Kabotaj Kanunu

kabotaj kanunu maddeleri
Kabotaj Kanunu'nun Kabulü ve Önemi
kabotaj kanunu hakkında bilgi

Kabotaj Kanunu


TÜRKİYE SAHİLLERİNDE NAKLİYATI BAHRİYE (KABOTAJ) ve LİMANLARLA KARA SULARI ZARFINDA İCRAYI SAN'AT VE TİCARET HAKKINDA KANUN
Kabul Tarihi: 20 Nisan 1926
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 28 Nisan 1926 Rakam: 358
3tDüstur, c7 s759
MADDE 1 Türkiye sahillerinin bir noktasından diğerine emtia ve yolcu alıp nakletmek ve sahillerde limanlar dahilinde ya da beyninde cer ve kılavuzluk ve her hangi mahiyette olursa olsun bilcümle liman hidematını ifa etmek yalnız Türkiye sancağını hamil sefain ve merakibe munhasırdır

Ecnebi sefaini oysa memaliki ecnebiyeden almış oldukları gezgin ve hamuleyi Türk liman ve limanlarına ihraç ederler ve Türk liman ve limanlarından ecnebi liman ve limanlarına gidecek gezgin ve hamuleyi de alırlar

MADDE 2 Nehirler ve göller ve marmara havzasiyle boğazlarda bilûmum kara sulariyle kara sularına dahil yer alan körfez, liman, koy ve sairede vapur, romorkör, istimbot, motörbot, mavna, salapurya, filika, kayık velhasıl cihaz, yelken, kürek ile müteharrik merakibi kebire ve sagire ile tarak, prizman, maçuna, algarina, şat ve her nevi taşıma ve su dubaları limyo, sefaini tahlisiye ve emsali ile şamandıra, sal gibi sâbit ve sâbih vesait bulundurmak ve bunlarla seyrüsefer ve nakliyat icra etmek suretleriyle ticaret hakkı Türkiye tebaasına munhasırdır

MADDE 3 Kara suları dâhilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan, sedef ve saire saydı, kum ve çakıl ve saire ihracı ve gerek sathı bahirde ve gerek ka'rı bahirde mevcut kazazede sefain ve merakiple enkazı metrukenin ihraç ve tahlisi dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, deniz bakkallığı, bilcümle Türk vesait ve merakibi bahriyesi derununda kaptanlık, çarkçılık, kâtiplik, tayfalık ve amelelik ve saire icrası ve iskele, rıhtım hammallığı ve bilûmum deniz esnaflığı icrası Türkiye tebaasına munhasırdır

MADDE 4 Hükümet, muvakkaten ve hiç bir adalet temin etmemek şartiyle ecnebi tahlisiye gemilerinin icrayı sanat etmelerine ve Türk tahlisiye gemilerinde ecnebi mütehassıs ve kaptan ve tayfa istihdamına müsaade edebilir

MADDE 5 Birinci madde hükmüne rakip olarak Türkiye limanları beyninde kabotaj yapan sefain ve merakibi ecnebiyeden bin liradan on bin liraya kadar cezayi nakdî ahiz ve o sefine ve merakip maddei mezkurenin ikinci fıkrası mucibince Türkiye limanları için hamule ve yolcu edinmek ve çıkarmaktan altı aydan bir seneye değin men olunur

Mugayiri kanun hareket eden sefine bir şirketi bahriye ya da müteaddit sefaire malik olan bir ya da müteaddit eşhasa ait olursa işbu meni keyfiyeti şirketin ya da eşhası mezkurenin diğer sefainine de şamildir İkinci ve üçüncü maddelerde zikrolunan tebaai mahalliyeye munhasır hukuku bahriyeden birini icraya cüret eden ecnebiler yüz liradan bin liraya kadar cezayı nakdi ve bir aydan üç avuç içi dek hapis cezasiyle mücazat olunurlar Bu cezalardan yalnız biri de hükmolunabilir Mükerrirler hakkında iki kat olarak hükmedilir

MADDE 5 (Değişik: 4854 2442003 m1B3) Bu Kanunun 1 inci maddesi hükmüne tutarsız olarak Türkiye limanları aralarında kabotaj yapan gemiler ve yabancılara ait deniz taşıtlarına birmilyar lira idari para cezası verilir Gemiler ve deniz araç araçları 1 inci maddenin ikinci fıkrası gereğince bir sene Türkiye limanları için tartma ve gezgin edinmek ve çıkarmaktan yasaklanır; Kanuna aykırı hareket eden gemi, bir denizcilik şirketine ya da pat diye çok gemiye sahip olan bir veya aniden fazla şahsa ait olursa, tartma ve yolcu olmak ve çıkarmaktan ambargo cezası, şirketin ya da şahısların öteki gemilerine de uygulanır Bu Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinde açıklanmış yalnızca Türk vatandaşlarına tanınan hakları kullanan yabancılara ikiyüzaltmışmilyon lira yönetimsel para cezası verilir Suçun tekrarı halinde bu suç oluşturan iki kat olarak uygulanır

Birinci fıkrada yazılı olan yönetimsel para cezalarıyla yasaklamalar o yerin en büyük mülki amiri göre verilir Hemen ve defaten yönetimsel para cezasını ödemeyen ya da bu hususta güvence ve kefalet göstermeyen gemiler ve öteki deniz vasıtaları seferden ve faaliyetten alıkonulur Para cezasına ve yasaklamaya ilişkin kararlar deniz taşıtları için kaptana veya ilgilisine, öteki eylemler için faile 1121959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine tarafından tebliğ edilir Bu kararlara karşısında beyanname tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir İtiraz, idarece bahşedilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz İtiraz üstüne bahşedilen karar kesindir İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde doküman üstünde analiz yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır Bu Kanuna tarafından verilen idari para cezaları 2171953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur Yasaklama kararı yöneticilik mahkemesi kararının kesinleşmesinden daha sonra uygulanır

MADDE 6 İşbu kanun ahkâmı 1 Temmuz 1926 tarihinden muteberdir

MADDE 7 İşbu kanunun icrasına Ticaret ve Adliye Vekilleri memurdur

DENİZ HUKUKU Prof DrFahiman Tekil 20016 Bası



2KABOTAJ KANUNU

19 Nisan 1926 tarih ve 815 sayılı “Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Karasuları Zarfinda İcrayı Sanat ve Ticaret Hakkındaki Kanun(91 RG 29041926 dip anekdot) ile Türk kıyılarında kabotaj hakkı, Türk Bayrağını içeren gemilere ve Türk vatadaşlarına hasredilmiş bulunmaktadır

Lozan Uzlaşma Anlaşması, Ticaret Mukavelenamesi, yerli yabancı gemilere eşit davranılması ilkesini getirmekle birlikte kabotaj seferlerini, balıkçılığı ve liman hizmetlerini kendi bayraklarını içeren gemilere hasretmek hakkını sözleşen (akid) devletler için saklı tutmuştu Kabotaj Kanunu, böyle bir hakkın kullanılmasından doğmuştur



Bu kanun ile öngörülmüş esaslar şunlardır:

A Gemiler

a Türk Gemileri
Türk kıyılarının bir noktasından diğer noktasına ağırlık ve yolcu alıp nakletmek ve kıyılarda, limanlar içinde veya arasında römorkaj ve pilotaj (kılavuzluk) ve hangi nitelikte olursa olsun tüm liman hizmetlerini ifa, yalnız Türk Bayrağını içeren gemi ve taşıtlara hasredilmiştir(m 11)

Türk Bayrağı taşıma iznini TTK, 8242 uyarınca geçici olarak (en çok iki sene için) almış yer alan gemi, sözkonusu müsade boyunca TTK, 825 gereği Türk Bayrağı taşımak hakkını ve hatta Türk gemisi niteliğini almış bulunduğundan kabotaj seferleri yönünden gerekli birinci koşulun (Türk Bayrağı taşımak koşulunun) bu gemiler için deha gerçekleştiği sonucu doğar Karşıt kavram yolu ile de TTK8241 de yazılmış durumda, yani Türk gemisine geçici olarak tanıdık olmayan sancak çekilmiş bulunulması halinde müsade boyunca geminin kabotaj seferi hakkından yararlanamayacağı hükmüne varmak gerekir

b Yabancı Gemiler
Bu gemiler sadece tanıdık olmayan memleketten aldıkları yolcu ve hamuleyi Türk limanlarına çıkarabilir ve Türk limanlarından yabancı limanlara gidecek gezgin ve hamuleyi alabilir(m12)



B Kişiler

a Türk Vatandaşları
Türkiye ’de dere, göller ve Marmara havzası ile Boğazlar ve tüm karasuları ve karasularına dahil körfez, liman, köy vesairede vapur, römorkor, istimbot, motorbot, mavna, salapurya, sandal, kayık velhasıl makine, yelken ve kürekle hareket eden büyük taşıtlar ve saire ile duran ve yüzen araçlar bulundurmak ve bunlarla seyrüsefer ve taşımacılık ameliyesinde bulunmak suretiyle ticaret hakkı, yalnız Türk tebasına aittir (m 2)

Kabotaj Kanunu ’nun 2 inci maddesinde bulunan “Türk Teb ’ası deyimi üzerinde bir yorumlama şöyle gereklidir: Seyrüsefer ve nakliyat icra etmek suretiyle ticari faaliyette bulunan gerçek birey tek ise bunun birdenbire fazla ise hepsinin Türk olması şarttır Bir Türk gemisinin yabancılar kadar kiralanarak kabotaj seferlerinde kullanılması da yasak kapsamına girer Burada önemli olan, yükle ilgililere karşı kimin taşıyan olarak gözüktüğü yok, seyrüsefer ve nakliyat icra etmek suretiyle kimin ticaret yapmakta olduğudur Nitekim Kabotaj Kanunu, 2 de seyrüsefer ve taşımacılık icra etmek suretiyle ticaret hakkının yalnız teb ’asına özgü bulunduğu açıklanmıştır Seyrüsefer ve taşıma icra eden bir tüzel birey ise bunun bir Türk tüzel kişisi olmasının gerekeceği açıktır Ancak bu tüzel birey bir anonim şirketse pay sahipleri ve limited şirket ortakları aralarında bir yabancı bulunuyorsa durum nedir? Bu konudaki 25 Şubat 1928 tarihli ve 403 sayılı Tefsir kararı ’nda, seyrüsefer ve nakliyat icra etmek suretiyle ticaret hakkının sadece Türk teb ’asına hasredildiği hususunda Kabotaj Kanunu ’nun 2 inci maddesinde açık sözlülük bulunduğu noktasında hareket edilerek sözkonusu pay sahipleri ve ortakların tümünün Türk olması gerektiği açıklanmıştır(bk aşağıda m 4)

b Yabancılar
Hükümet, geçici olarak ve kendileri için ödenti veya iştirak payı laf konusu bulunmamak üzere yabancı kurtarma gemilerinin çalışmalarına ve Türk kurtarma gemilerinde yabancı uzman, kaptan ve tayfa çalıştırılmasına müsade verilebilir (m 4)



C Ambargo ve Cezalar

a Yabancı Gemiler
Kabotaj Kanunu hükümlerine tutarsız şekilde Türk limanları arasında kabotaj yapan yabancı gemi ve teknelerden bin liradan onbin liraya kadar para cezası tahsil olunur Ayrıca sözü geçen gemi veya tekne Türkiye limanları için hamule ve yolcu edinmek ve çıkarmaktan altı aydan bir yıla dek men olunur Meslek bu men keyfiyeti, kanuna aykırı hareket eden şahıs ve şahıslarla ilgili şirkete ait diğer gemileri de kapsar (bkz md5 son hali)

b Yabancılar
Kabotaj Kanunu ’na tutarsız olarak Türk vatandaşlarına ait haklardan birini icraya yönelen yabancılar, yüz liradan bin liraya değin para cezası ve bir aydan üç aya değin hapis cezası ile cazalandırılırlar (bkz md5 son hali)



TC YARGITAY 11 HUKUK DAİRESİ, E 1970629, K 19704935, T 8121970
• KURTARMA VE YARDIM (Türk Gemilerinin Tekel Hakkı)
• TİCARİ HEDEF
(Kurtarmaya Katılan Tanıdık Olmayan Geminin Kabotaj ve Tekel Hakkını İhlal Etmiş Olması)
• KABOTAJ VE TEKEL HAKKI (Türk Karasularındaki Kurtarma Faaliyetleri)

ÖZET : Türk karasuları içinde münhasıran türk bayrağı içeren gemiler kurtarma yardım yapabilir Denizcilik bankasının kurtarmatakviye tekel hakkı ihlal edilirse, bankanın tazminat isteme hakkı doğar Kurtarmaya ptahlisiye gemisinin iştirak etmesi, olayda, ticari bir hedef bulunduğunu açık açık gösterir

DAVA : Taraflar arasındaki davanın İstanbul Asliye 4 Ticaret Mahkemesince görülerek husumet yönünden davanın reddine dair verilen 26111969 tarih ve 580482 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki şikayetçi avukatı tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı avukatı TB ile sanık avukatı NG gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır yer alan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması diğer güne bırakılmıştı Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 875 sayılı Kabotaj kanunu uyarınca kurtarma ve yardım işleri, Türk karasuları zarfinda münhasıran Türk gemileri tarafından yapılabilir

5842 sayılı kanun, bu işleri şikayetçi Denizcilik Bankasının tekeline vermiştir Davalı işletmenin dosyada mevcut 2251968 günlü yazısından anlaşılacağı üzere, Türk Karasularında kurtarma ve yardım işlerine iştirak eden tanıdık olmayan gemiler arasında Ptahlisiye gemisi de bulunmaktadır Bu itibarla, davacı bankanın kurtarma teklifinin reddedilmesi ve kurtarmaya tahlisiye gemisinin iştirak etmiş bulunması, mezkur kanunlardan doğan kabotaj ve tekel haklarının ihlal edilmiş olduğunu ve bu ihlalde aynı zamanda ticari bir niyet bulunduğunu, açıkça göstermektedir O halde mahkemece davacı bankanın tazminat talebinin kabulü gerekirken tersine düşüncelerle yazılı şekilde davanın reddine kararı verilmesi kanuna aykırıdır

NETICE : Yukarıda yazılmış sebeplerden dolayı davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, tasvir gereğince 850 lira duruşma avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine ve ödediği lira peşin harcının ricası halinde temyiz edene iadesine 8121970 tarihinde oybirliğiyle karar verildi *