İslamiyetten Önce Arap Yarımadasında Sosyal Yapı Nasıldı

İslamiyetten Önce Arap Yarımadasının Sosyal Durumu


İslamiyet Öncesi Arap Yarımadasında Sosyal Inşa


İslamiyet öncesi yani cahiliye döneminde Arap Yarımadasında iki nesil hayat tarzı yaşanıyorduvahalarda yaşamış yerleşiklerle (hadari), kirsal kesimde yaşamış göçebeler (bedevi), Cahiliye dönemi Arap toplumunun esas iki esas unsurunu oluşturmuştur

Araplar her ne dek yaşam tarzı bakımından bedevi ve yerleşik olarak tasnif edilseler de mensup oldukları kol itibariyle de iki başlıca grupta ele alınırlar Arabı Baideolarak isimlendirilen birinci kol, İslam'dan önceki asırlarda yaşayan olup, nesilleri bitap ve diğer kabilelere karışarak isimleri unutulmuş olan Arap kabileleridir Arabı Bakıyeolarak isimlendirilen ve İslam'ın doğuşu sırasında hala soyları devam eden ve yarımada halkını teşkil eden ikinci kol ise, kendi içinde iki asıl gruba ayrılmıştır

Babası İbrahim tarafından Mekke'ye getirilen ve Kahtaniler'den Cürhüm kabilesine mensup bir kadınla evlenen Hz İsmail'in neslini kapsayan bu kol, Hz Peygamber'in ataşı Adnan'a nispetle Adnanilerdiye isimlendirildiği gibi, Mudariler, Meaddiler, Nizariler gibi adlarla da anılmıştır

En büyük kollarından biri Hz Peygamber'in mensubu olduğu Kureyş kabilesi olan bu boya mensup kabilelerin birçok, Mekke ve çevresinde yoğunlaşmış olup, bölgenin başat toplumsal kesimini oluşturmuştur

Geçim Kaynakları

Belli Başlı geçim kaynağı hayvancılık olan bedeviler, zorlu hayat şartlarının bir sonucu olarak çoğu kez komşu kent ve köylerle bölgeden geçen kervanlara düzenledikleri baskınları da bir geçimini sağlama aracı olarak görüyorlardı Tarihin epeyce erken dönemlerinden itibaren ticaret yollarının çölden geçmeye başlaması, bedevi Arapları kervan saldırıları ve onların mallarına el konulması konuşunda epeyce ustalaştırmıştı

Arap yarımadasında ekonomik hayat, iklim şartları ve toplumsal yapıya emrindeki olarak değişmekle birlikte, umumi olarak hayvancılık, tarım ve ticarete dayanmaktaydı Başat sınıfı oluşturan bedeviler, çiftçilik, sanat ve zanaat alanındaki faaliyetleri hakir görüp, geçimlerini büyük ölçüde hayvancılık, avcılık ve ticaret gibi yollardan tedarik ederlerken, yerleşikler daha ziyade tarım ve ticarete dayalı bir yaşam sürdürmekteydi Üç kadar denizlerle buruşuk olmasına karşın, yarımadada balıkçılık oldukça sınırlı bir alanda yapılmaktaydı

Zorunlu ihtiyaçlarını mübadele yoluyla şehirlilerden tedarik eden bedeviler için ticaretin de manâlı bir geçimini sağlama kaynağı olduğunu vurgulamamız gerekir Zira hububat, hurma, elbise ve kapkacak gibi esas gereklilik maddelerini; yağ, yün, deve ve keçi kilından mamul kumaşlar, halı, deriden üretim edilmiş kirba ve tulum, çuval, ip ve hasır gibi ürünleri satış suretiyle temin ediyorlardı

Bedevilerin dolambaçlı yoldan katıldığı bu ticarette, Mekke'nin oturmuş halkını oluşturan şehirli sınıfın faal bir şekilde yer aldığını görürüz En önemli ticaret gelirlerini hac için bölgeye gelen hacı adaylarından sağlayan Mekke halkı, her yıl haram aylarda (data yelpazesinet) Taif yakınında kurulan büyük panayırlara büyük istek gösterir; hurma ağaçlarının gölgesinde kurulan çadırlarda ticaretin yanı sıra çoğu etkinlik gerçekleştirirdi *