'ele, şüphesiz ki en kuvvetli bir mes'eledir

İctihad Nedir?

İctihad, şer'î bir hükmü, şer'î delilinden çıkarmak için olanca ilmî kuvvetini sarfetmektir İctihadı yapacak ilmî ehliyete sâhip olan kimseye müctehid denir

İctihad yapabilmek için Kitabı, Sünneti, Kıyâs'ı, İcma'ı, bütün teferruatıyla ve incelikleriyle bilmek şarttır

Bir hâdisenin hükmü Kur'an ve Sünnette açıkça belirtilmemiş ise ictihâda gidilir Yani, Kur'an ve Sünnet'in ışığı altında hükmünü çıkarmak için cehd ve gayret gösterilir İctihad yüce dinimizin en büyük meziyyetlerinden biridir İctihad sebebiyle hayat sahnesinde ortaya çıkan bütün hâdiselerin hükmü beyan edilir Dînimizin her asrın bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kabiliyete sahip olmasının sebeblerinden biri de budur

ALLAH`IN SELAMI ÜZERİNİZE OLSUN