Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Madem Ki bir halk müziği tayyaresiz yaşayamaz, öyleyse bu yaşama vasıtasını başkalarının lütfundan beklememeliyiz Ben bu uçakların fabrikasını yapmaya talibimdiyerek Türkiye ’de dünya standartlarının üzerinde uçak yapmış, lakin ne eyvah ki siyasi çarkları aşmasına müsaade edilmemişti
Türk makamlarının hiç bir şekilde alaka göstermediği Nuri Demirağ ’ın uçak yapımı çalışmaları dönemin Amerikan istihbarat, örgütü ve yabancı uçak üreticileri göre takibe alınmıştı
Nuri Demirağ Kimdir?
Nuri Demirağ 1886'da Sivas'ın Divriği kazasında dünyaya geldi
Divriği Rüşdiye Mektebi'nden mezun olan Nuri bey okuldaki başarısı nedeniyle hoca vekili olarak okulda kaldı ve bir vakit bu vazifeye devam etti 1906'da Ziraat Bankası ’nın açtığı memurluk sınavını kazanarak, bankanın Kangal kazasındaki şubesine atama edildi 400 kuruş maaşla ise başlayan, Nuri bey, 1911'de İstanbul'a geldi, tahsilat ve muhasebe başkatipliği ve maliye müfettişliği gibi görevlere atandıO yıllarda Birinci Dünya Savaşı'nda hüsrana uğramamız, sebebiyle, özellikle Beyoğlu ve Galata semtlerinde gruplaşan azınlıklar tarafından, Türkler'e karsı çirkin sataşmalar başlamıştı Bu sataşmalardan nasibini alan Nuri bey, “Milli haysiyet ve şerefi, üç bucuk palikaryanın ayakları aşağıda çiğnenen bir hükümete memurluk edemem diyerek, görevinden istifa etti
Nuri Bey Ketenciler'de Sabuncu Han yanında küçük bir dükkanda “Türk Zaferi isminde sigara kağıdı üretmeye başladı O zamanlarda sigara kağıdı azınlıklar tarafından üretilmekteydi ve üretilen sigara kağıtlarına Türk'leri küçük düşüren isimler verilmekteydi Bir taraftan ticaretle meşgul olan Nuri Bey, üstelik, Milli Mücadele'ye gerçekten iştirak ederek, Müdafai Hukuk Cemiyeti'nin Maçka mıntıkasını yöneticilik etti Andoluya silah ve adam gönderdi
Peki reel Nuri bey bu mu? Hayır Zaman ve süratin fazla önemli olduğunu her fırsatta vurgulayan Nuri Bey, uzun süredir kurduğu hayalleri yapmak üzere harekete geçti Çünkü hayalinde oluşturduğu sermayeyi toplamıştı Yeni proje tayyareydi Onları Osmanlı İmparatorluğu'nun akıncılarına, benzetiyordu Kazandığı paraları milleti ve devleti baştan sona kazandığını söylüyor ve iş bekleyen milyonlarını Türk ordusunu kanatlandırmak için harcamayı düşünüyordu
Yıl 1936 Önce İstanbul Beşiktaş'ta hayrettin iskelesinde araştırma atölyesini, sonra da Divrik'te uçuş okulunu kurmaya karar verdi Gaye; Beşiktaş'ta uçak prototipi, Divrik'te de motor fabrikası kurmaktı Çünkü demir madeni Divrik'te çıkıyordu
Hem uzun incelemeler sonunda Divrik'te 14 değişiklik maden buldu Bunlardan bazıları demir, kömür, krom, asbestos, altın, gümüş, bakır, ve platindi Nuri bey, mümkün bir uçak kazasında pilotlarının yanmaması için amyanttan pilot elbisesi, hem çok hafif ayrıca de fazla sağlam olması sebebiyle de uçak motorlarını platinden, yapmayı planlamıştı Amacını yerine getirmek için Divrik'e gönderdiği mühendislere önce çağdaş bir kent planı hazırlattı Büyük zorluklar içersinde bugünkü Bayındırlık Bakanlığı'na planı güçlükle onaylattı Divrik'te kurduğu okulu da bu şehir planına uygun olarak yaptırdı Demirağ, bu okulun tiyatro ve sinema sahnesinin tanzimi için meşhur rejisör Muhsin Ertuğrul ’la beraber daima Divriği ’ye gitti, geldi
Etrafına topladığı genç mühendisleri yanında alarak Avrupa'daki yüzlerce uçak ve motor fabrikalarına inceleme gezileri yaptı Bu gezilerin sonunda; diğer ülkelerden lisans alarak uçak üretmenin kopyacılık olduğunu, gelişme, ve kalkınmayı olumsuz yönde etkileyeceğini, ülkenin milli gelirinin vakit içerisinde yurtdışına kayacağını söyleyerek kopyacılığa set çekti Yabancıların ama demode tipler için lisans verdiğini görür görmez bu işten en ince ayrıntısına kadar soğudu ve kendi tipini yaratmak için başladı çalışmaya
1971'de hizmete giren İstanbul Boğaz Köprüsü ’nü o 1931 yılında düşünmüş ve 4 sene süren etütler sonunda köprünün HaydarpaşaSirkeci, arasında kurulabileceğini önermiş ve projelerini hazırlatıp bir Amerikan firması ile köprünün inşası konusunda prensip anlaşması yapmıştı Lakin ne yazık fakat dönemin hükümeti köprünün şehrin güzelliğini bozacağını ileri sürerek bu projeye izin vermedi ve proje askıya alındı Demirağ ’ın bu projesine hayır diyen zihniyetin devamı olan bir partinin üstteki seviye yetkilileri de 1971 ’de boğaz köprüsünün açılışına katılmayacaklardı
başta ticaretle uğraşan sonra müteahhitlik yaparak zengin bir işadamı durumuna gelen Nuri Demirağ, 1936 yılında Beşiktaş ’ta Türkiye ’nin birincil uçak fabrikasını kurdu Büyük bir dayanıklılık ve azimle işe atılan Demirağ, yanında aldığı mühendislerle Avrupa ’nın farklı alanlara yönlendirilmiş ülkelerindeki yüzlerce uçak ve motor fabrikalarını gezdi
İsmet inönü uçak fabrikasını neden kapattıİsmet inönü uçak fabrikasını niçin kapattı1İsmet inönü uçak fabrikasını niçin kapattı2
Avrupa'dan, Amerika'dan lisanslar alıp tayyare yapmak kopyacılıktan ibarettir Demode tipler için lisans verilmektedir Yeni buluş edilenler ise bir giz gibi, büyük bir kıskançlıkla saklanmaktadır Binaenaleyh kopyacılıkla devam edilirse, demode şeylerle beyhude yere zaman geçirilecektir Su halde Avrupa ve Amerika'nın son sistem tayyarelerine mukabil, yepyeni bir Türk tipi vücuda getirilmelidir diyerek milli savunma ve, ulusal kalkınma sanayii konusundaki düşüncelerini ortaya koyan Nuri Demirağ ’a bu sözleri pahalıya mal olacak ve bir zaman sonra önü kesilecekti Burada yapılan ilk Türk uçakları uçmaya başladığı süre Türkiye ’de olduğu dek bütün dünyada da büyük akustik yaptı Alman Walter Gama motoru taşıyan,
3 bin metreye kadar yükselebile 150 beygir gücündeki bu ilk Türk uçukları, Darı tarafından büyük ilgi ile karşılandı Konuyla ilgili olarak Darı ’dan gelen bir askeri heyet, Beşiktaş ’taki Nuri Demirağ uçak fabrikasını inceledi ve uçak sipariş etti
Demirağ 17 eylül 1936'da gerçekte teşebbüse geçti ve bir Çekoslovak firması ile anlaşarak Beşiktaş'ta Hayrettin İskelesi'nde, bugün deniz müzesi olarak kullanılan binayı yaptırdı Nuri Demirağ , Selahattin Bölge ile birlikte çağdaş bir uçak fabrikası meydana getirdi Fabrikada montaj atölyesi, dökümhane, motor ve pervane imalathanesi, malzeme muayene ve muayene laboratuvarı bulunuyordu
Beşiktaş ’taki uçak fabrikası 10 şubat 1937'de hizmete açıldı
Burada yapılan birincil Türk uçakları uçmaya başladığı zaman Türkiye ’de olduğu kadar bütün dünyada da büyük akustik yaptı Alman Walter Gama, motoru içeren, 3 bin metreye dek yükselebilen 150 at gücündeki bu ilk Türk uçukları, Mısır tarafından büyük alaka ile karşılandı Konuyla ilgili olarak Darı ’dan gelen bir askeri heyet, Beşiktaş ’taki Nuri Demirağ uçak fabrikasını inceledi ve uçak sipariş etti
Ilk Türk uçağından sonradan Nuri Demirağ, çalışmalarını hızlandırdı Türkiye ’ye bir uçak filosu hediye eden Demirağ için bundan böyle yeni bir dönem başlamıştı Gerektiğinde askeri maksatlar için de kullanılabilecek çift motorlu bir yolcu uçağı yerine getirmek istiyordu Bu amaçla her yerde uluslar arası meslek gezilerine ve incelemelere başladıYanına, aldığı teknisyen ve mühendislerle Almanya, Çekoslavakya veİngiltere ’deki uçak fabrikalarını gezdi
Adolf Hitler ’le bağlantı kurdu ve onun özel izniyle, Almanya'dan 4 mühendis getirtti Modeli Türk mühendisleri tarafından çizilen ve motorları hariç bütün parçaları Beşiktaş ’taki fabrikada yapılan çift motorlu uçağı tezgaha koyduğu zaman bazı muhalifler şöyle konuşmuştu:
“Içten dürüst yürüyecek yol bile yapamadığımız halde, tayyareler yaparak semalarda yolcu taşıyacağımızı bahis etmek gülünç bir palavracılıktır
Bütün bu ümit kırıcı sözlere rağmen Nuri Demirağ yılmadı ve NuD38 diye isimlendirilen ilk Türk gezgin uçağını Beşiktaş ’taki fabrikada tamamladı O dönemde çift motorlu uçak yerine getirmek Avrupa ’da da kayda değer bir işti Uçak tamamlanınca yanındakilere uçağı göstererek “Beni kösteklemeye çalışanlara en iyi cevap budur dedi Pilot ,ve yardımcısıyla beraber toplam 6 gezgin taşıyabilecek şekilde yapılan Nu D 38 tamamen madenden yapılmış tek kanatlı, 1000 km menzilli bir uçaktı 5 bin 500 metreye dek tırmanabiliyor, saatte 325 km Hız yapabiliyordu 2 Dünya Savaşı ’nın ünlü uçağı Dakota ’lar ise ancak 3500 metreye tırmanabiliyor ve azami 250 km Hız yapabiliyordu
Yıl 1944 İstanbul gazetelerinde şu haberler yeralıyordu Nuri Demirağ Atölyelerinde yapılmakta olan birincil Türk yolcu uçağı tamamlanmıştır NuD38 adıyla anılan bu uçak 6 karakter olup, çift kumandalı, 2200 periyodik 2 adet 160 beygir gücünde motorla donatılmış ve saatte 325 km sürat yapabilen bir uçaktır
Abes ağırlığı 1200 kg Doymuş ağırlığı ise 1900 kgdır Tam depo yakıt ile 1000 km Menzile sahiptir 3,5 saat havada kalabilmektedir Tavan irtifası 5500 metredir Tayyarenin modeli Türk mühendisleri tarafından çizilmiş, motorlar hariç bütün aksam Türk teknisyen ve işçisinin elinden çıkmıştır*
Türk makamlarının hiç bir şekilde alaka göstermediği Nuri Demirağ ’ın uçak yapımı çalışmaları dönemin Amerikan istihbarat, örgütü ve yabancı uçak üreticileri göre takibe alınmıştı
Nuri Demirağ Kimdir?
Nuri Demirağ 1886'da Sivas'ın Divriği kazasında dünyaya geldi
Divriği Rüşdiye Mektebi'nden mezun olan Nuri bey okuldaki başarısı nedeniyle hoca vekili olarak okulda kaldı ve bir vakit bu vazifeye devam etti 1906'da Ziraat Bankası ’nın açtığı memurluk sınavını kazanarak, bankanın Kangal kazasındaki şubesine atama edildi 400 kuruş maaşla ise başlayan, Nuri bey, 1911'de İstanbul'a geldi, tahsilat ve muhasebe başkatipliği ve maliye müfettişliği gibi görevlere atandıO yıllarda Birinci Dünya Savaşı'nda hüsrana uğramamız, sebebiyle, özellikle Beyoğlu ve Galata semtlerinde gruplaşan azınlıklar tarafından, Türkler'e karsı çirkin sataşmalar başlamıştı Bu sataşmalardan nasibini alan Nuri bey, “Milli haysiyet ve şerefi, üç bucuk palikaryanın ayakları aşağıda çiğnenen bir hükümete memurluk edemem diyerek, görevinden istifa etti
Nuri Bey Ketenciler'de Sabuncu Han yanında küçük bir dükkanda “Türk Zaferi isminde sigara kağıdı üretmeye başladı O zamanlarda sigara kağıdı azınlıklar tarafından üretilmekteydi ve üretilen sigara kağıtlarına Türk'leri küçük düşüren isimler verilmekteydi Bir taraftan ticaretle meşgul olan Nuri Bey, üstelik, Milli Mücadele'ye gerçekten iştirak ederek, Müdafai Hukuk Cemiyeti'nin Maçka mıntıkasını yöneticilik etti Andoluya silah ve adam gönderdi
Peki reel Nuri bey bu mu? Hayır Zaman ve süratin fazla önemli olduğunu her fırsatta vurgulayan Nuri Bey, uzun süredir kurduğu hayalleri yapmak üzere harekete geçti Çünkü hayalinde oluşturduğu sermayeyi toplamıştı Yeni proje tayyareydi Onları Osmanlı İmparatorluğu'nun akıncılarına, benzetiyordu Kazandığı paraları milleti ve devleti baştan sona kazandığını söylüyor ve iş bekleyen milyonlarını Türk ordusunu kanatlandırmak için harcamayı düşünüyordu
Yıl 1936 Önce İstanbul Beşiktaş'ta hayrettin iskelesinde araştırma atölyesini, sonra da Divrik'te uçuş okulunu kurmaya karar verdi Gaye; Beşiktaş'ta uçak prototipi, Divrik'te de motor fabrikası kurmaktı Çünkü demir madeni Divrik'te çıkıyordu
Hem uzun incelemeler sonunda Divrik'te 14 değişiklik maden buldu Bunlardan bazıları demir, kömür, krom, asbestos, altın, gümüş, bakır, ve platindi Nuri bey, mümkün bir uçak kazasında pilotlarının yanmaması için amyanttan pilot elbisesi, hem çok hafif ayrıca de fazla sağlam olması sebebiyle de uçak motorlarını platinden, yapmayı planlamıştı Amacını yerine getirmek için Divrik'e gönderdiği mühendislere önce çağdaş bir kent planı hazırlattı Büyük zorluklar içersinde bugünkü Bayındırlık Bakanlığı'na planı güçlükle onaylattı Divrik'te kurduğu okulu da bu şehir planına uygun olarak yaptırdı Demirağ, bu okulun tiyatro ve sinema sahnesinin tanzimi için meşhur rejisör Muhsin Ertuğrul ’la beraber daima Divriği ’ye gitti, geldi
Etrafına topladığı genç mühendisleri yanında alarak Avrupa'daki yüzlerce uçak ve motor fabrikalarına inceleme gezileri yaptı Bu gezilerin sonunda; diğer ülkelerden lisans alarak uçak üretmenin kopyacılık olduğunu, gelişme, ve kalkınmayı olumsuz yönde etkileyeceğini, ülkenin milli gelirinin vakit içerisinde yurtdışına kayacağını söyleyerek kopyacılığa set çekti Yabancıların ama demode tipler için lisans verdiğini görür görmez bu işten en ince ayrıntısına kadar soğudu ve kendi tipini yaratmak için başladı çalışmaya
1971'de hizmete giren İstanbul Boğaz Köprüsü ’nü o 1931 yılında düşünmüş ve 4 sene süren etütler sonunda köprünün HaydarpaşaSirkeci, arasında kurulabileceğini önermiş ve projelerini hazırlatıp bir Amerikan firması ile köprünün inşası konusunda prensip anlaşması yapmıştı Lakin ne yazık fakat dönemin hükümeti köprünün şehrin güzelliğini bozacağını ileri sürerek bu projeye izin vermedi ve proje askıya alındı Demirağ ’ın bu projesine hayır diyen zihniyetin devamı olan bir partinin üstteki seviye yetkilileri de 1971 ’de boğaz köprüsünün açılışına katılmayacaklardı
başta ticaretle uğraşan sonra müteahhitlik yaparak zengin bir işadamı durumuna gelen Nuri Demirağ, 1936 yılında Beşiktaş ’ta Türkiye ’nin birincil uçak fabrikasını kurdu Büyük bir dayanıklılık ve azimle işe atılan Demirağ, yanında aldığı mühendislerle Avrupa ’nın farklı alanlara yönlendirilmiş ülkelerindeki yüzlerce uçak ve motor fabrikalarını gezdi
İsmet inönü uçak fabrikasını neden kapattıİsmet inönü uçak fabrikasını niçin kapattı1İsmet inönü uçak fabrikasını niçin kapattı2
Avrupa'dan, Amerika'dan lisanslar alıp tayyare yapmak kopyacılıktan ibarettir Demode tipler için lisans verilmektedir Yeni buluş edilenler ise bir giz gibi, büyük bir kıskançlıkla saklanmaktadır Binaenaleyh kopyacılıkla devam edilirse, demode şeylerle beyhude yere zaman geçirilecektir Su halde Avrupa ve Amerika'nın son sistem tayyarelerine mukabil, yepyeni bir Türk tipi vücuda getirilmelidir diyerek milli savunma ve, ulusal kalkınma sanayii konusundaki düşüncelerini ortaya koyan Nuri Demirağ ’a bu sözleri pahalıya mal olacak ve bir zaman sonra önü kesilecekti Burada yapılan ilk Türk uçakları uçmaya başladığı süre Türkiye ’de olduğu dek bütün dünyada da büyük akustik yaptı Alman Walter Gama motoru taşıyan,
3 bin metreye kadar yükselebile 150 beygir gücündeki bu ilk Türk uçukları, Darı tarafından büyük ilgi ile karşılandı Konuyla ilgili olarak Darı ’dan gelen bir askeri heyet, Beşiktaş ’taki Nuri Demirağ uçak fabrikasını inceledi ve uçak sipariş etti
Demirağ 17 eylül 1936'da gerçekte teşebbüse geçti ve bir Çekoslovak firması ile anlaşarak Beşiktaş'ta Hayrettin İskelesi'nde, bugün deniz müzesi olarak kullanılan binayı yaptırdı Nuri Demirağ , Selahattin Bölge ile birlikte çağdaş bir uçak fabrikası meydana getirdi Fabrikada montaj atölyesi, dökümhane, motor ve pervane imalathanesi, malzeme muayene ve muayene laboratuvarı bulunuyordu
Beşiktaş ’taki uçak fabrikası 10 şubat 1937'de hizmete açıldı
Burada yapılan birincil Türk uçakları uçmaya başladığı zaman Türkiye ’de olduğu kadar bütün dünyada da büyük akustik yaptı Alman Walter Gama, motoru içeren, 3 bin metreye dek yükselebilen 150 at gücündeki bu ilk Türk uçukları, Mısır tarafından büyük alaka ile karşılandı Konuyla ilgili olarak Darı ’dan gelen bir askeri heyet, Beşiktaş ’taki Nuri Demirağ uçak fabrikasını inceledi ve uçak sipariş etti
Ilk Türk uçağından sonradan Nuri Demirağ, çalışmalarını hızlandırdı Türkiye ’ye bir uçak filosu hediye eden Demirağ için bundan böyle yeni bir dönem başlamıştı Gerektiğinde askeri maksatlar için de kullanılabilecek çift motorlu bir yolcu uçağı yerine getirmek istiyordu Bu amaçla her yerde uluslar arası meslek gezilerine ve incelemelere başladıYanına, aldığı teknisyen ve mühendislerle Almanya, Çekoslavakya veİngiltere ’deki uçak fabrikalarını gezdi
Adolf Hitler ’le bağlantı kurdu ve onun özel izniyle, Almanya'dan 4 mühendis getirtti Modeli Türk mühendisleri tarafından çizilen ve motorları hariç bütün parçaları Beşiktaş ’taki fabrikada yapılan çift motorlu uçağı tezgaha koyduğu zaman bazı muhalifler şöyle konuşmuştu:
“Içten dürüst yürüyecek yol bile yapamadığımız halde, tayyareler yaparak semalarda yolcu taşıyacağımızı bahis etmek gülünç bir palavracılıktır
Bütün bu ümit kırıcı sözlere rağmen Nuri Demirağ yılmadı ve NuD38 diye isimlendirilen ilk Türk gezgin uçağını Beşiktaş ’taki fabrikada tamamladı O dönemde çift motorlu uçak yerine getirmek Avrupa ’da da kayda değer bir işti Uçak tamamlanınca yanındakilere uçağı göstererek “Beni kösteklemeye çalışanlara en iyi cevap budur dedi Pilot ,ve yardımcısıyla beraber toplam 6 gezgin taşıyabilecek şekilde yapılan Nu D 38 tamamen madenden yapılmış tek kanatlı, 1000 km menzilli bir uçaktı 5 bin 500 metreye dek tırmanabiliyor, saatte 325 km Hız yapabiliyordu 2 Dünya Savaşı ’nın ünlü uçağı Dakota ’lar ise ancak 3500 metreye tırmanabiliyor ve azami 250 km Hız yapabiliyordu
Yıl 1944 İstanbul gazetelerinde şu haberler yeralıyordu Nuri Demirağ Atölyelerinde yapılmakta olan birincil Türk yolcu uçağı tamamlanmıştır NuD38 adıyla anılan bu uçak 6 karakter olup, çift kumandalı, 2200 periyodik 2 adet 160 beygir gücünde motorla donatılmış ve saatte 325 km sürat yapabilen bir uçaktır
Abes ağırlığı 1200 kg Doymuş ağırlığı ise 1900 kgdır Tam depo yakıt ile 1000 km Menzile sahiptir 3,5 saat havada kalabilmektedir Tavan irtifası 5500 metredir Tayyarenin modeli Türk mühendisleri tarafından çizilmiş, motorlar hariç bütün aksam Türk teknisyen ve işçisinin elinden çıkmıştır*
