Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
İslamiyetten önceki Devlet adamlarının vasıfları
1 Bilge olmalı
Asya Hunlarından beri aşina ve “siyaset ve idârede başat tâbirinin karşılığı olan “Bilge sözü, Türkçe ’nin köklü kelimelerindendir Türk hükümdar, devlet adamı ve hatun ’una “bilge sıfatının verilmesi, bigelik ’in Türk idârecilerinden istenen esas şart olduğunu gösterir
“ Bilge kagan imiş gözü kara kagan imiş Buyruku yine bilge imiş (Kitâbeler)
2 Zeki ve bilgili olmalı
3 Cesaretli, kaslı ve kahraman olmalı
4 Asil soydan gelmeli “İki türlü asil insan vardır: biri bey, biri alim, bunlar insanların başıdır (Kutadgu Bilig)
5 Içten olmalı, doğruluktan ayrılmamalı
“Hükümdarlığın temeli doğruluktur Hükümdarlar doğru olursa, dünya huzura kavuşur Güneşe bak, küçülmez, bütünlüğünü tekrar tekrar muhafaza eder, parlaklığı her zaman aynı şekilde kuvvetlidir Hükümdarın tâbiatı da ona aynı, doğruluk ile doludur ve hiç bir vakit eksilmez Saadetle yükselmek için insana doğruluk lazımdır İnsanlık doğruluğun adıdır İnsan nadir yok, insanlık nadirdir, insan az değil, doğruluk azdır Hükümdarın sözü doğru olmalı, tavır ve hareketi emanet tavsiye etmelidir fakat, ahali ona inansın ve kolaylık içinde yaşasın Ey hükümdar, Tanrı seni doğruluk için bu mevkie getirdi, içten ol, ve doğruluk ile yaşa (Kutadgu Bilig)
6 Fazilet sahibi olmalı
“Ey hükümdar yatacağın yer, şüphesiz mezardır, onu iyilikler ile süsle Tanrının yarattıklarına karşısında iyi ol ve pak kalple muamele et (Kutadgu Bilig)
7 Sözünde durmalı ve verdiği sözden dönmemeli
“Sözünde durmayan hükümdara ümit bağlama, ömrün boşu boşuna geçer ve perişan olursun Hükümdarın sözü ve gönülü iyi olursa, onun hizmetinde bulunanlar doğruluk yolunu tutarlar (Kutadgu Bilig)
8 Hasis olmamalı, eli açık olmalı
“Hizmetkar darlıkta kalır ve fakir duruma düşerse, onun sıkıntısını duyan hükümdar ihsan fermanını göndermelidir Hasis bir hükümdar memleketine hakim olamaz, hasislik ile hükümdarlık birbirine düşmandır Hasise karşı bitmiş ayaklanma edilir Bu dünyada böyle adet olmuştur: Hasise söğerler, cömerdi öğerler (Kutadgu Bilig)
9 Yumuşak huylu, alçak gönüllü, himmet ve haya sahibi olmalı
10 Sağduyulu olmalı
Bir memleketin bağı ve kilidi iki şeyden ibarettir: biri ihtiyatlılık, biri kânun, bunlar esastır Hükümdarlar düşmanı ihtiyat ile vurmuşlar ve ihmalkarlık ile hükümdarlığın bağlarını çözmüşlerdir (Kutadgu Bilig)
11 Kurnaz olmalı
“Dikkatsiz olma, gafil olursan, bu hükümdarlık gider, dikkatsiz insan her iki dünyada bedbaht olur İnsanı uyutan bu gaflettir Uyuyan insan işinigücünü bırakır İnsan bu gaflettir Uyuyan insan işinigücünü bırakır İnsan bu gaflete hiç düşmese idi, o melek olur ve yalnız ibadet ederdi (Kutadgu Bilig)
12 İhmalkar olmamalı
13 Aceleci yok, sabırlı olmalı,
“Hiç bir işde telaş etme, sabret, kendini tut, kul sabırlı olursa, hükümdarlık mertebesini bulur Sabır ve sükûnet hükümdarlık için bir ziynettir, bunlar hükümdarlığın öncelikle gelen meziyetledir Din işinden diğer işlerde acele etme (Kutadgu Bilig)
14 Zalim olmamalı
“Ey hükümdar, eğer her iki dünya hükümdarlığını istiyorsan, harama karışma, gaddarlık etme, insan kanı dökme, düşmanlık besleme ve kin gütme Eğer devamlı ve ölümsüz hükümdarlık istiyorsan, adaletten ayrılma ve halk üzerinden zulmü kaldır Zalim adam uzun müddet beyliğe sahip olamaz, zalimin zulmüne ırk uzun müddet dayanamaz Işkence yanar ateştir, yaklaşanı yakar; kânun sudur, akarsa nimet yetişir Acımasız olma, zulmü kötülere karşısında tatbik et, tüm memleketi kötülerden temizle (Kutadgu Bilig)
15 Merhametli ve şefkatli olmalı
“Insanlar koyun gibidir, hükümdar onun çobanıdır, çoban koyunlara karşı yufka yürekli olmalıdır Ey hükümdar, memleketinde gözünü ve kulağını belirgin tut, merhametini herkese ulaştır (Kutadgu Bilig)
16 Palavracı olmamalı ve yalandan hoşlanmamalı
17 Siyasette mahir olmalı
“Hükümdar memleket ve kânunu siyaset ile düzene koyar, ırk hareketini onun siyasetine bakarak tanzim eder (Kutadgu Bilig)
18 Suçluları affetmeli
Avrupa Hun hükümdarı Attila 448 yılında kendisine suikasd maksadı ile gelen Bizans elçilik heyetinin hiçbirine dokunmıyarak affetmişti
19 İnatçı olmamalı
20 Temiz olmalı
21 Takva sahibi olmalı
22 Dili yumuşak (tatlı dilli) olmalı
“İnsanın gönlü bir bahçedir, onu yetiştiren su, hükümdarların sözleri ve nasihatleridir Hangi bahçe aralıksız sulanırsa, orada binlerce renkli ve kokulu çiçek açar Hükümdar onun hakkında iyi sözler sarfederse, halkın gönlü açılır ve yüzü güler (Kutadgu bilig)
23 Mağrur ve kibirli olmamalı
“Hükümdar mağrur, külhanbeyi ve kibirli olmamalı, gurûr insanı dürüst yoldan çıkarır (Kutadgu Bilig)
24 Tok gözlü olmalı
25 Gönlü temiz ve kalbi dürüst olmalı
26 Anlayışlı olmalı
27 Misafirperver olmalı
28 Nefsine hakim olmalı
“Ey hükümdar, nefsine şiddetle aleyhinde koy: onun arzusunu yerine getirip, ona müsamaha sürdürme En fena düşmanın budur Bu dünya bir düşmandır, nefsin ise, diğer bir düşmandır; bu iki düşmanın tekrar tuzağı hazırdır (Kutadgu Bilig)
29 Harama el uzatmamalı
30 Tanrı ’ya kulluk etmeli, ibadet etmeli
“Vefat gelmeden sen ölüme hazırlan,hayatta iken Tanrı ’nın emirlerini yerine getir, ibadette hata etme (Kutadgu Bilig)
31 Alkol içmemeli, kumar oynamamalı ve fesattan uzaktan durmalı
“Hükümdar içki içmemeli Hükümdarlar şarabın tadına alışırsa, memleketin ve halkın bundan çekeceği fazla acı olur (Kutadgu Bilig)
32 Kan dökmemeli, düşmanlık besleyip kin gütmemelidir
33 Kılıcı elden bırakmamalı
“Hükümdarlar kılıç ile memleketine başat olurlar Kılıç ile balta memleketin bekçisidir Kılıç sâyesinde memleketler ele geçirilir Kılıç kımıldadığı müddetçe düşman kımıldayamaz Kılıç kınına girerse, hükümdarın huzuru kaçar (Kutadgu Bilig)
34 Dünya malına layık vermemeli, dünyaya aldanmamalı ve varlığının fani olduğunu unutmamalıdır
“Vefat olmasa ve insan sonsuz kalsa idi, hükümdarlık ne güzel bir şey olurdu Ey hükümdar vefat gelmeden sen ölüme hazırlan, ölüme gafil avlanma Ey hükümdar, sen saray ve köşkler yaptırma, kara toprak aşağıda senin evin hazırdır Bu dünya bir zindandır, zindan içinde endişeden başka bir şey bulunmaz Zindanda sen pozitif mutluluk umma, sevinme ve teselli yeri ama cennettir Bu dünya fazla eski, yaşlı bir dünyadır Bu haşin dünya fazla hükümdarları görüpgeçirdi Senin gibi yiğit bir çok hükümdarları ihtiyarlattı, seni de uzun müddet yaşatmaz Dünyaya nail olan nice cihan hükümdarlarını vefat yakaladı ve onlar gözleri ile civarda dua dilenerek gittiler (Kutadgu Bilig)
35 Güler Yüzlü, yakışıklı, saçısakalı düzgün ve orta boylu olmalı *
1 Bilge olmalı
Asya Hunlarından beri aşina ve “siyaset ve idârede başat tâbirinin karşılığı olan “Bilge sözü, Türkçe ’nin köklü kelimelerindendir Türk hükümdar, devlet adamı ve hatun ’una “bilge sıfatının verilmesi, bigelik ’in Türk idârecilerinden istenen esas şart olduğunu gösterir
“ Bilge kagan imiş gözü kara kagan imiş Buyruku yine bilge imiş (Kitâbeler)
2 Zeki ve bilgili olmalı
3 Cesaretli, kaslı ve kahraman olmalı
4 Asil soydan gelmeli “İki türlü asil insan vardır: biri bey, biri alim, bunlar insanların başıdır (Kutadgu Bilig)
5 Içten olmalı, doğruluktan ayrılmamalı
“Hükümdarlığın temeli doğruluktur Hükümdarlar doğru olursa, dünya huzura kavuşur Güneşe bak, küçülmez, bütünlüğünü tekrar tekrar muhafaza eder, parlaklığı her zaman aynı şekilde kuvvetlidir Hükümdarın tâbiatı da ona aynı, doğruluk ile doludur ve hiç bir vakit eksilmez Saadetle yükselmek için insana doğruluk lazımdır İnsanlık doğruluğun adıdır İnsan nadir yok, insanlık nadirdir, insan az değil, doğruluk azdır Hükümdarın sözü doğru olmalı, tavır ve hareketi emanet tavsiye etmelidir fakat, ahali ona inansın ve kolaylık içinde yaşasın Ey hükümdar, Tanrı seni doğruluk için bu mevkie getirdi, içten ol, ve doğruluk ile yaşa (Kutadgu Bilig)
6 Fazilet sahibi olmalı
“Ey hükümdar yatacağın yer, şüphesiz mezardır, onu iyilikler ile süsle Tanrının yarattıklarına karşısında iyi ol ve pak kalple muamele et (Kutadgu Bilig)
7 Sözünde durmalı ve verdiği sözden dönmemeli
“Sözünde durmayan hükümdara ümit bağlama, ömrün boşu boşuna geçer ve perişan olursun Hükümdarın sözü ve gönülü iyi olursa, onun hizmetinde bulunanlar doğruluk yolunu tutarlar (Kutadgu Bilig)
8 Hasis olmamalı, eli açık olmalı
“Hizmetkar darlıkta kalır ve fakir duruma düşerse, onun sıkıntısını duyan hükümdar ihsan fermanını göndermelidir Hasis bir hükümdar memleketine hakim olamaz, hasislik ile hükümdarlık birbirine düşmandır Hasise karşı bitmiş ayaklanma edilir Bu dünyada böyle adet olmuştur: Hasise söğerler, cömerdi öğerler (Kutadgu Bilig)
9 Yumuşak huylu, alçak gönüllü, himmet ve haya sahibi olmalı
10 Sağduyulu olmalı
Bir memleketin bağı ve kilidi iki şeyden ibarettir: biri ihtiyatlılık, biri kânun, bunlar esastır Hükümdarlar düşmanı ihtiyat ile vurmuşlar ve ihmalkarlık ile hükümdarlığın bağlarını çözmüşlerdir (Kutadgu Bilig)
11 Kurnaz olmalı
“Dikkatsiz olma, gafil olursan, bu hükümdarlık gider, dikkatsiz insan her iki dünyada bedbaht olur İnsanı uyutan bu gaflettir Uyuyan insan işinigücünü bırakır İnsan bu gaflettir Uyuyan insan işinigücünü bırakır İnsan bu gaflete hiç düşmese idi, o melek olur ve yalnız ibadet ederdi (Kutadgu Bilig)
12 İhmalkar olmamalı
13 Aceleci yok, sabırlı olmalı,
“Hiç bir işde telaş etme, sabret, kendini tut, kul sabırlı olursa, hükümdarlık mertebesini bulur Sabır ve sükûnet hükümdarlık için bir ziynettir, bunlar hükümdarlığın öncelikle gelen meziyetledir Din işinden diğer işlerde acele etme (Kutadgu Bilig)
14 Zalim olmamalı
“Ey hükümdar, eğer her iki dünya hükümdarlığını istiyorsan, harama karışma, gaddarlık etme, insan kanı dökme, düşmanlık besleme ve kin gütme Eğer devamlı ve ölümsüz hükümdarlık istiyorsan, adaletten ayrılma ve halk üzerinden zulmü kaldır Zalim adam uzun müddet beyliğe sahip olamaz, zalimin zulmüne ırk uzun müddet dayanamaz Işkence yanar ateştir, yaklaşanı yakar; kânun sudur, akarsa nimet yetişir Acımasız olma, zulmü kötülere karşısında tatbik et, tüm memleketi kötülerden temizle (Kutadgu Bilig)
15 Merhametli ve şefkatli olmalı
“Insanlar koyun gibidir, hükümdar onun çobanıdır, çoban koyunlara karşı yufka yürekli olmalıdır Ey hükümdar, memleketinde gözünü ve kulağını belirgin tut, merhametini herkese ulaştır (Kutadgu Bilig)
16 Palavracı olmamalı ve yalandan hoşlanmamalı
17 Siyasette mahir olmalı
“Hükümdar memleket ve kânunu siyaset ile düzene koyar, ırk hareketini onun siyasetine bakarak tanzim eder (Kutadgu Bilig)
18 Suçluları affetmeli
Avrupa Hun hükümdarı Attila 448 yılında kendisine suikasd maksadı ile gelen Bizans elçilik heyetinin hiçbirine dokunmıyarak affetmişti
19 İnatçı olmamalı
20 Temiz olmalı
21 Takva sahibi olmalı
22 Dili yumuşak (tatlı dilli) olmalı
“İnsanın gönlü bir bahçedir, onu yetiştiren su, hükümdarların sözleri ve nasihatleridir Hangi bahçe aralıksız sulanırsa, orada binlerce renkli ve kokulu çiçek açar Hükümdar onun hakkında iyi sözler sarfederse, halkın gönlü açılır ve yüzü güler (Kutadgu bilig)
23 Mağrur ve kibirli olmamalı
“Hükümdar mağrur, külhanbeyi ve kibirli olmamalı, gurûr insanı dürüst yoldan çıkarır (Kutadgu Bilig)
24 Tok gözlü olmalı
25 Gönlü temiz ve kalbi dürüst olmalı
26 Anlayışlı olmalı
27 Misafirperver olmalı
28 Nefsine hakim olmalı
“Ey hükümdar, nefsine şiddetle aleyhinde koy: onun arzusunu yerine getirip, ona müsamaha sürdürme En fena düşmanın budur Bu dünya bir düşmandır, nefsin ise, diğer bir düşmandır; bu iki düşmanın tekrar tuzağı hazırdır (Kutadgu Bilig)
29 Harama el uzatmamalı
30 Tanrı ’ya kulluk etmeli, ibadet etmeli
“Vefat gelmeden sen ölüme hazırlan,hayatta iken Tanrı ’nın emirlerini yerine getir, ibadette hata etme (Kutadgu Bilig)
31 Alkol içmemeli, kumar oynamamalı ve fesattan uzaktan durmalı
“Hükümdar içki içmemeli Hükümdarlar şarabın tadına alışırsa, memleketin ve halkın bundan çekeceği fazla acı olur (Kutadgu Bilig)
32 Kan dökmemeli, düşmanlık besleyip kin gütmemelidir
33 Kılıcı elden bırakmamalı
“Hükümdarlar kılıç ile memleketine başat olurlar Kılıç ile balta memleketin bekçisidir Kılıç sâyesinde memleketler ele geçirilir Kılıç kımıldadığı müddetçe düşman kımıldayamaz Kılıç kınına girerse, hükümdarın huzuru kaçar (Kutadgu Bilig)
34 Dünya malına layık vermemeli, dünyaya aldanmamalı ve varlığının fani olduğunu unutmamalıdır
“Vefat olmasa ve insan sonsuz kalsa idi, hükümdarlık ne güzel bir şey olurdu Ey hükümdar vefat gelmeden sen ölüme hazırlan, ölüme gafil avlanma Ey hükümdar, sen saray ve köşkler yaptırma, kara toprak aşağıda senin evin hazırdır Bu dünya bir zindandır, zindan içinde endişeden başka bir şey bulunmaz Zindanda sen pozitif mutluluk umma, sevinme ve teselli yeri ama cennettir Bu dünya fazla eski, yaşlı bir dünyadır Bu haşin dünya fazla hükümdarları görüpgeçirdi Senin gibi yiğit bir çok hükümdarları ihtiyarlattı, seni de uzun müddet yaşatmaz Dünyaya nail olan nice cihan hükümdarlarını vefat yakaladı ve onlar gözleri ile civarda dua dilenerek gittiler (Kutadgu Bilig)
35 Güler Yüzlü, yakışıklı, saçısakalı düzgün ve orta boylu olmalı *
