İstanbul'daki 'ıspanak zehirlenmelerinin' nedeni ortaya çıktı: Güzelavrat otu

İstanbul Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü'nden dün akşamdan bu yana artan ve ıspanaktan olduğu düşünülen zehirlenmelere ait açıklama geldi.

Yapılan açıklamada, "Zehirlenmeye ıspanaklara karışan yabancı otların neden olduğu tahlillerle ortaya çıkmıştır" denildi.

Birinci olarak Esenyurt'ta ortaya çıkan ve İstanbul'un bir çok noktasında görülen zehirlenme hadiselerine ait dün öğlen saatlerinde Vilayet Sıhhat Müdürlüğü'nden açıklama gelmiş, zehirlenenlerin sayısı 44 olarak açıklanmıştı. Akşam saatlerinde mide bulantısı ve kusma şikâyetiyle hastaneye gidenlerin sayısı artmaya devam etti.  

NEDENİ GÜZELAVRAT OTU

İstanbul Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada 'Ispanak zehirlenmesi' yaşayan vatandaşlar için zehirlenme sebebinin atropin ve skopolamin içeren ziyanlı hususlar olduğu söylendi. Ispanakların ortasına karıştığı söylenen güzelavrat otunun yüksek ölçüde alınması koma ve hatta mevte bile neden olabiliyor. Pekala, güzelavrat otu yaprakları pişirilirse ne olur? 

Başta İstanbul olmak üzere Ankara, Çanakkale ve birçok vilayetteki vatandaşlar zehirlenme kuşkusu ile acil servislere başvurdu. Rahatsızlananlar bulanık görme ve kas güçsüzlüğü şikayetiyle hastaneleri doldururken, zehirlenmelere ıspanak tüketiminin neden olduğu belirlendi.



Daha sonra yapılan incelemelerde, zehirlenmelerin asıl nedeninin ıspanak değil, ıspanakların ortasına karıştığı söylenen güzelavrat otu olduğu ortaya çıktı.

Güzelavrat otu ile gelişen zehirlenmeler antikolinerjik sendroma yol açabiliyor. Bitkinin yüksek ölçüde alınması letarji, koma ve hatta vefatla sonuçlanabilen önemli klinik tabloya neden olabilir. 

İstanbul Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü 'ıspanak zehirlenmesi' ile ilgili olarak, "Zehirlenmeye ıspanaklara karışan patlıcangiller familyasından, atropin ve scopalamin (skopolamin) içeren yabancı otların neden olduğu tahlillerle ortaya çıkmıştır" açıklamasında bulundu.

Vatandaşlar ise atropin ve scopalaminin (skopolamin) ne olduğunu ve ziyanlarını araştırıyor. İşte atropin ve scopalaminin ziyanları...

ATROPİN NEDİR? 

Atropin, Atropa belladonna (güzelavrat otu) isimli bitkiden elde edilen bir alkaloiddir. Antikolinerjik yapıdadır. Tıpta çok değişik kullanım alanları vardır.

ATROPİN HAKKINDA UYARILAR 



Atropin, yan tesirlerine daha hassas oldukları için çocuklarda ve yaşlılarda dikkatli kullanılmalıdır. Prostat hipertrofisinde yahut büyümesinde, idrar zorluğuna neden olabilir. Paralitik ileus ve pilor stenozu olan hastalarda kullanılmamalıdır. Regional arteritis ve ülseratif kolitli hastalarda ileusa yahut megakolona yol açabilir. Ya da özofagusta reflu şiddetini arttırabilir.

Atropin dar açılı glokomlu hastalara verilmez. Çünkü göz içi basıncını arttırarak akut krizi davet eder. Etraf sıcaklığı yüksek ise yahut hastanın ateşi varsa hiperpireksiyi provoke edebileceğinden bilhassa çocuklarda çok dikkatli kullanılmalıdır. Atropinin yüksek dozlarda farelerde fetus üzerinde ziyanlı tesiri görülmemiştir. İnsanlarda yapılmış denetimli araştırma yoktur. Atropin gebelikte, umulan yararları potansiyel riskine nazaran yüksekse kullanılmalıdır. Gebelikte yahut doğuma yakın, atropin intravenöz olarak anneye verilirse fetusta taşikardiye neden olabilir. Antikolinerjikler laktasyonu inhibe eder. Atropin az ölçüde süte geçer. Emziren annelerde kullanılmamalıdır. Zira bebekler antikolinerjiklerin tesirine çok hassastır.

Kalp operasyonlarında, tirotoksikoz, kalp yetmezliği üzere taşikardinin mevcut olduğu durumlarda kalp atımını arttırabilir. Akut miyokard infarktüsü geçirenlerde kullanım dikkat gerektirir, infarkt berbatlaşabilir. Atropin bilhassa yaşlı yahut beyin hasarlı hastalarda mental konfüzyona yol açabilir. Miyastenia graviste ekstrem bir dikkatle kullanılmalıdır. Parkinson tedavisinde dozun arttırılması ve öteki bir tedaviye geçilmesi yavaş yapılmalı ve atropin aniden kesilmemelidir. Beyin hasarlı yahut Down sendromu (mongolizm) bulunan bireylerde atropine hassaslık artmıştır. 

ATROPİNİN ZARARLARINDA EN SIK RASTLANAN BULGULAR 



Ağız kuruluğu, görmede bulanıklık, siklopleji, midriazis, fotofobi, anhidroz, idrar tutukluğu, idrar retansiyonu, taşikardi, çarpıntı ve kabızlıktır. Daha seyrek olarak intraoküler basınç artması, tat duygusu kaybı, başağrısı, başdönmesi, uyuklama, yüzde kızarma (flushing), insomnia, bulantı, kusma, karında şişkinlik, deri alerjisi, eksitasyon ve konfüzyon görülemez.

SCOPALAMİN (SKOPOLAMİN) NEDİR?

Solanaceae (patlıcangiller) ailesine ilişkin Hyoscyamus niger (ban otu), Atropa belladonna (güzelavrat otu), Scopolia carniolica vb. bitkilerin yaprak ve tohumlarından elde edilen, atropine benzeri tesirlere sahip antikolinerjik bir alkaloid.

Skopolamin, amnezik tesir gösterir, bulantı ve kusmayı önler, tükürük salgısını azaltır, kas spazmını çözer, pupilla’yı genişletir.