İslamiyette Miras Hukuku

İslamiyette Miras Hukuku hakkında bilgi
İslamda Miras Hukuku nasıldır

Olenin geride bıraktığı mal ve haklar Coğulu mevaristir Kelimenin VRSkokunden irsmastarı, bir kimsenin malının olumunden sonra şer'i mirascılarına intikal etmesi demektir Aynı kokten, tevarus; karşılıklı mirascı olmak veya bir kimsenin diğerine mirascı olması; varismirascı; mUris, miras bırakan; terike, olenin bıraktığı miras anlamlarında kullanılır Miras ilmi anlamında kullanılan başka bir terimde Feraizdir Bunun tekili olan fariza; farz, belirli pay, hisse demektir Feraiz, Islam miras hukuku terimi olarak kullanıldığında, belirli miras hisseleri anlamını ifade eder Bu ilme feraizdenmesi, miras ayetindeki; Bu hisseler Allah'tan birer farizadır(enNisa, 411) ifadesi ile, Feraiz ilmini oğreniniz(Tirmizi, Feraiz, 2; Ibn Mace, Feraiz, 1) hadisindeki feraizterimi sebebiyledir

Miras veya feraiz ilmi fıkıh terimi olarak; olenin geride bıraktığı mal ve hakların belli olculerle, şer'i mirascılara bolunmesinden soz eden bir ilimdir Feraiz ilminin amacı, hak sahiplerine haklarını ulaştırmaktır Buna mirasın boluşturulmesi denir

Mirasın dayandığı deliller:

Miras; Kitap, sunnet ve icma delillerine dayanır Miras hukukunda, icma bulunmadıkca kıyas veya ictihad yoluna gidilmez

Kur'anı Kerim'den deliller:

Miras hukumleri enNisa SUresinin 7, 11, 12 ve 176 ayetleri ile elEnfal SUresi'nin 75 ayetinde şu şekilde belirlenmiştir:

a) Cocuklar ve anababanın mirası: Allah size evlatlarınızın miras taksimi hususunda, erkeklerin paylarının kızların iki katıolmasını emretmektedir Eğer butun cocuklar kız olup ve sayıları ikiden fazla ise, bunların payı olenin bıraktığı malın ucte ikisidir Eğer mirascı bir tek kız ise mirasın yarısı onundur Eğer olen ana ve baba ile birlikte cocuklar da bırakmışsa ana ve babanın herbirini terekeden payı altıda birdir Şayet olenin cocuğu bulunmayıp da, mirascı olarak ana ve babası kalmışsa, ananın payı ucte birdir Eğer olenin kardeşleri varsa terekenin altıda biri ananındır Bu paylar, olenin borcları odenip, vasiyeti de yerine getirildikten soma hak sahiplerine verilir Baba ve cocuklardan, hangisinin size fayda bakımından daha yakın olduğunu, siz bilemezsiniz Bu, Allah tarafından farz kılınmıştır Şuphesiz ki Allah, her şeyi cok iyi bilen, hukum ve hikmet sahibidir(enNisa, 411)

b) Karıkocanınmirası: Eğer hanımlarınızın cocukları yoksa, bıraktıkları mirasın yarısı sizindir Şayet cocukları varsa bıraktıkları mirasın dortte biri sizindir Bu paylar, olenin vasiyeti yerine getirildikten ve varsa borcu odendikten sonradır Eğer siz cocuk bırakmadan olurseniz, geriye bıraktığınız mirasın dortte biri hanımlarınızındır Şayet cocuklarınız varsa, bıraktığınız mirasın sekizde biri hanımlarınızındır Bu paylar, yaptığınız vasiyetler yerine getirilip ve varsa borcunuz odendikten sonra verilir(enNisa, 412)

c) Kardeşlerin mirası: Kelale adı verilen kardeşlerin mirası, ana bir kardeş veya anababa bir yahut baba bir kız kardeş olmak uzere iki statude toplanmıştır Kelalenin mirascı olmasında on şart, miras bırakanın baba veya erkek cocuklarının bulunmamasıdır

Ana bir kardeşlerin mirası şoyle belirlenmiştir: Eğer olen bir erkek veya kadın, erkek usul veya furUu bulunmaksızın mirascı olunuyorsa, kendisinin (ona bir) erkek veya (ana bir) kız kardeşi bulunuyorsa, bunlardan herbirinin miras payı terekenin altıda biridir Eğer bu kardeşler bundan daha cok iseler, bu takdirde kardeşler mirasın ucte birini zarara uğratılmaksızın aralarında eşit olarak paylaşırlar Bu paylar, olenin vasiyeti yerine getirilip ve varsa borcu odendikten sonra verilir Bunlar, Allah tarafından bir emirdir Allah her şeyi bilen ve yarattıklarına cok yumuşak davranandır(enNisa, 412)

Yukarıdaki miras duzenlemeşinin arkasından, aynı ayetlerin devamında, mueyyide niteliğinde şu iki ayet yer alır:

Işte bunlar, Allah'ın koyduğu sınırlardır Kim, Allah'a ve RasUlUne itaat ederse, Allah onu, altından ırmaklar akan cennetlere koyar Orada ebedi kalacaklardır Işte buyuk kurtuluş budur(enNisa, 413) Kim, Allah'a ve RasUlune isyan eder ve Allah'ın koyduğu sınırları aşarsa, Allah onu, ebedi kalacağı cehennem ateşine koyar Ve onun icin azaltıcı bir azap vardır(enNisa; 414)

Oz veya baba bir kız kardeşin mirası ise şoyle duzenlenmiştir Ey Peygamber! Senden fetva isterler De ki: Size usul ve furuu bırakmadan olen kimse hakkında Allah fetva verir Eğer bir kimse olur ve onun cocuğu bulunmaz da, sadece bir kız kardeşi bulunursa, bıraktığı mirasın yarısı onundur Olen kız kardeş ise ve cocuğu da yoksa erkek kardeşi terekenin hepsini alır Eğer mirascılar iki kız kardeş ise, terekenin ucte ikisini alırlar Eğer kardeşler erkek ve kadın olmak uzere ikiden cok iseler, bir erkeğin payı, iki kadının payı kadardır Allah size sapıklığa duşmemeniz icin bunları acıklar Allah her şeyi cok iyi bilendir(enNisa, 4176)

d) Zevi'lErhamın mirası: Ayet veya Hadislerde miras payları veya mirascılık esasları belirlenmiş bulunanların dışında kalan diğer hısımlar icin şu şekilde bir genel duzenleme yapılmıştır: Akraba olanlar, Allah'ın kitabına gore birbirlerine daha yakındırlar Şuphesiz ki Allah, herşeyi cok iyi bilir(elEnfal, 875)

Şu ayet de miras haklarından genel olarak soz eder: Anababa ve hısımların miras olarak bıraktıklarında erkeklerin hissesi vardır Kadınların da anababa ve hısımların bıraktıklarında hisseleri vardır Bunlar az olsun cok olsun farz kılınmış bir hissedir(enNisa, 47)

Mirastan cevredeki bazı muhtac kimselerin de yararlandırılması konusunda şoyle buyurulur: Miras taksim olunurken, varis olmayan akrabalar, yelimler ve yoksullar da bulunursa, mirastan onlara da verin ve onlara guzel soz soyleyin(enNisa, 48)

Sunnet delili:

Hz Peygamber'den mirasla ilgili ceşitli hadisler nakledilmiştir Bazıları şunlardır:

Miras paylarını, hak sahiplerine veriniz Kalan miktar, en yakın erkek hısımındır(Buhari, Feraiz, 5, 7, 9, 10; Muslim, Feraiz, 2, 3; Tirmizi,Feraiz, 8)

Musluman kafire, kafir de muslumana mirascı olamaz(Buhari, Hacc, 44, Meğazi, 48, Feraiz, 26; Muslim, Feraiz, I ; EbU Davud, Feraiz, 10; Tirmizi, Feraiz, 15)

Iki farklı dine mensup olanlar birbirine mirascı olamaz(EbU Davud, Feraiz, 10; Tirmizi, Feraiz, 16; Ibn Mace, Feraiz, 6; Darimi, Feraiz, 29; Ahmed b Hanbel, II, 187, 195)

Ubade b esSamit (ra)'in (o 45665) şoyle dediği rivayet edilmiştir: Hz Peygamber (sas), mirastan iki nineye, bunu aralarında paylaşmak uzere hukmetti(eşŞevkani, Neylu'lEvtar, Mısır, ty, VI, 59) Abdullah b Mes'ud (o32652), Hz Peygamber'in, murisin kızı, oğul kızı ve kız kardeşiyle ilgili bir uygulamasından şu şekilde soz eder: Rasulullah (sas), olenin kızı icin yarım, oğul kızı icin ucte ikiye tamamlamak icin altıda bir ve geri kalanın kız kardeşe verilmesine hukmetti(eşŞevkani, age, VI, 58)

Mikdam b Ma'dikerib (o87705) zevi'lerham'la ilgili şu hadisi nakletmiştir: Kim bir mal bırakırsa, bu mirascılarınındır Ben, mirascısı olmayanın mirascısıyım Gerekliği durumda diyetini oderim ve mirascısı olurum Dayı, mirascısı olmayanın mirascısıdır Onun diyetini oder ve ona mirascı olur(EbU Davud, Feraiz, 8; Tirmizi, Feraiz, 12; Ibn Mace, Diyat, 7, Feraiz,9; Ahmed b Hanbel, Musned I, 28, 36, IV, 131)

Icma delili:

Bir tane ninenin tek başına altıda bir pay alacağı, ikiden fazla ninelerin altıda bir hisseyi aralarında eşit olarak paylaşacakları prensibi Sahabe ve Tabiilerin icmaı ile sabittir Hz EbU Bekir (o13634)'in halifeliği sırasında konu tartışılmış, Hz Peygamber'den, altıda bir uygulaması nakledilince, bu yonde goruş birliği oluşmuştur (elMevsili, elIhtiyar, Kahire, ty, V, 90; Hamdi Donduren, Delilleriyle Islam Hukuku, Istanbul 1983, s 483)

Feraiz ilminin onemi buyuktur Cunku hayatta iken yaptığı muamelelerin, olumunden sonra devamı niteliğindedir Hadisi şerifte şoyle buyurulmuştur: Feraiz ilmini oğreniniz ve onu insanlara oğretiniz Cunku o, ilmin yarısıdır, unutulur ve o, ummetinden kaldırılan ilimlerin ilki olacaktır(Tirmizi, Feraiz, 2; Ibn Mace, Feraiz, 1; Darimi, Feraiz, Buhari, Feraiz, 2; EbU Davud, Feraiz, 1) Sizin feraiz ilmini en cok bileniniz, Zeyd b Sabit'tir (o 45665)(Tirmizi, Menakıb, 32; Ibn Mace, Mukaddime, 11)

Mirasın rukunleri uctur:

I MUris: Vefat edip, geride miras bırakan kimsedir Buna muteveffa da denir

2 Varis: Kendisine miras intikal eden, yani terikede hissesi olan kimsedir

3 Terike: Olenin mal veya hak olarak geride bıraktığı şeyler olup, buna

miras, mevrUsve irsadı da verilir Haktan maksat; kısas, satış bedelini alabilmek icin satılan malı ve borcu alabilmek icin rehnedileni hapsetme hakkı gibi haklardır

Bu uc rukunden birisinin bulunmaması halinde miras soz konusu olmaz

Mirascı olmanın sebepleri:

Mirasın soz konusu olabilmesi icin uc şeyin bulunması gerekir Mirasın sebep ve şartlarının bulunması, miras engellerinin ise bulunmaması gereklidır

Mirascı olmanın sebepleri uctur Nesep hısımlığı, evlilik ve vela

1 Hısımlık: Varisin, miras bırakana mirascı olabilmesi icin aralarında hısımlık bağının bulunması gerekir UsUl, fUrU, yani ana, baba, dede ve nine gibi kendi neslinden gelinenlerle; cocuk, torun gibi kendi neslinden gelenler; yine olenin kardeşleri ile amcalar bu hısımlardandır Bunlar mUrise yakınlık derecesine gore mirascı olurlar Daha uzak olanın mirascı olmasını onlerler, buna hacbetmedenir

Bu hısımlardan erkek vasıtasıyla mUrise bağlanan erkek hısımlara asabedenir Olenin babası, babasının babası veya oğlu, ya da oğlunun oğlu gibi Bir de payları muayyen mirascılar vardır ki, bunlara ashabulferaiz* (farz sahipleri) denir Bunlardan kalan mirası asabe* alır Sadece asabe varsa, mirasın tamamı bunlara kalır Farz sahipleri ve asabe yoksa, bunların dışında kalan ve olenin uzaktan kan hısımı olan zevilerhammirascı otur Hala, dayı, kızın kızı gibi

2 Evlilik: Gecerli bir nikah akdi eşler arasında miras hakkı doğurur Cinsel temasın olup olmaması sonucu etkilemez Bu yuzden, zifaftan once eşlerden birisinin olumu halinde, diğeri ona mirascı olur Eşlerin miras haklarını belirleyen ayetin genel anlamı (bk enNisa, 412) ile Hz Peygamber'in, cinsel temastan once kocası olen Berva' binti Vaşık'ı olen kocasına mirascı yapması bunun delilidir (ezZuhayli, elFıkhulIslami ve Edilletuh, Dımaşk 14051985, VIII, 250)

Ric'i (cayılabilir) talaktan dolayı iddet bekleyen kadın, iddetli iken, olen kocasına mirascı olur Cunku ric'i boşamada evlilik iddet suresince devam eder Sağlam kocası tarafından bain talakla (kesin ayırıcı boşama) boşanan kadın, iddet beklerken kocası olse, ona mirascı olamaz Cunku bu durumda o, karısını mirastan mahrum etmek boşamakla itham edilemez Eğer kansını, olum hastası olan bir erkek bain talakla boşamışsa ve kadın iddet beklerken de olurse, bu kadın ona mirascı olur Burada mirastan mahrum etmek amacıyla boşama ithamı soz konusudur

3 Vela: Bu, şarun belirlediği hukmi bir yakınlık olup, koleyi azat eden efendinin azad ettiği koleye mirascı olmasını ifade eder Hadiste; Vela, neseb bağı gibi bağ meydana getirir, satılmaz ve hibe edilmezbuyurulur Ibn Hibban ve Hakim bu hadisi sahihlemiştir Hanefiler buna velaulmuvalatveya mevlalmuvalatı da eklediler Bu, iki kişinin birbirine koruyucu ve diyet odemede yardımcı olmak ve buna karşılık birbirine mirascı olmak uzere anlaşmasıdır

Mirasın Şartları

Mirasta hakkın sabit olması uc şartın gercekleşmesi gerekir MUrisin olumu, mirascının hayatta olması ve bir miras engeli bulunmaması

1 MUrisin Olmesi:

Mirasın soz konusu olması icin, mUrisin gercek, hukmi veya takdiri olarak olmuş bulunması gerekir Gercek olum, ruhun bedenden ayrılması ile gercekleşir Gorme, işitme veya başka bir delille sabit olur Hukmi olum; hayatta olduğu bilinen veya muhtemel bulunan kimsenin olumune hakimin hukmetmesiyle ortaya cıkar Hayatta olduğu bilinen murteddin (dininden donen) darulharbe kacması halinde hakim olu sayılmasına hukum verir Bunun mirası, hukum tarihine kadar mirascı olan hısımlarına taksim edilir Hayatta olması ihtimalı bulunan kayıp kişinin (mefkUd) durumu mahkemeye intikal edince, gerekli sureler gecmişse, hakim vefatına hukmeder Eşi iddet bekler ve serbest kalır Mirası da hukum sırasında hak sahibi olan varislere paylaştırılır Takdiri olum; kişinin takdiren olu kabul edilmesidir Bu annesinden suc işleme yoluyla olu olarak doğan cenindir Gebe kadına başkasının vurmasıyla ceninin olu doğması gibi Bu durumda sucluya, elli dinar (yaklaşık iki yuz gram altın para) gurre cezası tazminat olarak odettirilir Bu, tam diyetin yirmide biri kadar bir tazminattır EbU Hanife'ye gore, cenin mirascı olur ve kendisine mirascı olunur Cunku onun suc işleme sırasında diri olduğu kabul edilir (Ibnu'lHilmam, Fethu'lKadir, Mısır, 13151317 H, IV, 440445; Ibn Kudame, elMuğni, Kahire 1970, VI, 320; ezZuhayli, age, VIII, 253; Hamdi Donduren, age, s119121; bk Gurre, MefkUd ve Ceninmaddeleri)

2 Mirascının Hayatta Olması: Murisin olumu sırasında varisin hayatta olması gerekir Bu yuzden, muristen once olen bir hısım, daha sonra olen murisine mirascı olamaz Muris vefat ettiği zaman, ana karnında bulunan cocuğu da (cenin) sağl doğmak şartıyla mirascı olur

3 Miras Engeli Bulunmaması:

Miras engelleri şunlardır:

a) Oldurme:

MUrısını olduren bir kimsenin, bir an once onun servetini elde etmek icin oldurme ithamı vardır Hısımını olduren kimsenin onun mirasından mahrum olacağı konusunda mezheplerin goruş birliği vardır Ancak hangi ceşit oldurmelerin miras engeli olacağı hususu mezhepler arasında ihtilaflıdır Hadiste; Katıl icin miras yoktur(EbU Davud, Diyat, 18; Tirmizi, Feraiz,17; Ahmed b Hanbel, I, 49) buyurulur Hanefilere gore, kısas veya keffaret cezasını gerektiren oldurme ceşitleri mirasa engel olur Bunlar da şu ceşit oldurmelerdir:

Kasden oldurme: MUrisi silah veya kesici bir aletle kasden oldurmek gibi Buna gunah ve kısas gerekir, keffaret gerekmez EbU Yusuf ve Imam Muhammed'e gore, insan oldurebilecek buyuk taş vb her şeyle, kasden oldurme sucu meydana gelir

Kasda benzer şekilde oldurme Insan oldurmede kullanılmayan, sopa, değnek gibi bir şeyle vurup oldurmek gibi Cezası: Keffaret, akile* uzerinde diyet ve gunahtır Birisini yanlışlıkla oldurme: Ava atıp, insanı oldurmek gibi Cezası; keffaret, akile uzerine diyettir Ahiretteki gunahı kaldırılmıştır

Hata sayılan oldurme: Uykuda veya uyanık iken birisinin uzerine duşup olumune sebep olmak gibi Cezası; hataen oldurmenin aynıdır (esSerahsi, elMebsUt, Mısır 1324133119061912; XXV, 5968; elKasani, Bedayıu'sSanayi, Mısır 132728; M Cevat Akşit, Islam Ceza Hukuku ve Insani Esasları, s 5556)

Dolaylı yoldan olume sebebiyet verme (tesebbub) mukellef olmayanın oldurmesi, meşrU savunma halinde oldurme ve mukrehin oldurmesi miras engeli değildir

Imam Şafii'ye gore, oldurme fiilini işleyen herkes oldurulene mirascı olamaz Kastın bulunup bulunmaması, oldurenin mukellef olup olmaması sonucu etkilemez Malikiler ise, katılde kasıt ve tecavuzu esas alırlar Buradaki goruş ayrılığı, miras engeli bildiren hadisteki katilsozcuğunun kapsamındaki belirsızlıkten doğmuştur (bk Muhammed EbU Zehra, UsUlulFıkh, Kahire, ty, s126, 127)

b) Din Farkı:

MUrisle varisin ayrı dinlerden oluşu bir miras engelıdır Bu konuda Islam hukukcularının goruş birliği vardır Musluman kafire, kafir de muslumana nesep hısımlığı veya evlilik akdi bulunsa bile mirascı olamaz Musluman kafire, kafir de muslumana mirascı olamaz(Buhari, Hacc, 44; Meğazi, 48, Feraiz, 26; Muslim, Feraiz, l; Ebu Davud, Feraiz, 10) Iki ayrı dine mensup olanlar, birbirine mirascı olamaz(EbU Davud, Feraiz, 10; Tirmizi, Feraiz, 16; Ibn Mace, Feraiz, 6) hadisleri buna delildir Bunun sebebi, muslumanla gayrı muslim arasında velayet bağının kesik olmasıdır

Bu duruma gore, mesela; musluman bir erkekle gayrı muslim olan karısı arasında mirascılık cereyan etmeyeceği gibi, bunlardan doğan cocuklar da babaya tabi olarak musluman sayılacaklarından onlarla gayrı muslim olan anneleri arasında da mirascılık cereyan etmez

Ancak Muaz b Cebel ve Muaviye ile Tabiilerden MesrUk b elEcda', Said b elMuseyyeb, Ibrahim enNahai ve diğer bazı bilginler aksi goruştedir Bunlara gore; Musluman kafire mirascı olur Fakat kafir muslumana mirascı olamazDayandıkları delil şu Hadislerdeki genel anlamdır: Islam yucedir, onun uzerine yucelinmez(Buhari, Cenaiz, 79) Islam arttırır, eksiltmez(EbU Davud, Feraiz, 10; Ahmed b Hanbel, Musned, V, 230, 236) Bu konuda sahabe uygulaması da vardır Bir yahudi vefat edince, biri yahudi diğeri musluman olan iki oğlu kalmıştı Yahudi olan oğlu butun mirası almak isteyince, musluman olan oğlu mahkemeye başvurdu ve hak istedi Davaya bakan Muaz b Cebel (o18639) muslumanı yahudiye mirascı yapmıştır (elAskalani, BulUgulMeram, Terc ve Şerh, A Davudoğlu, Istanbul 1967; III, 206)

Coğıınluk Islam hukukcuları, muslumanla kafir arasında mirasın olamıyacağını ifade eden hadisleri bu konuda ana delil kabul etmiş, azınlığın dayandığı hadisleri doğrudan mirasla ilgili gormemiştir

Diğer yandan gayrı mUslimler birbirine mirascı olabilirler Cunku kufur ehli tek millet sayılır Ehli, kufur birbirinin velisidir(elEnfal, 8l73) ayetinin genel anlamı butun gayrı muslimlerin hepsini kapsamına alır Hakkın dışında sapıklıktan başka ne vardır(YUnus,1032) ayeti de bunu ifade eder Yalnız Malikiler, Iki ayrı dine mensup olanlar birbirine varis olamazhadisinin, hristiyan ve yahudilerin kendi aralarındaki mirascılığını da kapsadığını soylerler

Murtedin mirası:

Islam'ı terkeden kimseye murted* denir Murted manen olmuş sayıldığı icin, o ne musluman ve ne de kafire mirascı olamaz Murtedin mirasının başkalarına intikali konusunda ise goruş ayrılıkları vardır

EbU Hanife'ye gore, irtidattan once kazandığı mal varlığı musluman varislerine giderSonra kazandıkları ise beytu'lmale feygeliri kaydedilir (bk Feyve Ganimetmaddeleri) Murted kadınsa, butun mirası musluman mirascılarına intikal eder

Imam EbU YUsuf ve Imam Muhammed'e gore, irtidattan once ve sonra kazandığı malları musluman varislerine intikal eder Bu iki muctehid, erkek ve kadın murted arasında miras bakımından bir ayırım yapmaz

Şafii, Maliki ve Hanbelilere gore, asli inkarcıda olduğu gibi murted mirascı olamaz ve ona da başkası mirascı olamaz Butun malı, beytu'lmal icin fey' geliri kaydedilir Cunku o, irtidat etmekle, Islam toplumuna karşı harp ilan etmiş sayılır ve servetine de harbinin malına uygulanan hukumlerin uygulanması gerekir Ancak bu hukumler, murted irtidadı uzere olurse uygulanır Hayatta olduğu surece malı bekletilir Islam'a donerse, malı kendisine verilir (Ibnu'lHumam, Fethu'lKadir, Mısır 13151317, IV, 390 vd; Ibn Ruşd, Bidayetu'lMuctehid, Mısır, ty, II, 322329; ezZuhayli, age, VIII, 263266)

c Tebealık Farkı (Ihtilafu'ddareyn):

Muslumanlar hangi devletin tebeası olurlarsa olsunlar birbirlerine mirascı olurlar Musluman icin başka başka devletin tebeası olmak miras engeli değildir Mesela; Turkiye'deki bir musluman, Mısır'daki musluman bir hısımına mirascı olabilir Cunku DarulIslam muslumanlar icin tek vatan sayılır Daha sonra kafirlerin DarulIslam'a egemen olması ve buralarda ayrı sistemlerin ve rejimlerin olması veya bağlantının kopuk olması da sonucu değiştirmez Bu yuzden, bir musluman Daru'lHarpte olse, ona DarulIslam'da yaşayan varisleri mirascı olur

Ulke ayrılığı gayrı Muslimler icin bir miras engeli teşkil eder Mesela; Islam tebeasındaki bir gayrı muslim, yabancı tebealı gayrı muslim bir hısımına mirascı olamaz Burada, mirascılık velayet bağıesasına dayanır Bu bağ kopunca mirascılık hakkıda ortadan kalkmaktadır Ancak ulkeler sulh anlaşmaları yaparak, karşılıklı miras ilişkilerini duzenleyebilirler

Malıki, Hanbeli ve Zahirilere gore tebealık farkı hic bir şekilde miras engeli doğurmaz (ezZuhayli, age, VIII, 266 vd; esSibai, Şerhu Kanuni'l AhvalişŞahsiyye, Dımaşk 1959, II, 4647)

d) Kolelik:

Kolelik hali de miras engelıdır Bu statude olan kimse hısımlarına mirascı olamaz Cunku kole, bir mala; mulk edinme sebepleriyle matik olamadığı gibi miras yoluyla da malık olamaz Onun elindeki şeyler efendisine ait bulunur Eğer o, mirascı yapılırsa, mulk kendiliğinden efendisine gececeği icin sebepsiz yere, bir yabancı mirasa sokulmuş olur ki, bu icmaa gore batıldır:

Bu engellerden mUrısını oldurme ve kolelik tek yanlıdır Bunlar yalnız kendileri başkasından miras alamaz Fakat başkası kendilerine mirascı olabilir Bunlara, murisin olum tarihinin belirlenememesi ve mirascının kim olduğunun bilinememesi gibi başka engeller de eklenmiştir (bk elMeydani, elLubab, Kahire, ts, IV, 188, 197; ezZeylai, Tebyinu'lHakaik, elMotbaatu'lEmiriyye tab'ı, VI, 239 vd; Ibn Abidin, Reddu'lMuhtar, Mısır, ty, V, 541543)