İşte Kazakistan'daki Bir Haftalık Kaosun Bilançosu

Kazakistan’da şiddet olaylarına dönüşen protesto gösterilerinde resmi açıklamalara göre 5 bin 135 kişi gözaltına alındı. Şu ana kadar 16 güvenlik gücünün hayatını kaybettiği açıklanırken göstericilerin can kaybına ilişkin net bir bilgi bulunmuyor. 'Terörist' ve 'haydut' olarak nitelenen göstericilere, uyarısız ateş etme talimatı verilmesinin çok sayıda sivilin ölümüne olduğundan endişe ediliyor. 




Fotoğraf: Vladimir Tretyakov / AP

Kazakistan'da artan gaz fiyatlarını protesto ile başlayan ve giderek şiddetlenen gösterilerde resmi rakamlara göre 5 binden fazla kişi gözaltına alındı. 

Kazakistan İçişleri Bakanlığı’ndan bu sabah yapılan açıklamada, şimdiye kadar gözaltına alınan kişi sayısının 5 bin 135 olduğu bildirildi. 

Çıkan olaylarda şimdiye kadar 16 güvenlik gücünün hayatını kaybettiği, bin 300'ünün de yaralandığı kaydedildi.

"400 araç tahrip edildi"



Fotoğraf: Pavel Mikheyev / Reuters

Habar 24 televizyonuna açıklamalarda bulunan İçişleri Bakanı Erlan Turgumbayev, gözaltına alınanlara, aralarında 100’den fazla alışveriş merkezine ve banka binasına saldırmak ve tahrip etmek gibi suçların da bulunduğu suçlamalar yöneltildiğini söyledi. 

Bakan, çoğu emniyet güçlerine ait olmak üzere 400 aracın da gösteriler sırasında tahrip edildiğini belirtti.

"Terörle mücadele sürecek"



Fotoğraf: Vladimir Tretyakov / AP

Şimdiye kadar meydana gelen olaylarda 175 milyon euro maddi zarar yaşandığını da duyuran İçişleri Bakanı, 100 kadar mağaza, dükkan ve banka şubesinin yağmalandığını açıkladı. 

İçişleri Bakanı Turgumbayev, ülkede kamu düzeni yeniden sağlanana kadar 'terörle mücadele operasyonunun' süreceğini de kaydetti.

Kaç gösterici hayatını kaybetti?



Fotoğraf: Vladimir Tretyakov / AP

Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev, Cuma günü emniyet güçleri ile orduya bağlı birliklere 'terörist' ve 'haydut' diye nitelediği göstericilere uyarmadan ateş etmeleri talimatı vermişti. Bunun, özellikle gösterilerin yoğunlaştığı Almatı’da çok sayıda sivil ölümlerine neden olmasından endişe ediliyor. 

Göstericilerin can kayıplarına ilişkin sağlıklı bir bilgi bulunmazken polis sözcüsü Saltanat Azirbek, Perşembe sabahı yaptığı açıklamada 'Düzinelerce saldırgan etkisiz hale getirildi' demişti.

Normale dönüş çabaları



Fotoğraf: Pavel Mikheyev / Reuters

Rusya haber ajansı Tass’ın bildirdiğine göre de günlerdir gösterilerin damgasını vurduğu Kazakistan’da normale dönüş için çabalanıyor.

 Ajans, Kazakistan Ticaret Bakanlığı’na dayandırdığı haberinde halkın temel gıda maddeleri ihtiyacının karşılandığını, Enerji Bakanlığı’na dayandırdığı haberinde de enerji ve yakıt dağıtımının da yeniden yapılmaya başlandığını aktarıyor.

Gösterilerin merkezindeki Almatı'da bugün yaklaşık 30 marketin kapılarını yeniden açtığı, geçen hafta göstericiler tarafından kısa süre için işgal edilen havalimanının ise hâlâ kapalı olduğu kaydedildi.

"Almatı kıyamet filmlerinden çıkmış gibi"



Fotoğraf: Abdujalil Abdurasulov / BBC 

BBC'den Abdujalil Abdurasulov, Almatı'daki atmosferi şu sözlerle anlatıyor:

'Almatı'ya yıllardır gelirim. Normalde canlı bir kenttir, bolca yeşil alanı vardır, dışardaki yeme ve içme mekanları hep doludur. Bu sefer ise mağazaları ve bankaları yağmalanmış bir kentle karşılaştım. En büyük hasar, protestoların başladığı ana meydan ve etrafında. Medya kuruluşlarının binaları saldırıya uğramış, belediye binası ise ateşe verilmiş durumda.

Cuma günü kentte tek bir protesto görmedik. Sadece hasar görmüş binaların etrafında fotoğraf çeken insanlar vardı. Ama uzaktan silah ve patlama sesleri geliyordu. Patlama sesleri, ses bombasına benziyordu.

Almatı'ya ilk vardığımda, kolluk kuvvetlerinin kullandığı patlayıcılar ve protestocuların kullandığı havai fişeklerden kalmışa benzeyen bir sis vardı havada. Konuştuğum Almatılılardan bazıları şok içinde, bazıları öfkeliydi. 

Kazakistan'da bugüne kadarkilere hiç benzemeyen bu protesto dalgasının yayılma ve şiddetli bir hale dönme hızı buradaki insanları şaşırtmış. Bazıları da Rusya ve diğer bölge ülkelerinden takviye kuvvetlerin gelmesinden memnundu, bunun sükuneti sağlayacağını düşünüyordu.'

"Kazakistan böylesi bir protesto görmemişti"



Almatı'da yağmalanan mağazalardan biri /  Fotoğraf: Abdujalil Abdurasulov / BBC 

'İnternetin kesilmesi ve telefonların düzgün çalışmaması nedeniyle kentte olanları öğrenmek zor. Kulaktan kulağa yayılan söylentileri teyit etmek de imkansız. Kazakistan bugüne kadar hiç böylesi bir protesto görmemişti. Daha önce de eylemler olmuştu fakat bunlar yerel ölçekte kalmıştı. Hiçbiri, ülkenin en büyük havalimanına yönelik bir saldırıya dönüşmemişti.

Bu protestoya yakıt fiyatlarındaki artış yol açsa da hükümete dair genel bir memnuniyetsizlik hali bu hale gelmesinde etkili oldu. Kazakistan'ın ilk devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in 2019'da görevi bırakmasından sonra halk Kasım Cömert Tokayev'in değişim getirmesini umuyordu. Fakat bu umutlar boşa çıktı. Özellikle eski lideri yüceltmek için başkentin adını Astana'dan Nur-Sultan'a çevirmek pek çokları için müesses nizamın devam etmekte olduğunu gösterdi.

Yetkililerin kontrolü ele almasıyla ortalık şimdilik sakinlemiş gözüküyor. Fakat bu protestolar şu an için sonlanmış olsa da hükümete karşı hoşnutsuzluk devam ediyor. Yeni bir kıvılcım, başka bir protesto dalgasına yol açabilir.'