İyot eksikliğinin yol actığı hastalıklar

Vucuttaki iyodun yuzde 75'i tiroit bezinde, kalanı ise kan, sut salgılayan meme bezi, mide ve diğer dokularda bulunuyor İyot, buyumegelişme ve vucuttaki yapımyıkım olaylarının kontrolu icin hayati onem taşıyan ve guatr olarak adlandırılan tiroit bezinden salgılanan tiroit hormonunun sentezinde kullanılıyor Ulkemizde iyot eksikliği nedeniyle yaşanan sağlık sorunlarının onune gecebilmek adına 1995 yılından bu yana sofralık tuzların iyotlanarak kullanılmasının zorunlu hale getirildiğini belirten Sodexo Entegre Hizmet Yonetimi Sağlıklı Yaşam Yoneticisi Diyetisyen Sibel Mumcu, Sağlıklı bir yetişkin icin tavsiye edilen gunluk iyot miktarı 150 mcg'dır (000015 gram) Kişinin iyot ihtiyacı; yaşına, cinsiyetine, hamilelik ya da emziklilik donemi gibi diğer faktorlere gore değişiklik gosterebilir İyot, tuz dışında, ton balığı, mezgit, soğuk su ve derin deniz balıkları olmak uzere deniz urunlerinden, iyot yonunden yeterli topraklarda yetişen hayvansal ve bitkisel kaynaklı besinlerden karşılanabiliyor Bununla birlikte haftada 2 kez balık, yumurta, et ve sut urunleri, koyu yeşil yapraklı sebzelerin yeterli miktarlarda beslenmede yer alması iyot ihtiyacını onemli olcude karşılıyor Bunlara ek olarak da kullanılan sofra tuzunun mutlaka iyotlu tuzlardan secilmesi gerekiyor şeklinde konuştu Mumcu, iyot eksikliğinin neden olduğu problemleri ve bunu onlemek icin onerilerini de sıraladı:
imagesiyoteksikligininyolactigihastaliklar5aecf8174b3a7
h 4Birden fazla hastalığa neden oluyor Yetersiz iyot alımına bağlı olarak ortaya cıkan iyot eksikliği, tiroit bezinin buyumesine, ceşitli derecelerde yetersiz tiroit hormonu uretimine ve hipotiroidi gelişmesine neden olabilir İyot eksikliği erken donemde belirti vermezken hipotiroidiye yol actıktan sonra; halsizlik, cilt kuruluğu, sac dokulmesi, ciltte kalınlaşma, kabızlık, soğuğa tahammulsuzluk, adet duzensizlikleri, sac ve tırnaklarda kırılma, kilo artışı, unutkanlık, konsantrasyon gucluğu, depresyon, duygu durumunda dalgalanmalar, kalp ve akciğer yetersizliği gibi geniş bir şikayet yelpazesi ile kendini gosterebiliyor Dunya Sağlık Orgutu verilerine gore, dunya nufusunun %54'u iyot yetersizliği hastalıklarından etkileniyor Ulkemizde de iyot yetersizliğine bağlı guatr onemli bir sağlık problemi olarak karşımıza cıkıyor
imagesiyoteksikligininyolactigihastaliklar5aecf818c99ec
h 4Gebelikte iyot eksikliği Doğumdan once meydana gelen, onlenebilir beyin hasarı ve zeka geriliğinin en onemli nedeni de iyot yetersizliği Gebelikte yaşanan iyot eksikliği; duşuk, erken, olu ve duşuk ağırlıklı doğum, sağırlıkdilsizlik, şaşılık, felc, guatr, cucelik tipleri ve bebek olum hızında artışa neden olabiliyor Bu nedenle, ureme cağındaki veya emziren kadınlar ile iki yaşından kucuk cocuklar iyot eksikliğine karşı en duyarlı olan grubu oluşturuyor
Anne karnında ciddi iyot eksikliğine maruz kalan bebeklerde bazen cucelik gibi onemli bir sorun ortaya cıkabilirken, bazen bu eksiklik durumu okul cağında buyume geriliği olarak karşımıza cıkıyor Gercekleştirilen bilimsel araştırmalar, buyume geriliği olan cocuklarda iyot eksikliğini tedavi etmenin, buyume uzerinde olumlu etkilerinin olduğunu gosteriyor
imagesiyoteksikligininyolactigihastaliklar5aecf81a45774
h 4Tuzu fazla kacırmayın İyot, sağlıklı buyume icin gerekli bir mineral olmasına rağmen iyot ihtiyacını karşılamak icin onemli olan iyotlu tuzun tek kaynak olarak aşırı tuketilmesi başka sağlık sorunlarına da davetiye cıkarabiliyor Ulkemizde, Dunya Sağlık Orgutu'nun belirlediği makul oranın 3 katı kadar tuz tuketiliyor Bu da hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları, beyin, bobrek ve goz sorunlarının artmasına neden oluyor Bu nedenle iyot kaynağı olarak sadece iyotlu tuz kullanmak yerine, bu minerali balık, deniz urunleri ve sebzeler yoluyla almak uzmanlar tarafından tavsiye ediliyor
imagesiyoteksikligininyolactigihastaliklar5aecf81bebbbf
h 4Nasıl beslenmeli Vucut iyot uretemediği icin iyot ihtiyacının mutlaka beslenme yoluyla karşılanması gerekiyor Bitkisel ve hayvansal gıdaların iyot iceriği, yetiştikleri topraktaki iyot miktarı ile doğru orantılı olarak değişiklik gosteriyor
İyotlu tuz kullanın: İyot eksikliğinin kontrolunde en etkili yol iyotlu tuz kullanmaktır İyotlu tuz, ışık, ısı ve nemden etkilendiği icin ışık gecirmeyen renkli ve kapaklı bir kapta, kuru ortamda saklanmalıdır
Deniz urunleri, sut urunleri, yumurta ve et tuketin: Balık ve diğer deniz urunleri yuksek oranda iyot icerir ve haftada en az iki kez tuketilmesi onerilmektedir Bunun yanında sut, yumurta ve et gibi daha az oranda iyot iceren gıdaların da beslenme duzeni icinde yer alması iyot eksikliğini onlemede yararlıdır
Bu besinleri dikkatli tuketin: Lahana, karnabahar, bruksel lahanası, şalgam, turp gibi bazı sebzelerde doğal olarak bulunan ve guatrojen denilen bileşikler, tiroit bezine iyot taşınmasını engelleyebilmektedir Bu nedenle, iyot yetersizliği tanısı aldıysanız bu sebzelerin tuketimini sınırlandırmanız gerekir