Jacobson Organı Nedir?

<div> <p>Tabiat, her yeni gün kompleks dünyasının keşfedilmesini bekler. Tabiatta yer alan her varlık koskocaman bir sistem içinde ve muhteşem bir işleyişle kendini yenileyerek ya da körelerek uyum yeteneğimizi arttırır. Bu düzen hayatın daha kolay ve pürüzsüz işleyişi için son derece hayatidir. “Jacobson organı bir duyu sistemi olarak tabiatın canlılara sunduğu en sosfistike organlardan biridir. Isı ve koku verisini muazzam bir hızla işleyerek uzaklık tayini sağlayan bu duyu organı, ilk olarak 1813 senesinde Hollandalı zooloji anatomisti Frederik Ruysch göre keşfedilmiştir. Bu organın literatüre tam ve ayrıntılı olarak girişi ise Danimarkalı bilim adamı Ludwig Jacobson kadar olmuştur. Jacobson 1809 senesinden itibaren konu üzerinde yaptığı çalışmalarla organın işlev ve konumunu karşılaştırmalı bir şekilde akademik dünyanın dikkatine sunmuştur.<p> <h3>Jacobson Organı Ne İşe Yarar ve Hangi Hayvanlarda Bulunur ?<h3> <p><img src="URLhttp:bilgilihocam.cominternal_dataattachmentsjacobson-organi-nedir-5c9aa9fa0b9ab.jpgURL" " width="300" height="342">Canlıların avlarını ve çiftleşme zamanlarında eşlerini bulmaları her cins için öbür yollarla olsa da birtakım karşılıklı duyu sistemleri olduğu bilinmektedir. Uzun evrim sürecinde bazı canlılar avlarını veya eşlerini bulmak , avcılardan kurtulmak için sahip oldukları dikkat ve saptama sistemlerini korumuş bazıları ise bunların birçoğunu çeşitli nedenlerle kaybetmiştir. Jacobson organı, cinsel birleşme için içgüdülerin tetiklendiği zamanlarda çağdaş bir navigasyon sisteminin yerini alır. Memelilerde burnun derhal aşağı bulunan ve vomeronsal sinirler olarak ifade edilen doku olan bu organ bir radar anteni gibi çalışır. Feramon ismi bahşedilen koku molekülleri canlılar için hemen hemen hemen olan data profili taşıyan araç plakası gibidirler. Her canlı çoğu kez etrafına feramonlar dağıtmak suretiyle o lahza bulunduğu duruma ve konuma dair veri taşır. İnsanlarda büyük oranda zayıflamış olmakla birlikte koku duyusu hala en kaslı bilgi kaynaklarımızdandır. İşte Jacobson organı koku ve sıcakkanlı canlıların yaydıkları ısı verilerini birleştirerek ortaya fevkalade kuvvetli data kartı çıkaran gelişmiş bir duyu sistemidir. Memeli hayvanların çoğunda bulunan bu organ günümüzde aktif ve fonksiyonel olarak bilhassa yılanlarda bulunmaktadır. Yılanlar çatallı dillerini çoğu kez dışarı çıkarıp sallayarak havada yer alan koku moleküllerini toplar. Topladıkları bu verileri damaklarında yer alan Jacobson organına temas ettirereksürterek koku moleküllerinden konum ve ısı bilgisini tespit ederler. Jacobson organı <img src="URLhttp:bilgilihocam.cominternal_dataattachmentsjacobson-organi-nedir-5c9aa9fa71620.pngURL" " width="300" height="148">aldığı koku feramonlarını çabucak beyindeki tahlil ederek av ya da eşlerinin lokasyon ve ısı bilgilerini elde ederler. Yılanların çoğu kez dillerini dışarı çıkararak sallamaları hemen olan olarak tarama yaparak dikkat veren radar kontrolü gibidir. Yılanlardaki bu Jacobson organı, yılanın başının her iki yanında yer alan mercimek büyüklüğündeki odacıklar vasıtasıyla beyne bilgi gönderir. Jacobson organı aktif olarak yılanlarda bulunmakla birlikte fil, fare, kertenkele, keçi, domuz, köpek gibi hayvanlarda da değişen oranlarda aktiflik gösterir. Nitekim bu hayvanların sık sık dillerini dışarı çıkarmaları bu organın başvuru formu sıklığını gösterir.<p> <h3>Jacobson Organı İnsanlarda Var mı ?<h3> <p>Binlerce senelik metamorfoz sürecinden geçen insanlık, öteki canlılardan farklı olarak birçok organsal özelliğini kaybetmiş veya yeni birtakım yetiler kazanmıştır.İnsanın avcı toplaycı yaşam tarzından yerleşik yaşam tarzına geçmesi onun fizyolojik evriminde radikal dönüşümleri başlatan en büyük adı olmuştur.Avcı toplaycı bir yaşam süren atalarımız, tek veya ufak gruplar halinde yaşadığı için çiftleşmek için ya da vahşi avcılara yem olmamak, hayatta kalabilmek için av bulmak adına gerekli olarak kaslı bir duyu ve dikkat sistemine sahip olmalıydı. İşte ilk atalarımızda bu hayat şekline yan zamanlarda aktif olan Jacobson organı bugün körelmiş bulunmaktadır.<br> Yerleşik hayat ve yoğun sosyal ortam, halk için çiftleşmek; yemek bulmak amacıyla sahip olunması gereken duyu sistemlerini gitgide daha gereksiz kılmıştır.Jacobson oraganı damağımızda bir posta pulu büyüklüğüyle halen mevcuttur ama tembel bir organ olarak yılanlardaki gibi <img src="URLhttp:bilgilihocam.cominternal_dataattachmentsjacobson-organi-nedir-5c9aa9faeaa0f.jpgURL" " width="300" height="167">faal değildir. Kimi bilim insanları İnsanlarda bulunan ve köreldiği bahis edilen bu organınaltıncı his olarak ifade edilen hissin kaynağı olduğunu bahis etmektedir.Bir zamanlar ırk için en temel hayatta kalma ve üremek için benzeyen bulgu gibi yaşamsal niteliği olan bu organ insanın ileri bilişsel yetenekleri doğru günümüzde teknolojik cihazlarla hayatımıza dahil olmuş bulunmaktadır. Navigasyon ve GPS teknolojileri,üretim ilişkilerini hızlandırarak insanın yemek yemek için ihtiyaç duyduğu ürünlerin varlığını arttırmış, düşmanlarını bulmasına olanak tanımış ve sosyal medyaarkadaşlık uygulamaları da bu teknolojilerden yararlanarak eş bulmayı bir tıkla yapılan basit bir eyleme dönüştürmüştür.<p> <p><b>Kaynakça:<b><br> URL:evrimagaci.orgjacobson-organi-5953URL<br> URLbritannica.comscienceJacobsons-organURL<br> URLsciencedirect.comsciencearticlepiiS187972961100010XURL<p>