Kadınlar değerlidir! Hukuki haklarını kullanmak için önce yazılı olmayan yasalara aleyhinde çık Helsinki Yurttaşlar Derneği, geçtiğimiz ay bir Kadının Kitapçıkçıkardı Tahlilci Esra Koç ile Avukat Ayşegül Kaya'nın yayına hazırladığı kitap ve sesli CD, kadınların yasalardaki haklarını tek tek anlatıyor Karikatürist Gülay Batur'un çizgileriyle süslenen kitabın CD'sindeki canlandırmalar Boyalı Kuş Tiyatro Grubu'na ait Kadınların yasal alandaki soruları için sahiden çok yardımcı bir egzersiz Bakın önsözünde Esra Koç ve Ayşegül Kaya ne diyor: Yasalardan laf edildiğinde, genel olarak hukuk sistemi içinde bulunan yazılmış yasalar kastedilir Fakat biz kadınların yaşamlarının büyük bölümünü yazılı olmayan yasalar belirler Gelenek, örf ve adet gibi sözlü yasalar, en düşük yazılmış yasalar değin manâlı yer miktar hayatımızda Çünkü böylece çoğumuzun 'nasıl ve hangi yaşta evleneceğimiz', 'kaç çocuk doğuracağımız', 'okula gidip gitmeyeceğimiz', 'kiminle ve ne sürelerle birlikte yaşayacağımız', hatta 'kimlerle dostluk edeceğimiz' yazılmış olmayan bu yasalarla belirlenir Son yıllarda daha çok görünür ülkü gelen; 'imam nikâhı ile evlenmeler', 'namus kisvesi aşağıda işlenen cinayetler', 'ölen kocanın kardeşi ile zor kullanarak evlendirmeler' yazılmış olmayan yasaların en hayati örnekleri Yasalarla belli hakları kullanabilmemiz ve yazılı olmayan yasalara karşı çıkabilmemiz, söze 'ben' diye başlayabildiğimizde olası olurSözlü veya yazılmış yasalar değişebilir, istikrarsız Bunların değişmesi, kadınlar lehine geliştirilmesi bizim çabalarımızla olacaktır Ne değin zor olursa olsun, kadınların hayatı kendilerinden yandan değiştirmeye enerjileri vardır bu nedenle sizi alt yana durmaya, güçlerimizi birleştirmeye, yaşamımızı korkutma eden sözlü yasalara 'hayır' demeye, bir bayan vatandaş olarak yasalarla emin haklarımızı bilmeye, bunları yeri geldiğinde kullanmaya ve yetmedikleri yerde değiştirmeye çağırıyoruz BEDENİMİZ BİZİMDİR Siz hiç gerilmeden, gönül rahatlığıyla bayan hastalıkları uzmanına muayene olmaya dışarı giden bir bayan duydunuz mu? En zorunlu hallerde bile ayaklarımız geri geri gider Çünkü tetkik ve çare yöntemleri can sıkıcı ve zaman zaman özensizdir Hatta muayene ve doğum sırasında hakaret ve azarlamalara muhatap olan çok sayıda kadın olduğunu da biliyoruz Bekâret kontrolü veya tetkik tehdidi, bir diğer kâbus Akrabanız olmayan bir erkekle beraber gece vakti karakolluk olan genç bir kadınsanız, polisin ilk aklına gelen sizi muayeneye göndermektir Unutmayın, yapılmak istenen şey hukuki değil Izaç içinde ya da öncesinde, baba, ağabey, erkek kardeş, dayı, enişte vb erkek akrabalar yani sevdiğine inanıp güvendiğimiz erkekler göre tokat, yumruk, tekme ile dövülüyor, kötü muamele görüyor, üzerimize bir aletle saldırılıyor, yaralanıyor, sakat kalıyor, işkence görüyorsak bedensel zorlama altındayız demektir Sonunda ölebiliriz Saldırgan, bir devlet görevlisi de olsa zorlama görüyorsak yasalar bizden yanlamasına HASTA OLARAK HAKLARIMIZ Her insan, afiyet ihtiyaçlarının karşılanması için sağlık durumu hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir Hasta hakları ülkemizde de yürürlükteki sistemde ve Anayasa'da ifadesini bulan, insan haklarının kapsamına girer Konu hem medeni hukuk, özel hukuk, canice hukuku gibi alanlarda değişik düzenlemelerle ele alınmıştır Anayasa'nın 56maddesi, sıhhat hizmetlerinde, devlete geniş ve etkin ödevler yüklemiştir İşte devlet, yurtta?larına aleyhinde kendisine yüklenen bu görev gereği; sağlık durumu hizmetlerinin kuruluşundan, düzenlenmesinden ve işleyişinden ortaya çıkan bozukluktan, aksaklıktan ve boşluktan sorumludur Hizmetin hiç işlememesi, hizmetin geç ve fena işlemesi halleri hizmet kusuru sayılır ve bu nedenlerle hasar görebilen yurttaşlar devletten zararlarının tazmin edilmesini isteyebilir Tıbbi müdahale öncesinde ve müdahale esnasında, hasta ve hasta yakınlarının hastanın sağlık durumu hakkında bilgilendirilmeleri, uygulamayla ilgili olarak hastanın, veli (başlıcababa) veya vasinin izninin bu bilgilendirmeden sonradan alınması yasa gereğidir Hastalandığımızda; * Hasta olarak hürmet ve özen içerisinde, güler yüzlü, kibar, şefkatli sağlık durumu hizmeti almak, * Adil ve hakkaniyete yerinde koruyucu hizmetlerden adet edinmek, * Sıhhat hizmeti alırken, din, tür, ırk, etnik, kültürel ve sözde hiçbir konuda ayrıma uğramamak, * Afiyet ve hastalıklarla ilgili süreçler hakkında bilgilendirilmek, aydınlatılmak; id * Uygulanacak bütün tıbbi girişimler konusunda rızası alınmak; * Gizliliğe yerinde bir biçimde her nesil sağlık durumu hizmetinden yararlanmak * Kişinin ruh ve vücut bütünlüğüne saygı gösterilmesini beklemek, * Rahatsızlık hakkında bilgilendikten ve çare yöntemlerini öğrendikten daha sonra, tedaviyi kabul etmek ya da kabul etmemek * Sıhhat kuruluşu ve afiyet personelinin değiştirilmesini dilemek ya da seçtiğimiz kurum ve personelin hizmetinden adet edinmek, * Tıbbi hata ve hatalardan meydana gelebilecek zararlardan korunmak ve yüksek güvenlik koşullarının sağlanmasını istemek hakkımız vardır * Hastalığın türüne ve şiddetine tarafından, fiziki işlevlerimizden ve olağan sosyal sorumluluklarımızdan affedilmek, durumumuzdan sorumlu tutulmamak, bakımımızın sağlanmasını talep etmek hakkımızdır