Sayıştay’dan İstanbul’un en çok tartışılan konusu olan taksilerle ilgili çok dikkat alımlı bir ihtar geldi. Bir kamu hakkının süresiz halde üçüncü bireylere devredilmesini hukuka uygun bulmayan Sayıştay, taksi plakalarının geçim kaynağı sürücülük mesleği olanlara; müddeti ve koşulları belirtilmek suretiyle ihale edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Sözcü gazetesinden Hasret Güvemli'nin haberine nazaran, İstanbul'un kangrene dönen taksi problemini çözmek yeni İBB idaresinin getirmek istediği yeni taksi sistemine ait teklif, UKOME'de 11 defa reddedildi. Tartışmalara neden olan taksi sistemi ile ilgili Sayıştay'ın 2020 yılı İBB Kontrol Raporu'nda da dikkat çeken tespitler yer aldı. Sayıştay, İBB tarafından geçmiş periyotlarda tahsis edilen ve hala kullanılan taksi ve dolmuş plakalarının mevzuata karşıt biçimde süresiz bir hak olarak kullanıldığını tespit etti.
'Süresiz süreç yapılamaz'
Mevzuata nazaran toplu ulaşım ve yolcu taşıma hizmetlerinde yetkili olan belediyenin; bu hizmetlerin üçüncü şahıslara gördürülmesini ihale yapılmaksızın direkt meclis, encümen yahut belediye lideri kararıyla yapmasının ya da kendisine ilişkin imtiyazı müddet belirtilmeksizin devrederek gerçekleştirmesinin ihaleyle olsa dahi süresiz satış halinde süreç yapmasının mümkün olmadığı vurgulandı.
Taksi plakaları ihale kanununa karşıt
Mevzuatına nazaran, taksi plakalarının geçim kaynağı sürücülük mesleği olanlara mühleti ve koşulları belirtilmek suretiyle ihale edilmesi gerektiğinin altı çizildi. İstanbul sonları içinde Vilayet Trafik Komitesi tarafından verilen taksi ve dolmuş plakalarında hak sahipliği için rastgele bir müddet belirtilmediğine vurgu yapıldı. Mühlet belirtilmeksizin yapılan plaka tahsislerinin 10553 sayılı Bakanlar Heyeti Kararı'na ve yürürlükte olan Devlet İhale Kanunu'na uygun yapılmadığı da belirlendi.
Raporda, taksi yahut dolmuş ile yolcu taşıma faaliyetinde bulunulması için belirlenen plakalara müsaade yahut ruhsat verilmesi sürecinin yasalar çerçevesinde mühleti belirlenmiş ihalelerle yapılması gerektiği tarafında görüş bildirdi.
Kanuna nazaran 10 yılla sonlu
İBB, Sayıştay'ın bu tespiti karşısında verdiği cevapta evvelki yıllarda söz konusu plakaların tahdit altına alındığı kaydetti. 2004 yılında çıkan Büyükşehir Belediyesi Kanunu sonrası bu toplu ulaşım araçları ile ilgili kayıtların, Vilayet Emniyet Müdürlüğü tarafından belediyeye devredilirken plakaların müddetli verilmesi yahut ihale koşulları ile ilgili bir karar bulunmadığı aktarıldı.
Sayıştay bu karşılık üzerine evre sırasında ihale ilgili bir koşul koşulmasa da taksi plakalarının verilmesine destek olan Bakanlar Heyeti kararında mühlet konusunun bulunduğunu, yasaya nazaran imtiyaz olarak verilen haklarda dahi azamî müddetin 49 yıl olduğunu belirtti. 1983'ten beri yürürlükte bulunan ve kamu haklarının kiralanmasına yahut satılmasına dair temel mevzuat olan Devlet İhale Kanunu'na nazaran kiralamalarda müddetin 10 yıl ile hudutlu olduğu vurgulandı.