İSLAM’DA ORTUNME
Ortunme Nedir?
Dinimizde erkeğin ve kadının avret yerlerini ortmesi konusu tartışma goturmeyecek derecede acık, kesin ve şekli bilirli bir hukumdur Fakat son zamanlarda değişik sebeplerle tartışma konusu yapılmaya başlanmıştır Biz de bu konudaki şupheleri gidermek icin bu temel farzın ne olduğunu değişik yonleri ile ele alacağız
Ortunme Farz Bir Emirdir
Avret yerlerini ortmek farzdır Bu konudaki ilahi emir kesindir Bu emir her mumine verilmiştir ve kıyamete kadar gecerlidir Yuce Allah namaz gibi ortunmeyi de kesin hukme bağlamış, bunu insanların keyfine ve tercihine bırakmamıştır Ortunme şekli, şahsa ve duruma gore az cok değişse de hukum değişmez Boyle olması rahmettir O, aynı zamanda ortunmenin bir insan, aile ve cemiyet icin ne kadar gerekli olduğunu da gostermektedir
Akıllı olup bulUğa eren her erkek ve kadın emredilen yerlerini ortmekle yukumludur Erkek ve kadına gore avret bolgelerinin nereler olduğu aşağıda acıklanacaktır
Ortunme, Kur'an ve Sunnet’te acıkca emredilmiş, kimlerin ne zaman, nerede, ne şekilde ortuneceği bildirilmiştir Butun İslam alimleri ortunmenin farz olduğu konusunda goruş birliği icindedir
Ortunme bir adet değil ibadettir Adet olduğu icin ortunenler de vardır Fakat her mumin kadın, ortunun yuce Allah'ın emri olduğunu bilerek ortunmeli, boylece adeti ibadete cevirmelidir
Kur'an ve Sunnet’te ortu icin olculer verilmiş fakat tek tip kıyafet belirlenmemiştir Bunun icin her kadın, verilen olculere uymak şartıyla maddi imkanına, iş durumuna, iklim ve cevre şartlarına gore bu emri yerine getirebilir
Yuce Allah erkeklere şu emri vermiştir:
Mumin erkeklere soyle: Gozlerini harama bakmaktan ceksinler ve ırzlarını korusunlar Bu, kendileri icin daha temizdir(NUr 2430)
Yuce Allah kadınlara da şoyle emretmiştir:
Mumin kadınlara da soyle: Gozlerini haramdan sakınsınlar Irzlarını korusunlar Gorulmesi tabii olan yerler haric ziynet yerlerini acmasınlar Baş ortulerini yakalarının uzerine kadar salsınlar Ziynet yerlerini izin verilenler dışında kimseye gostermesinler Bir de ayak bileklerine taktıkları gizli susler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar Ey muminler, (onceki kusurlarınızdan dolayı) hepiniz Allah'a tovbe edin Boylece korktuğunuzdan emin, umduğunuza nail olursunuzNUr 2431
Elmalılı Hamdi Yazır (rah) meşhur tefsirinde der ki:
“Bu ayette emredilen şudur: Kadınlar başlarını, saclarını, kulaklarını, boyunlarını, gerdanlarını ve goğuslerini acık tutmayıp anlatıldığı gibi guzelce ortunsunler Bunun icin onu temin edecek baş ortusu kullansınlar Cahiliye (İslam oncesi) kadınları da hic baş ortusu kullanmaz değillerdi Fakat yalnız enselerini bağlar veya arkalarına bırakırlar, yakaları onden acılır, gerdanları ve gerdanlıkları acık olurdu, ziynetleri gorunurdu
İslam once acıklığı yasaklamıştır Sonra, kadınların başlarını ortup başortulerini yanları ve goğusleri uzerine sarkıtmasını emretmiştir Boylece sadece tesetturun farz oluşu değil, aynı zamanda onun ne şekilde olacağı da gosterilmiştir Kadın edep ve nezaketinin en guzel ifadesi bundadır
Kadınlara ortuyu emreden ikinci ayet şudur:
Ey peygamber! Eşlerine, kızlarına ve muminlerin kadınlarına soyle, evlerinin dışına cıkarken cilbablarını (dış elbiselerini) uzerlerine alsınlar Bu, onların tanınması ve incitilmemesi icin en uygunudur Allah cok affedici ve cok esirgeyicidirAhzab 3359
Cilbab, butun bedeni orten elbiseye denir Kadınların vucutlarını tamamen orttukleri her turlu elbise cilbab yerine gecer
Ortunmenin farz olduğu ikinci yer mescid ve namazdır Bu konuda ayette şoyle buyrulmuştur:
Ey ademoğulları! Her mescide (namaza) gelişte elbiselerinizi giyin (avret yerlerinizi ortun)A‘raf 731
Ayetteki hukum, Kabe'de yapılan tavafı ve namaz icin mescide gelmeyi de icine alır Buradaki ziynetten maksadın elbise ve giysiolduğu belirtilmiştir Boylece İslam namaz ve tavaf gibi ibadetlerde avret yerlerinin ortulmesinin farz olduğunu bildirmiştir
Hz Peygamber (sav) ortunme ile ilgili ayetlerin tefsirini yapmış ve onların nasıl uygulanacağını gostermiştir Bu konuda ceşitli hadisler vardır Biz ikisini nakledeceğiz:
Hz Aişe (rah) anlatır:
Bir gun Hz EbU Bekir’in kızı Esma ince bir elbise ile ResUlullah'ın (sas) huzuruna girmişti, Hz Peygamber ondan yuz cevirdi ve şoyle buyurdu:
Ey Esma! Kadın erginlik cağına ulaşınca onun şu yuzu ve elleri haric diğer yerlerinin gorulmesi helal değildirEbU Davud, Libas, 31
Diğer bir hadiste şoyle buyrulmuştur:
Allah Teala erginlik cağına girmiş bir kadının namazını başortusuz kabul etmezEbU Davud, Salat, 84
Ortunmenin ibadet olması icin şunlara dikkat etmelidir:
1 Ortunme ile yuce yaratıcının emrine yerine getirmeye niyet etmeli ve O'nun rızası icin giyilmelidir
2 Ortu dinimizin oğrettiği olculerde olmalıdır
Kadın ortunmekle ayrıca kocasının hakkını koruduğunu, nikah akdine vefa gosterdiğini ve boylece buyuk bir hayır yaparak sevap aldığını bilmelidir
Ortunme İşinde Kocaya Duşen Sorumluluk
Evli kadınların ortunmesinden başlarındaki kocaları sorumlu olduğu gibi, kız cocuklarının evleninceye kadar ortunme ile ilgili problemlerinden de birinci derecede babası sorumludur Cocukla uzun sure birlikte olan, onun eğitim ve terbiyesiyle yakından ilgisi bulunan anne de ikinci derecede sorumlu olur Ayette şoyle buyrulur:
Ey iman edenler! Yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennem ateşinden kendinizi ve ailenizi koruyunTahrim 666
Ateşten korumanın ancak iman ve edeple olacağı bildirilmiştir
Cocuğunun senin uzerinde hakkı vardırMuslim, Sıyam, 182
Ortunme Emanettir
Her farz gibi ortu de yuce Allah'ın bir emanetidir Kadın ve erkeğe ortuyu yuce Allah emanet etmiştir Onu koruyanı Allah dunyada fitneden, ahirette ateşten korur Onu ihmal eden hesaba cekilir ve kendisine, Nicin avret yerlerini yabancıların yanında actın?diye sorulur Bunun hesabını vermek kolay değildir
Namus, erkek ve kadın icin imandan sonra en buyuk emanettir
Mumin namusunu korumak icin can verse şehid olur; cenneti bulur Kadın kocasının, koca da kadınının namusudur Biri diğeri icin elbise yapılmıştır Birbirlerini orterler, suslerler, korurlar, tamamlarlar
Tedavi gibi bir zaruret yokken evinin dışında, yabancıların yanında ortusunu cıkaran bir kadın, iki kimseye vefasızlık yapmış olur Biri vucudun sahibi yuce Allah, diğeri de nikah emanetini taşıyan kocası Sonra bu kadın kendisi başta olmak uzere herkese zarar vermiş olur
Koca medeniyet zannedip kadınından ortu perdesini acmasını istese bile kadın Allah icin acmamalıdır Allah korusun, şeytana uyulup ortu acılırsa ortaya guzellikler değil, bir suru cirkinlikler cıkar Yuce yaratıcımız bu konuda hepimizi şoyle uyarmaktadır:
Ey ademoğulları! Sakın şeytan ilk anne babanız Havva ile Adem'e yaptığı gibi (haram şeyleri susleyerek) sizi de fitneye duşurmesin Şeytan onların ayıp yerlerini gostermek icin elbiselerini cıkartıp cennetten cıkmalarına sebep olduA‘raf 727
Ey ademoğulları! Sizin icin cirkin yerlerinizi ortecek ve giyip susleneceğiniz elbiseler yarattık (Onlarla ortunun Şunu da unutmayın ki) takva elbisesi daha hayırlıdırA‘raf 726
Ortunme Emniyettir
Ortunen kadın once kendisini koruma altına almış olur Sonra kendisine bakan yabancı kimseyi nefsinin vesvesesinden ve kotu duşuncelerinden kurtarır Bu durumda şeytan istese de kalbi bozmaya yol bulamaz Boylece ortu, harama karşı bir siper olur Onu giyen sevap aldığı gibi, ortuye hurmet eden de sevap alır
Mumin icin kalp Cenabı Hakk'ın nazar ettiği ozel bir mahaldir Orası ilahi aşkın bulunduğu, tadıldığı ve meyvelerinin alındığı yerdir Bunun icin devamlı temiz ve huzurlu olması gerekir Yoksa yuce aşk tadılamaz; insan ağzına koyduğu aş tadıyla kalır
Velilerden Şibli hazretlerine (ks), Mumin erkeklere soyle gozlerini haramdan sakınlarayetinin manası nedir?diye sorulduğunda şoyle demiştir:
Bunun manası şudur: Onlara soyle; baş gozlerini haramdan, kalp gozlerini de Allah'tan gayri şeylerden ceksinler
Goz gonule acılan bir penceredir Kalp ehli icin goz ve bakışlar cok onemlidir Yuce Allah'a aşık bir mumin icin en onemli iş gonlunu ve gozunu haramdan korumaktır Dunya ehli bunu anlamaz
Şeytanın erkeğe karşı en birinci silahı kadındır; avlamak istediğini onunla vurur Şeytan ortu icindeki kadınla hedefine kolay ulaşamaz Bunu bilir ve kadını orten elbiseyi cıkartmak icin bin turlu vesvese verir Bunu tek olarak başaramazsa, insan şeytanlarından yardım ister Bunun icin yuce Peygamberimiz (sav) kadınları şoyle uyarmıştır:
Kadın ortulmesi gereken bir varlıktır Kadın dışarı cıktığı zaman şeytan ona gozunu diker (onu gunaha nasıl alet edeceğini hesap eder)Tirmizi, Rada, 18
Bazıları, ortunen kadınların icinde nice kotu kadınların bulunduğunu, ortunun onlara bir fayda vermediğini soyler Boyle kadınlar bulunabilir Ortu ona bir fayda vermese de ona bakan ve ortulu olduğu icin haramdan korunan kimselere fayda verir Ortulu olup kotuluk niyetinde olan bir kadın ancak onu yakından tanıyanlara ve kendisi gibi kotuluk peşinde olanlara zarar verir
Ancak iyi niyetli bir kadın acık olsa ve bu şekilde dışarı cıksa, hic kimseye zarar verme derdi de olmasa, o bu pozisyonu ile kendisine kotu niyetle bakana zarar verir, kotu niyetli olana kapı acmış olur Kendisi hic harama bulaşmadan evine donse bile, kendisine kotu niyetle bakıp harama duşen bir suru insan bulunur Sebebi de bu kadın olur
Bu nedenle ortu, kadın ve erkek icin her yonden emniyettir O, iyilere de kotulere de fayda verir Yuce Allah ortunmenin faydasını anlatırken şoyle buyurmuştur:
Mumin kadınlara soyle ortunsunler; cunku bu, onların tanınması ve incitilmemesi icin en uygunudurAhzab 3359
Ortunme Nedir?
Dinimizde erkeğin ve kadının avret yerlerini ortmesi konusu tartışma goturmeyecek derecede acık, kesin ve şekli bilirli bir hukumdur Fakat son zamanlarda değişik sebeplerle tartışma konusu yapılmaya başlanmıştır Biz de bu konudaki şupheleri gidermek icin bu temel farzın ne olduğunu değişik yonleri ile ele alacağız
Ortunme Farz Bir Emirdir
Avret yerlerini ortmek farzdır Bu konudaki ilahi emir kesindir Bu emir her mumine verilmiştir ve kıyamete kadar gecerlidir Yuce Allah namaz gibi ortunmeyi de kesin hukme bağlamış, bunu insanların keyfine ve tercihine bırakmamıştır Ortunme şekli, şahsa ve duruma gore az cok değişse de hukum değişmez Boyle olması rahmettir O, aynı zamanda ortunmenin bir insan, aile ve cemiyet icin ne kadar gerekli olduğunu da gostermektedir
Akıllı olup bulUğa eren her erkek ve kadın emredilen yerlerini ortmekle yukumludur Erkek ve kadına gore avret bolgelerinin nereler olduğu aşağıda acıklanacaktır
Ortunme, Kur'an ve Sunnet’te acıkca emredilmiş, kimlerin ne zaman, nerede, ne şekilde ortuneceği bildirilmiştir Butun İslam alimleri ortunmenin farz olduğu konusunda goruş birliği icindedir
Ortunme bir adet değil ibadettir Adet olduğu icin ortunenler de vardır Fakat her mumin kadın, ortunun yuce Allah'ın emri olduğunu bilerek ortunmeli, boylece adeti ibadete cevirmelidir
Kur'an ve Sunnet’te ortu icin olculer verilmiş fakat tek tip kıyafet belirlenmemiştir Bunun icin her kadın, verilen olculere uymak şartıyla maddi imkanına, iş durumuna, iklim ve cevre şartlarına gore bu emri yerine getirebilir
Yuce Allah erkeklere şu emri vermiştir:
Mumin erkeklere soyle: Gozlerini harama bakmaktan ceksinler ve ırzlarını korusunlar Bu, kendileri icin daha temizdir(NUr 2430)
Yuce Allah kadınlara da şoyle emretmiştir:
Mumin kadınlara da soyle: Gozlerini haramdan sakınsınlar Irzlarını korusunlar Gorulmesi tabii olan yerler haric ziynet yerlerini acmasınlar Baş ortulerini yakalarının uzerine kadar salsınlar Ziynet yerlerini izin verilenler dışında kimseye gostermesinler Bir de ayak bileklerine taktıkları gizli susler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar Ey muminler, (onceki kusurlarınızdan dolayı) hepiniz Allah'a tovbe edin Boylece korktuğunuzdan emin, umduğunuza nail olursunuzNUr 2431
Elmalılı Hamdi Yazır (rah) meşhur tefsirinde der ki:
“Bu ayette emredilen şudur: Kadınlar başlarını, saclarını, kulaklarını, boyunlarını, gerdanlarını ve goğuslerini acık tutmayıp anlatıldığı gibi guzelce ortunsunler Bunun icin onu temin edecek baş ortusu kullansınlar Cahiliye (İslam oncesi) kadınları da hic baş ortusu kullanmaz değillerdi Fakat yalnız enselerini bağlar veya arkalarına bırakırlar, yakaları onden acılır, gerdanları ve gerdanlıkları acık olurdu, ziynetleri gorunurdu
İslam once acıklığı yasaklamıştır Sonra, kadınların başlarını ortup başortulerini yanları ve goğusleri uzerine sarkıtmasını emretmiştir Boylece sadece tesetturun farz oluşu değil, aynı zamanda onun ne şekilde olacağı da gosterilmiştir Kadın edep ve nezaketinin en guzel ifadesi bundadır
Kadınlara ortuyu emreden ikinci ayet şudur:
Ey peygamber! Eşlerine, kızlarına ve muminlerin kadınlarına soyle, evlerinin dışına cıkarken cilbablarını (dış elbiselerini) uzerlerine alsınlar Bu, onların tanınması ve incitilmemesi icin en uygunudur Allah cok affedici ve cok esirgeyicidirAhzab 3359
Cilbab, butun bedeni orten elbiseye denir Kadınların vucutlarını tamamen orttukleri her turlu elbise cilbab yerine gecer
Ortunmenin farz olduğu ikinci yer mescid ve namazdır Bu konuda ayette şoyle buyrulmuştur:
Ey ademoğulları! Her mescide (namaza) gelişte elbiselerinizi giyin (avret yerlerinizi ortun)A‘raf 731
Ayetteki hukum, Kabe'de yapılan tavafı ve namaz icin mescide gelmeyi de icine alır Buradaki ziynetten maksadın elbise ve giysiolduğu belirtilmiştir Boylece İslam namaz ve tavaf gibi ibadetlerde avret yerlerinin ortulmesinin farz olduğunu bildirmiştir
Hz Peygamber (sav) ortunme ile ilgili ayetlerin tefsirini yapmış ve onların nasıl uygulanacağını gostermiştir Bu konuda ceşitli hadisler vardır Biz ikisini nakledeceğiz:
Hz Aişe (rah) anlatır:
Bir gun Hz EbU Bekir’in kızı Esma ince bir elbise ile ResUlullah'ın (sas) huzuruna girmişti, Hz Peygamber ondan yuz cevirdi ve şoyle buyurdu:
Ey Esma! Kadın erginlik cağına ulaşınca onun şu yuzu ve elleri haric diğer yerlerinin gorulmesi helal değildirEbU Davud, Libas, 31
Diğer bir hadiste şoyle buyrulmuştur:
Allah Teala erginlik cağına girmiş bir kadının namazını başortusuz kabul etmezEbU Davud, Salat, 84
Ortunmenin ibadet olması icin şunlara dikkat etmelidir:
1 Ortunme ile yuce yaratıcının emrine yerine getirmeye niyet etmeli ve O'nun rızası icin giyilmelidir
2 Ortu dinimizin oğrettiği olculerde olmalıdır
Kadın ortunmekle ayrıca kocasının hakkını koruduğunu, nikah akdine vefa gosterdiğini ve boylece buyuk bir hayır yaparak sevap aldığını bilmelidir
Ortunme İşinde Kocaya Duşen Sorumluluk
Evli kadınların ortunmesinden başlarındaki kocaları sorumlu olduğu gibi, kız cocuklarının evleninceye kadar ortunme ile ilgili problemlerinden de birinci derecede babası sorumludur Cocukla uzun sure birlikte olan, onun eğitim ve terbiyesiyle yakından ilgisi bulunan anne de ikinci derecede sorumlu olur Ayette şoyle buyrulur:
Ey iman edenler! Yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennem ateşinden kendinizi ve ailenizi koruyunTahrim 666
Ateşten korumanın ancak iman ve edeple olacağı bildirilmiştir
Cocuğunun senin uzerinde hakkı vardırMuslim, Sıyam, 182
Ortunme Emanettir
Her farz gibi ortu de yuce Allah'ın bir emanetidir Kadın ve erkeğe ortuyu yuce Allah emanet etmiştir Onu koruyanı Allah dunyada fitneden, ahirette ateşten korur Onu ihmal eden hesaba cekilir ve kendisine, Nicin avret yerlerini yabancıların yanında actın?diye sorulur Bunun hesabını vermek kolay değildir
Namus, erkek ve kadın icin imandan sonra en buyuk emanettir
Mumin namusunu korumak icin can verse şehid olur; cenneti bulur Kadın kocasının, koca da kadınının namusudur Biri diğeri icin elbise yapılmıştır Birbirlerini orterler, suslerler, korurlar, tamamlarlar
Tedavi gibi bir zaruret yokken evinin dışında, yabancıların yanında ortusunu cıkaran bir kadın, iki kimseye vefasızlık yapmış olur Biri vucudun sahibi yuce Allah, diğeri de nikah emanetini taşıyan kocası Sonra bu kadın kendisi başta olmak uzere herkese zarar vermiş olur
Koca medeniyet zannedip kadınından ortu perdesini acmasını istese bile kadın Allah icin acmamalıdır Allah korusun, şeytana uyulup ortu acılırsa ortaya guzellikler değil, bir suru cirkinlikler cıkar Yuce yaratıcımız bu konuda hepimizi şoyle uyarmaktadır:
Ey ademoğulları! Sakın şeytan ilk anne babanız Havva ile Adem'e yaptığı gibi (haram şeyleri susleyerek) sizi de fitneye duşurmesin Şeytan onların ayıp yerlerini gostermek icin elbiselerini cıkartıp cennetten cıkmalarına sebep olduA‘raf 727
Ey ademoğulları! Sizin icin cirkin yerlerinizi ortecek ve giyip susleneceğiniz elbiseler yarattık (Onlarla ortunun Şunu da unutmayın ki) takva elbisesi daha hayırlıdırA‘raf 726
Ortunme Emniyettir
Ortunen kadın once kendisini koruma altına almış olur Sonra kendisine bakan yabancı kimseyi nefsinin vesvesesinden ve kotu duşuncelerinden kurtarır Bu durumda şeytan istese de kalbi bozmaya yol bulamaz Boylece ortu, harama karşı bir siper olur Onu giyen sevap aldığı gibi, ortuye hurmet eden de sevap alır
Mumin icin kalp Cenabı Hakk'ın nazar ettiği ozel bir mahaldir Orası ilahi aşkın bulunduğu, tadıldığı ve meyvelerinin alındığı yerdir Bunun icin devamlı temiz ve huzurlu olması gerekir Yoksa yuce aşk tadılamaz; insan ağzına koyduğu aş tadıyla kalır
Velilerden Şibli hazretlerine (ks), Mumin erkeklere soyle gozlerini haramdan sakınlarayetinin manası nedir?diye sorulduğunda şoyle demiştir:
Bunun manası şudur: Onlara soyle; baş gozlerini haramdan, kalp gozlerini de Allah'tan gayri şeylerden ceksinler
Goz gonule acılan bir penceredir Kalp ehli icin goz ve bakışlar cok onemlidir Yuce Allah'a aşık bir mumin icin en onemli iş gonlunu ve gozunu haramdan korumaktır Dunya ehli bunu anlamaz
Şeytanın erkeğe karşı en birinci silahı kadındır; avlamak istediğini onunla vurur Şeytan ortu icindeki kadınla hedefine kolay ulaşamaz Bunu bilir ve kadını orten elbiseyi cıkartmak icin bin turlu vesvese verir Bunu tek olarak başaramazsa, insan şeytanlarından yardım ister Bunun icin yuce Peygamberimiz (sav) kadınları şoyle uyarmıştır:
Kadın ortulmesi gereken bir varlıktır Kadın dışarı cıktığı zaman şeytan ona gozunu diker (onu gunaha nasıl alet edeceğini hesap eder)Tirmizi, Rada, 18
Bazıları, ortunen kadınların icinde nice kotu kadınların bulunduğunu, ortunun onlara bir fayda vermediğini soyler Boyle kadınlar bulunabilir Ortu ona bir fayda vermese de ona bakan ve ortulu olduğu icin haramdan korunan kimselere fayda verir Ortulu olup kotuluk niyetinde olan bir kadın ancak onu yakından tanıyanlara ve kendisi gibi kotuluk peşinde olanlara zarar verir
Ancak iyi niyetli bir kadın acık olsa ve bu şekilde dışarı cıksa, hic kimseye zarar verme derdi de olmasa, o bu pozisyonu ile kendisine kotu niyetle bakana zarar verir, kotu niyetli olana kapı acmış olur Kendisi hic harama bulaşmadan evine donse bile, kendisine kotu niyetle bakıp harama duşen bir suru insan bulunur Sebebi de bu kadın olur
Bu nedenle ortu, kadın ve erkek icin her yonden emniyettir O, iyilere de kotulere de fayda verir Yuce Allah ortunmenin faydasını anlatırken şoyle buyurmuştur:
Mumin kadınlara soyle ortunsunler; cunku bu, onların tanınması ve incitilmemesi icin en uygunudurAhzab 3359
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.