İzmir ve Çevresinde Halk İnançları

İzmir ve Çevresinde Millet İnançları bebek mevlüdünde okunan dualar bebek mevlüdünde neler yapılır başsağlığına ne götürülür neler okunur bassagligina ne götürülür Vefat Adetleri Hasta olan birey yemeden içmeden kesilir Gözleri görmez, çevresindekileri tanıyamaz, sabit bir noktaya bakar, hırlar, soğuk soğuk terlemeye başlarsa ölümün yaklaştığına hükmedilip, yakınlarına haber verilir Sevdiği kişiler çağırılır Rahatlaması için odanın pencereleri açılır, başının altına hain bir yastık koyulur Ruh vücuttan ayrılınca son nefesini verdi denir Mevtanın gözleri açık ise kapatılır, üstüne pamuk koyulur Çenesi fena koku gelmesini durdurmak amacıyla bağlanır Elleri göğüs üzerine koyulur Ayakları baş parmaklarından bağlanır Gece öldü ise sabaha dek yanı başında aralıklarla beklenir Üzerindeki çamaşırları çıkarılır Gömleğinin yakası yırtılır Hükümet tabipliğinden ölümün alışılagelmiş olduğuna dair yazı alınır Belediyeden mezar yeri istenir Kefeni, sabunu, günlüğü ve öd ağacı hazırlanır Bu eşyalar genelde yaşlı kadınlar tarafından hazırlanmış olarak sandık içinde bulundurulur Ölü, kadın veya çocuk olursa kadınlar, erkek ise erkekler göre yıkanır Yıkayan kişiye mugassıl denir Avluya kazan kurulur Su ısınırken kefeni hazırlanır Kefen beyaz amerikan bezinden ya da patiskadan yapılır Bir iç göğneği, bir en, iki tepe uzunluğunda kesilir Yanları ham ip ile dikilir Ölü, teneşir denen tahta üzerine yatırılır Sağdan sola dürüst ılık sabunlu su ile yıkanır Abdest aldırılır Günlük ile tütsülenir, çörek otu koyulur Bayan ise üç kat, erkek ise iki kat kefenlenir Kefene zemzem suyu damlatılır Özel olarak üretilmiş ya da belediyeden kiralanmış tabut içine yerleştirilir Ölen birey zengin ise ıskatına geçilir Iskat, hayatta iken tutulmayan oruç, namaz, ant, kurban ve adakların kefaletidir Bir günlük borç, bir kişinin fitre parasına karşılık gelir Fakir bir ailenin cenazesinde ıskat devrinde, mahalle hocaları yuvarlak halka biçiminde otururlar Komşu ya da bir tanıdıktan ödünç bir beşibirlik veya para bulunur Bir birey oturanlardan birisine şu mevtanın ıskatı selatı için, bu altını veya parayı kabul ediyor musun?diye eline verir Bölge kişi kabul ettim ve size bağışladımdiyerek geri verir Tanrıya olan borçları ödeninceye kadar bu ödev işlemi para elden ele dolaştırılarak devam eder Bu ritüel, hayattaki yakınlarını ve fakir mevtayı borçlarından kurtarmak, onunla helalleşmek nedeniyle yapılır Cenaze omuzlara alınarak evden çıkarılır Cenaze yeni evlenmiş bayan veya genç bir kız ise tabutun üzerine gelinliği örtülür ve tabut süslenir Delikanlıların tabutuna ise sancak örtülür Cenaze omuzlar üstünde salası verilen camiye götürülür Vakit namazı esnasında yakınlarından bir – iki birey başında nöbet miktar Zaman namazının arkasında cami dıştan, tabut önünde imam eşliğinde cenaze namazı kılınır Baştan omuza alınarak cenaze arabasına götürülürken yolda cenaze ile karşılaşanlar tabutun altına girerek bir zaman taşırlar Bunun fazla sevap kazandıracağına inanılır Kabristan uzaktaysa bir araçla ulaşım sağlanır Evvelden hazırlanan mezar çukuruna iki yada üç birey iner Saptırma yada evcik denilen yere karoser sağ yanı üzerine, yüzü kıbleye gelecek şekilde yatırırlar Cenazenin üzerine toprak gitmemesi için ağaçlar döşenir Ağaçlar üstüne hasır örtülür veya asma çalısı, tehnel konularak toprakla örtülür Bu operasyon esnasında cenazede hazır bulunan kişiler bir kaç kürek toprak atarlar İmam eşliğinde dua edilir ve cemaat dağılır İmam bir süre daha mezar başında kalarak talkınını verir Öğretmen, verdiği talkınında meftanın ahiret alemine göç ettiğini, dünya değiştirdiğini, dininin İslam, kitabının Kur'anı Kerim, peygamberinin HzMuhammet olduğunu söyler Daha Sonra öğretmen da mezarlıktan ayrılır Yeni mezarlarda, mezarın baş tarafına bir tahta koyulur Bu tahtaya ölen bayan ise tülbent baş örtüsü bağlanır Erkek ise ya boş bırakılır veya kaba şaka bağlanır Topraktan çıkabilecek cilt kokusunun yırtıcı hayvanları çekebileceği endişesi ile mezarın üstüne gerilen ipe bez veya naylon parçaları asılır Vücut kokusunun hayvanları çekmesini önlemek amacıyla mezar üzerine defne dalları koyulur Bir Takım köylerde ölünün yıkandığı yerde üç gece ışık yakılır Kimi yerlerde ölü meydana çıkan evde birkaç gün yemek yapılmaz ve süpürge süpürülmez Başsağlığına gelenler, komşu ve akrabalar, cenaze evine yemek götürür Kırkıncı günü cesedin burnunun çürüyerek koptuğuna ve toprağa karışmaya başladığına inanılır ve kırk mevlüdü yapılır Komşulara lokma dağıtılır Elli ikinci günü camide elli iki mevlüdü okutulur Şerbet ve lokum dağıtılır İstenirse pilav veya helva da dağıtılabilir Üç aylarda ölünün ruhuna mevlüt okutulur, lokma dağıtılır Mezarlar başlıca bir yıl sonradan yapılır Mezarın çevresi başlıca tuğla ile örülür ve sıvanır Mezar taşı bilye ya da işlenebilir oysa sert bir taş ile yapılır Mezar taşlarının hemencecik hepsinde ölen kişinin ruhu için Fatiha suresi okunması istenir Mezar taşları, toplumu tanımak nedeniyle ayrıca incelenmesi gereken bir konudur Yakınlarının ya da ölen kişinin ağzından, hayat ve ölüm hakkında neler düşündükleri kısa ve veciz sözlerle anlatılır id