ISS Görevleri Astronotların Sağlığını Nasıl Etkiliyor?

Astronotluk, uzaya ilgi duyan herkesin çocukken hayal ettiği mesleklerden biri. Ancak tabii ki bu meslek, çocukken baktığımız yerden göründüğü kadar kolay ve dertsiz bir meslek değil. Eğitim süreci oldukça stresli ve yoğun disiplin gerektiren astronotluk, pek çok sağlık sorununu da beraberinde getiriyor. Yani hayal ettiğimizin aksine, astronotluk çağımızın en zorlayıcı mesleklerinden biri.

Astronotların sağlığını tehdit eden konuların başında radyasyon etkisinde ve yerçekimsiz ortamda geçirilen uzun görevler geliyor. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yaklaşık altı aylık periyotlar halinde görev yapan astronotların vücutları, bu kısa sayılmayacak süre boyunca bolca radyasyona maruz kalıyor. Ayrıca, yerçekimine alışkın vücut, yerçekimsiz ortamda adeta sersemleyerek bazı sorunlara sebep oluyor.

Kemik erimesi, psikolojik sorunlar, göz hastalıkları ve daha fazlası:


Geçtiğimiz gün gerçekleşen fırlatma ile ISS'ye doğru yola çıkan astronotlar arasında yer alan ESA astronotu Thomas Pesquet'in uzay doktoru Adrianos Golemis, astronotların ne gibi sağlık sorunları ile karşı karşıya olduğunu ve bu sorunlara yönelik ne gibi önlemler alındığını açıkladı. Golemis'e göre bir astronot sağlığını olumsuz etkilemeyecek maksimum iki ya da üç ISS görevi yapabilir. Daha fazla sayıda görev, vücudu negatif etkileyerek sağlık problemlerinin patlak vermesine sebep olabilir.

Dünya yörüngesinde yer çekiminin neredeyse sıfır olduğunu belirten Golemis, bu durumunun astronotların kemik ve kas yapısına zarar vererek kemik erimesi gibi problemlere yol açtığını söylüyor. Normal şartlarda 1 G kuvvete alışık olan vücutlarımız ağırlıksız ortamdayken ayaklardaki damarlar, ilk başta sanki 1 G kuvvetteymiş gibi kafaya kan gönderiyor. Bu da vücudun üst kısmında daha fazla kan olmasına sebep oluyor.Golemis bu durumun etkilerini “Uzaydaki kişilerin, görevlerin ilk aşamasında gerçekten kabarık yüzlere sahip olduğunu görebilirsiniz” sözleriyle açıklıyor.


"Yeryüzünde manyetosfer (manyetik alan) ve atmosfer bizi koruyor. Ancak bunun ötesine geçince koruma ortadan kalkıyor" sözleriyle radyasyon riskinin de önemli sağlık sorunlarına sebebiyet verdiğini söyleyen Golemis, bazı sağlıklı astronotların uzayda göz hastalıklarından ya da venöz trombozden (toplardamarlar içerisinde kan pıhtısı oluşumu) şikayetçi olabildiklerini de sözlerine ekliyor.

Astronotları zorlayan bir diğer şey ise psikolojik rahatsızlıklar. Uzun süre boyunca ISS gibi küçük ve yeni uyaranların olmadığı bir yerde, astronotlar mental olarak da sıkıntılar çekebiliyor. Aynı zamanda algısal olarak bazı sorunların da yaşandığını belirten Golemis, astronotların gördükleri ile iç kulaklarının algılayarak beyne ilettikleri arasında uyumsuzluklar olması sebebiyle kimi durumlarda kusmaların yaşanabildiğini ifade ediyor.

ISS'deki tüm astronotlar sağlıklı kalabilmek için her gün iki saat boyunca egzersiz yapıyor ve haftada en az bir kere olmak koşulu ile doktorları ile 15 dakikalık görüşmeler gerçekleştiriyor.