izmir'in işgali ozet

izmir'in işgali Kısaca

İZMİR'İN iŞGALİ

I Dunya Savaşı sonrasında Paris'te toplanan uluslararası barış konferansının kararıyla İzmir kentinin 15 Mayıs 1919'da Yunanistan tarafından işgali 9 Eylul 1922'de Turk ordusunun kente girmesiyle sona ermiştir

İzmir kenti ile birlikte Ayvalık, iki kent arasındaki sahil şeridi, Ceşme yarımadası ve Belkahve'ye kadar İzmir'in hinterlandı da işgal edilmiştir 1920 Nisan'ından sonra Yunan ordusu İzmir'den harekete gecerek, Bursa, Eskişehir, Kutahya ve Afyon'a kadar Batı Anadolu'nun buyuk bir bolumunu de işgal altına almıştır

İşgal Kararı

İzmir'in işgali duşuncesi 1919'un Şubat ortalarında Yunanistan başbakanı Venizelos'un onerisiyle, İngiltere başbakanı Lloyd George tarafından ortaya atıldı ABD başkanı Wilson bu oneriye once kesinlikle karşı cıktı, ancak 25 Mart dolayında daha esnek bir tavrı benimsedi 7 Mayısta İngiltere, ABD ve Fransa, Yunan donanmasının İzmir'e gonderilmesinde hemfikir oldular Karar 15 Mayısta uygulandı

İşgalin statusu

Yunan işgali, Turk barış antlaşmasının imzalanmasına kadar surecek bir guvenlik tedbiri olarak sunulmuştur (I Dunya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'na gore, barış imzalanıncaya kadar muttefik devletlere gerekli gordukleri limanları ve stratejik noktaları işgal etme yetkisi verilmişti) İzmir Yunanistan'a ilhak edilmemiş, Yunan askeri kontrolu altında bir Turk vali tarafından yonetilmiştir

10 Ağustos 1920'de imzalanan Sevr Antlaşması uyarınca İzmir ve Ayvalık beş yıl sureyle Yunan işgali altında Osmanlı egemenliğinde kalacak, bu surenin sonunda hangi devlete katılacaklarına ilişkin plebisit (halkoylaması) yapılacaktı

Turk ve dunya kamuoyu işgali, Turk ulusuna yonelik bir hakaret ve nihai Yunan ilhakına yonelik bir adım olarak değerlendirmiştir

İşgale yonelik eleştiriler

İzmir'in Yunanlılarca işgali fikri Batı dunyasında bircok siyasetci ve asker tarafından şiddetle eleştirildi Barış Konferansındaki ABD delegasyonunun resmi raporuna gore,
“ ekonomik acıdan bakıldığında Kucuk Asya'nın batısındaki kıyı şehirlerinin İc Anadolu'dan ayrılması insafsızca bir darbe olacak ve Turk İmparatorluğu kendisini denize bağlayan doğal cıkışlardan kopacaktır

Winston Churchill sonradan İzmir'in işgalini şoyle değerlendirmiştir:
“ Wilson, Lloyd George, Clemenceau ve Venizelos gibi aklını, ihtiyatını ve tecrubesini yaşam karşısında sınamış seckin devlet adamlarının Paris'te nasıl olup da boylesine acele ve olumcul bir adım atabildiklerini halen anlayabilmiş değilim
İzmir'i işgal eden Yunan askerleri

İşgalin gerekceleri

İşgalin en buyuk gerekcesi hazırlanan sahte raporlarla bolgedeki Rum sayısının Turk sayısından fazla olduğudur ve bu bolgenin Yunanlara verilmesinin kararlaştırılmasıdır ABD başkanı Wilson buna once karşı cıksada sonradan daha yumuşak bir tavır gostermiştir