Japon Eğlence Sektörünün Devleri: Hayao ve Hidetaka Miyaza

Başta Japonlar olmak üzere Asya tarafının cümbüş dalında akıllara kazınmış izleri bulunuyor. Sevseniz de sevmeseniz de Asya taraflarından çıkan animelerin, mangaların, oyunların ve bunlar üzere öbür cümbüş içeriklerinin tüm dünyada büyük ilgi gördüğü su götürmez bir gerçek.

Bu cümbüş içeriklerinin ne vakit doğduğu ve nasıl geliştiği üzere tarihî hususlara değinmeyecek olsak da, bu içeriğimizde kelam konusu Japon merkezli içeriklerin gelişiminde kilit rol oynamış olan iki isme yakından bakacağız. Birebir soyismi kullanmalarına karşın kan bağı bulunmayan bu iki isim hem sinema hem de oyun kültüründe derin izler bıraktı.

Karşınızda Hidetaka Miyazaki ve Hayao Miyazaki:


İki isim de uzun vakittir internette tanınıyor olsa da bilhassa Hidetaka Miyazaki, Elden Ring oyunuyla son vakitlerde daha çok karşımıza çıkıyor. Elbette bu, Hidetaka’nın birinci gündem oluşu değil. Çünkü kendisi Souls cinsinin kilit oyunlarında, yani Dark Souls serisinde direktörlük yapmış, başarısıyla birçok mükafata layık görülmüştü. Buradaki başarısı, öteki birçok oyun şirketine ilham kaynağı oldu ve olmaya devam ediyor.

Hayao Miyazaki ise anime izleyenlerin, hatta animeye kenarından bakanların bile duyduğu bir isim. Yaşlanmanın eğlenceyi kenara bırakmaya mazeret olamayacağını tüm dünyaya gösteren Hayao Miyazaki, animasyonun en büyük ustalarından biri olarak görülüyor. Çok sayıda mükafata layık görülen Hayao, Hidetaka’nın oyun dünyasındaki tesirine emsal bir etkiyi sinema dünyasında oluşturdu.


Bu bağlamda kabaca bu ikili, farklı alanlarda bildikleri yolları izleyip cümbüş dalında Japonya’nın yerini adeta çerçevelemiş oldu.

Yediden yetmişe herkese hitap eden sinemalarıyla tanınan Hayao Miyazaki:


Hayao, kendisini bir anime sanatkarından çok sinema yönetmeni, yapıtlarını ise animeden çok sinema olarak görüyor. Bu bağlamda kendisi, yalnızca kıssaları anlatmak için animasyon tekniğini kullandığını söylüyor. 1941 yılında doğan Hayao, ilerleyen yaşına karşın yaratıcılığından ve kıssa anlatıcılığı konusundaki yeteneğinden bir şey kaybetmemiş, birkaç kez emekli olduğunu açıklamış olsa da kendini tekrar kâğıt ve kalemin önünde bulmuştur.

"Modern hayatın çökmesini ve her yeri yabani otların kaplamasını sabırsızlıkla bekliyorum."


Studio Ghibli’nin kurucu üyelerinden olan Hayao, stüdyonun bugünlere gelmesinde kilit rol oynadı. Yönettiği sinemalarda bilhassa doğa sevgisini aşılamaya çalıştı. Bunun yanında hayata dair sayısız kıymetli derslerin verildiği bu sinemalarda ne çocukça bir anlatımı ne de çocukların anlayamayacağı derecede olgun bir anlatımı benimsedi. Bu durum da hâliyle her yaştan izleyiciyi yapıtlarına çekti.

Spirited Away, Nausicaa of the Valley of the Wind ve Porco Rosso üzere birçok yapıtın direktör koltuğunda oturmuş olan Hayao, geçmişten günümüze biriktire biriktire getirdiği devasa ünüyle anime kültürünü derinden etkiledi ve dünyanın farklı yerlerinde çok sayıda şahsa ulaşmasına zemin hazırladı.

Hayao’nun How Do You Live? isimli, 2024’e kadar çıkması beklenen uyarlama bir üretiminin olduğunu da son olarak belirtelim.

Hidetaka Miyazaki’ye gelecek olursak, bazıları yatıp kalkıp ona küfrediyor, kimi de oyun dünyasına sunduğu nimetlerden ötürü onu yüceltiyor:


Elbette burada saf bir nefretten bahsetmiyoruz. Kelam konusu küfürler aslında Hidetaka’ya değil, gelişiminde ve yayılmasında büyük rol oynadığı, oyuncuların hudutlarını alt üst eden Souls türüne ediliyor. Bilhassa cinsin kendisine alışık olmayıp bu oyunlarda tabir yerindeyse daha toy olan bireyler, oyunları oynarken klavyelerini kırabiliyor.

Bunu souls tipinin getirisi olarak görelim. Oyunları oynadıkça asıl değerli olanın yetenekten çok karşınızdaki düşmanı anlamak olduğunu anlarsınız. Zira souls çeşidinde bir düşmanda uyguladığınız taktik bir sonraki düşmanda pek işe yaramaz. Hatta bazen birebir düşmanda bile bu durumu görürüz.

From Software’da tecrübesiz çalışandan genel müdüre:


1974 doğumlu olan Hidetaka aslında PlayStation 3’e çıkış yapan Demon’s Souls ile medyada tanınmaya başladı. Kelam konusu oyun başta umutsuz hadise olarak görülüyordu. Bu da kaybedecek bir şey olmadığından iplerin Hidetaka'ya teslim edilmesini sağladı. Oyunun çıkışını takip eden birkaç ayda çok sayıda satışı gerçekleşti. Bu sayede yayımcılar, oyunu Japonya pazarının dışına taşıdı.

Hidetaka’nın Dark Souls ile devam eden başarısı Sony’nin de dikkatini çekince Bloodborne karşımıza çıktı. Buradan sonra Dark Souls 3’ü, Sekiro: Shadows Die Twice’ı ve son olarak gündemden düşmek bilmeyen Elden Ring’i gördük.

Bu oyunların direktörlüğünü yapan Hidetaka, önümüze başarılı oyunlar sunmakla kalmadı:


Bir yandan da oyun dünyasındaki başka şirketlerin oyun geliştirme yollarını etkiledi. Darksiders gibi birçok öne çıkan/çıkmayan üretim, souls çeşidinin farklı mekaniklerini barındırmaya başladı. Örnek olarak Darksiders 3’te souls oyunlarında görmeye alıştığımıza benzeri bir dövüş mekaniği bulunuyor.

Bunun yanında kendisi birçok bağımsız yapımcıya da ilham kaynağı oldu. Bugün Steam’e girdiğinizde birbirinden farklı sanat dizaynlarına, karakter çeşitlerine ve öykü anlatımına sahip olan çok sayıda souls oyunu bulabilirsiniz. Bu durumu büyük ölçüde Hidetaka’nın azmine, kararlılığına ve yaratıcılığına borçluyuz.

Son olarak: Souls oyunlarının emeli sizleri sondan çıldırtmak değil


Bu oyunların güç olmasının sebebi oyunu bitirmek için daha fazla vakit harcamanız değil. Burada zorluk, muvaffakiyet hissini sizlere tattırmak için araç olarak kullanılıyor. Söylediğimiz üzere, ne kadar yetenekli olursanız olun, bu oyunlarda karşınızdaki büyük düşmanları anlamazsanız onları geçmeniz imkânsıza yakın.

Bu, kendi tercihinize göre aldığınız silahların ve tekrar kendi tercihinize nazaran izlediğiniz yolun sizi ulaştırdığı bir durum. Yani bir düşmanın nasıl alt edileceğine dair görüntüler izleseniz bile zamanlamanız berbatsa, geliştirmek için oyunu tekrar sizin oynamanız gerekecek.


Bunca şeyin ortasında direkt olarak bir kıssa de verilmiyor. Zorluklarına odaklandığınızdan souls oyunlarının öyküsü olduğunu düşünmemiş bile olabilirsiniz. Burada Hidetaka, direkt önlerine koymaktansa oyuncuların kıssayı çıkarım yaparak anlamasını tercih ediyor.

Japonya’nın cümbüş dalındaki devasa pozisyonu tartışılmaz. Hidetaka ve Hayao Miyazaki’nin de gördüğümüz üzere bunda tesiri büyük. Elbette bu husustaki tesirli isimler bahsettiğimiz iki isimle sonlu değil. Çünkü Hideo Kojima gibi farklı büyük isimler de bulunuyor. Bu isimler hakkındaki niyetlerinizi ve varsa kıssasını okumak istediğiniz öbür isimleri yorumlar kısmında paylaşabilirsiniz.