İslamiyetten Onceki Turk Devletlerinde Yonetim Şekli

DEVLET YONETİMİ

A) DEVLET: İslamiyetten once Turkler devlete İL veya EL demişlerdir

Hukumdarların Unvanları: Turkler Hukumdarlarına Şanyu,Tanhu, Hakan, Han, Yabgu, İlteber, İdikut,
Erkin gibi unvanlar vermişledir

Turk Hukumdarlarının Tahta Cıkışı Tarih Boyunca Kac Değişik Şekilde Meydana Gelmiştir?

1 Hanedan uyeleri arasında siyasi ve askeri mucadeleyi kazanan hukumdar olarak tahta
cıkıyordu (En sık rastlanan durum)
2 Hukumdarın rakipsiz aday olması(Bu durumda taht kavgası olmadan başa geciyordu)
3 Secim Usulu (Kengeş, toy veya kurultay denilen devletin ileri gelenlerinden oluşan meclisin
toplanarak hanedan uyelerinden birini tahta gecirmesi
4)Ekber ve Erşed(En yaşlı ve Olgun) olanın başa gecmesi (Bu yontem III Ahmet zamanından
itibaren sadece Osmanlı Devletinde uygulanmıştır

Kimler Turk Devletlerinde Hukumdar Olabilirdi?
Hanedandan olan butun erkeklerin hukumdar olma hakları vardı (Kardeşler, kardeş cocukları, amca,
amca cocukları ve diğer hanedan uyeleri)

Kut Anlayışı Nedir?
Turkler devleti yonetme yetkisinin TANRI tarafından verildiğine inanıyorlardı Tanrı tarafından
verilen bu yonetme hakkına KUT diyorlardıKUT'un kan yoluyla hukumdarın tum erkek cocuklarına
gectiğine inanıyorlardı

Kut Anlayışı Turk Devletlerini Nasıl Etkilemiştir?
Butun hanedan uyelerinde KUT olduğundan kendine siyasi ve askeri bakımdan guvenen kişi TAHT
KAVGASINA girebiliyordu Bu durum Turk devletlerini ya ic savaş sonucu istkrarsızlığa, yada
bolunmeye goturuyordu

NOT: Turk toresinde anababaya itaat esas olmasına rağmen, hukumdar bunun dışında tutulmuştur
Devletin devamı icin babaoğul veya kardeşlerin birbirleriyle mucadelesi normal karşılanmıştır
Cunku bu sayede en guclu ve en yetenekli kişi devletin başına gececektir

İkili Yonetim(Cifte Krallık) Nedir?

Turk Devletlerinde hukumdar yonetimi kolaylaştırmak icin ulkeyi SOL(Doğu) ve SAĞ(Batı) olmak
uzere ikiye ayırırdı Ortada (Merkezde) ise asıl hukumdar bulunurdu Sağ ve Solda ise Hanedan
uyelerinden YABGU'lar bulunurdu

B) MECLİS VE HUKUMET:

Turk Meclislerine TOY, KURULTAY veya KENGEŞ denilirdi

Kurultay'da devletin ana meseleleri goruşulur, hukumdarın olumu, savaş veya milli felaketlerde
kurultay toplanırdı
AYGUCI : Hukumet başkanı(başbakan) BUYRUK : Bakan TAMGACI: Dış siyaset işlerini yuruten gorevliler

Eski Turk Devletlerinde diğer devlet gorevlileri şunlardı:

TİGİN: Hukumdar cocukları (Tekin) ŞAD : Diğer Hanedan mensupları

Bunların dışında İnal, inanc, tarkan, bağa, tudun, cor, kuluğ, apa, ataman gibi devlet gorevlileri de vardı