JPMorgan: Dolarda uzun yıllar sürecek düşüş bizi bekliyor

Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda global iktisadın ABD’nin ve doların hakimiyetinden çıkarak, Asya’nın karar sürdüğü bir sisteme geçiş yapacağı görüşünde.

Çeşitli ülkelerin merkez bankaları rezervlerindeki Amerikan para ünitesini boşaltıyor, ABD’nin kredi politikasınınsa doların düzgünce tabana vurmasına neden olacakları iddia ediliyor.

Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) kısa müddet evvel yayımladığı rapora nazaran, dünya döviz rezervlerinin neredeyse yüzde 62’si dolar olarak tutuluyor. Bu oran, euro, yen ve yuan tipi etkinlerin toplamından 2 kat fazla.

ABD’nin önde gelen bankacılık kuruluşu JPMorgan Chase’in baş ekonomisti Jim Glassman’ın yazdığı bir makalede, dışarıdaki dolar birikimlerinin ticari bir dengesizliğin sonucu ve karmaşık piyasa kaidelerinden korunma aracı olduğunu, fakat mutlaka dolara itimat duyulduğu manasına gelmediğini vurguladı.



Glassman, “Ticari dengesizlikler gelişen ülke para ünitelerinin güçlenmesine katkı sağlıyor ve oradan dünya pazarına yapılan ihracatı daha kıymetli hale getiriyor. Bunun olmaması için gelişmekte olan pazarlar fazlalıklarını, dolar üzerinden fiyatlanan ve ABD piyasalarında süreç gören dolar bazlı etkinlerde tutuyor” tabirlerini kullandı.

ASYA TEHLİKESİ

Birinci başta doların güçlenmesi, daha olgun sermaye pazarlarının oluşmasını ve ulusal çapta koordineli para siyasetlerini sağlayan federal rezerv sisteminin (FED) kurulmasına bağlıydı. Sonuçta dolar, ABD iktisadının gücü sayesinde dünya rezerv para ünitesi statüsüne kavuştu, lakin şimdiki durum ABD para ünitesinin pozisyonunu güçlendirmediği üzere tıpkı vakitte müdafaayı da başaramıyor.

Şu anki ekonomik büyümenin esas itici gücünün Asya’ya yanlışsız kaydığına dikkat çeken Glassman, bu sürecin merkezinde 70 yıl içinde dünya gayrisafi yurtiçi hasılasındaki (GSYİH) hissesini 4 kat yükselterek neredeyse yüzde 20’ye çıkaran Çin’in bulunduğunu vurguladı.

ABD’nin dünya GSYİH hissesi yüzde 24 düzeyinde bulunduğuna dikkat çeken uzman, “Böylece önümüzdeki yıllarda global iktisat, ABD’nin ve doların hakimiyetinden çıkarak, daha çok Asya’nın karar sürdüğü bir sisteme geçiş yapacak. Döviz bağlamında bu durum, doların, altının da dahil olduğu başka dövizlerin sepetine nazaran ucuzlayabileceğini gösteriyor” diye yazdı.

DOLARIN DÜNYA REZERVİNDEKİ HİSSESİ MİNİMUMA DÜŞTÜ

Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) datalarına nazaran, geçen yıl ABD para ünitesinin dünya rezervlerindeki hissesi, son 20 yılın minimumu olan yüzde 61.7’ye düştü.

ECB’nin haziran ayına ait raporunda, doların hala dünya rezerv para ünitesi pozisyonunu koruduğu, ancak liderliğinin 2008’deki global kriz devrinden bu yana yüzde 7 oranında hissedilebilir derecede sarsıldığı kaydedildi.



Geçen yıl ise bilhassa gelişen ülkeler ağır bir formda dolar ve ABD tahvili sattı. Bu sürecin başkanlarından biri olan Rusya, Washington’un yaptırımlarından sonra 100 milyar dolar satarak, neredeyse 90 milyar dolarlık euro ve yuan satın aldı.

Arjantin, Çin, Hong Kong, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Türkiye de neredeyse 200 milyar dolar sattı.

ABD’DE MAĞLUBİYET KABUL EDİLDİ

ABD düzenleyici kurumlar, doların dünya liderliğini yitirmesinin Amerikan iktisadının başına büyük sıkıntılar açacağını itiraf ediyor.

New York FED Lider Yardımcısı Linda Goldberg, geçen şubatta, “Doların şimdiki başta gelen rezerv para ünitesi statüsü ekonomiyi dış sarsıntılardan izole etmemizi sağlıyor. Para ünitemizin dünya piyasalarındaki hâkimiyetini yitirmesi, birinci başta ABD olmak üzere olumsuz sonuçlara yol açar” açıklamasında bulunmuştu.

Amerikan para araştırmaları şirketi A.G. Bisset Associates LLC’nin CEO’su Ulf Lindahl, doların şimdiki pozisyonunun çok makûs görünmediğini söyledi, lakin yakın gelecekte durumun değişeceği ve son 30 yıldır rekor düzeylerde tutunan doların önümüzdeki 5 yıl içinde uzun vadeli düşüş trendine girerek, Avrupa para ünitesi euroya karşı yüzde 40 ucuzlayacağı öngörüsünde bulundu.

JP Morgan’ın hesaplarına nazaran global düşüş yılsonunda başlayacak ve FED hiçbir halde bu trendin önüne geçemeyecek. Kuruluşun analistleri, “Sonuçta dolarda uzun yıllar sürecek düşüş bizi bekliyor. Önümüzdeki yılın ortalarına gerçek ulusal para ünitemizin kapsamlı bir formda gevşemesine tanıklık edeceğiz” varsayımında bulundu.