İstiklal Marşının Soz Sanatları

İstiklal Marşındaki Soz Sanatları

İstiklal Marşı Soz Sanatları Nelerdir

Korkma, sonmez bu şafaklarda yuzen al sancak;
Sonmeden yurdumun ustunde tuten en son ocak
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak

İstiklal Marşının 1 kıtasında “Korkma! sozuyle, Turk Ulusuna seslenilerek nida yapılmıştır Birinci dizede şafak denize benzetilmiştir Benzetilen bulunmadığı icin bu kapalı istiare dir Sancağın yuzmesiyle kastedilen bayrağın dalgalanması olduğundan burada mecaz sanatı vardır İkinci mısradaki ocak sozu yurtta bulunan herhangi bir evi temsil etmektedir Bu dizede ad aktarması (mecazı mursel) sanatı vardır Tuten ocak denirken bir evdeki hayatın devam etmesi kastedildiğinden mecaz yapılmıştır Ocağın sonmesinde de mecaz sanatı vardır Ucuncu dizede bayrak yıldıza benzetilmiştir Benzetme (teşbih) sanatı vardır “sancak – ocak – yurt – millet sozcukleri ile “şafak – yıldız – parlamak – sonmek sozcukleri arasında anlam yonunden yakınlık bulunduğundan, bu sozcuklerle “tenasup sanatı yapılmıştır O benim milletimin yıldızı sozundeki yıldız kelimesiyle bayrak sevgisi hatırlatılmıştır Burada telmih (hatırlatma sanatı vardır O benim O benimdir o benim dizeleriyle de tekrir (tekrar) sanatı yapılmıştır


Catma, kurban olayım, cehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gul! Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dokulen kanlarımız sonra helal
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Şair ikinci kıtada bayrağa seslenmiştir Birinci mısrada hilal sozcuğu bayrak yerine kullanılmıştır Burada ad aktarması vardır İkinci mısrada bayrak insana benzetildiği icin kişileştirme sanatı vardır Son dizedeki “Hak adının hem “adalet, doğruluk hem de “Tanrı, Allah anlamını karşılamak uzere kullanılması ile tevriye sanatı yapılmıştır “Hilal – ırk – istiklal – millet sozcukleri ve “hilal, catma, gul, şiddet, celal sozcukleri arasında anlam acısından yakınlık olduğu icin tenasup sanatı vardır

Ben ezelden beridir hur yaşadım, hur yaşarım
Hangi cılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kukremiş sel gibiyim, bendimi ciğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

Cılgın sozcuğu duşmanlar yerine kullanıldığı icin benzetme sanatı vardır Benzeyen yer almadığı icin acık istiare dir Zincir vurmak, tutsak etmek anlamında kullanıldığı icin mecaz sanatı vardır Kukremiş sel gibiyim dizesiyle Turkler kukremiş sele benzetildiği icin benzetme sanatı vardır Bent sozcuğu engel anlamında olduğu icin mecaz sanatı vardır Yırtarım dağları, enginlere sığmam sozuyle abartma sanatı yapılmıştır Ayrıca yırtarım dağları derken Ergenekon Destanı'na hatırlatma yapılmıştır “dağ – engin – bent – sel sozcukleri arasında tenasup sanatı bulunmaktadır

Garbın afakını sarmışsa celik zırhlı duvar,
Benim iman dolu goğsum gibi serhaddim var
Ulusun, korkma! Nasıl boyle bir imanı boğar,
Medeniyyet!dediğin tek dişi kalmış canavar?

Garbın afakı ile batı sınırları kastedildiği icin mecaz sanatı vardır Celik zırhlı duvar sozunde benzetme sanatı vardır Ama benzeyen gosterilmediği icin acık istiare dir Ulusun sozcuğu sozcuğu hem “yucesin anlamında hem de “bağırsın anlamında kullanıldığı icin tevriye sanatı vardır “İman sozcuğu, Turk Ulusunun zorluklarla kazandığı sınırlara benzetildiği icin benzetme sanatı vardır “medeniyet sozcuğunun tek dişi kalmış canavara benzetildiği dizede de benzetme sanatı vardır

Arkadaş! Yurduma alcakları uğratma, sakın
Siper et govdeni, dursun bu hayasızca akın
Doğacaktır sana va'dettiği gunler Hakkı'ın
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın

Birinci dizede alcaklar sozcuğuyle duşmanlar kastedildiği icin mecaz sanatı vardır Hayasızca akın duşman işgaline benzetildiği icin benzetme sanatı vardır “Akın – siper – yurt – govde sozcukleri arasında tenasup sanatı vardır Kuranda Tanrının insanlara vaadettiği gunlerin yakında geleceğini soylerken hatırlatma sanatı yapılmıştır Kim bilir sorusu ile Turk milletine soru sorduğu icin istifham sanatı vardır

Bastığın yerleri toprak!diyerek gecme, tanı:
Duşun altındaki binlerce kefensiz yatanı
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dunyaları alsan da, bu cennet vatanı

Vatan cennete benzetilmiştir Son dizedeki dunyaları sozuyle mecaz sanatı yapılmıştır “toprak – vatan – şehit – cennet sozcukleri arasında tenasup vardır

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şuheda fışkıracak toprağı sıksan, şuheda!
Canı, cananı, butun varımı alsın da Huda,
Etmesin tek vatanımdan beni dunyada cuda

Şair Turk milletine Kim feda olmaz sorusunu sorduğu icin istifham sanatı vardır Vatan cennete benzetilmiştir Şuheda fışkıracak derken abartma yapılmıştır Şuheda sozcuklerinin ikinci dizenin başında ve sonunda tekrar etmesiye tekrir sanatı yapılmıştır canı, cananı gibi sozcuklerde “a sesinin tekrarı ile aliterasyon yapılmıştır “Cennet – şehitler – huda – vatan sozcukleri arasında tenasup sanatı vardır

Ruhumun senden, İlahi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin goğsune namahrem eli
Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli
Ebedi yurdumun ustunde benim inlemeli

Mabedimin goğsu derken kişileştirme sanatı yapılmıştır “İlahi – mabet – ezan – şehadet – din sozcukleri arasında tenasup vardır

O zaman vecd ile bin secde eder varsa taşım,
Her cerihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruhi mucerred gibi yerden na'şım;
O zaman yukselerek arşa değer belki başım

Taş sozcuğu mezar taşına benzetildiği ve benzetilen oge bulunmadığından kapalı istiare vardır Kanlı yaş derken gozyaşı kana benzetildiği ve benzeyen oge bulunmadığı icin acık istiare vardır Taşın secde etmesi kişileştirme sanatı vardır İlahi sozcuğunde nida sanatı vardır “ruh, taş ve naaş sozcukleri arasında tenasup vardır

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Olsun artık dokulen kanlarımın hepsi helal
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal:
Hakkıdır, hur yaşamış, bayrağımın hurriyet;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Hilal bayrak yerine kullanıldığı icin ad aktarması vardır “Hak sozcuğu, hem “adalet anlamında hem de “Tanrı, Allah anlamında kullanıldığı icin, burada tevriye sanatı bulunmaktadır “Hilal – izmihlal – hurriyet – istiklal – millet sozcukleri arasında tenasup vardır Ayrıca son iki dizede tekrir sanatı vardır (“Hakkıdır sozcukleri)