Kadınlarda Ağız ve Diş Sağlığı

Kadınların ergenlik, mensturasyon, hamilelik , emzirme ve menapoz donemlerinde vucutlarındaki cinsiyet hormonları seviyesinde bazı dalgalanmalar olmaktadır Bu hormonal değişiklikler doğrudan ya da dolaylı olarak ağız ve diş sağlığını etkileyebilmektedir

Ergenlik cağında

Cinsiyet hormonu seviyesindeki dalgalanmalar, ozellikle mensturasyon donemlerinde, diş eti kızarıklıklarına ve dişeti kanamalarına neden olabilmektedir Bu donemde ağız icerisinde herpes tipi viral lezyonlara ve ulserasyonlara sıklıkla rastlanılmaktadır

Hamilelik doneminde

Bu donemde kadınlarda progesteroneve estrogenhormonlarındaki değişiklikler diş eti hastalıkları riskini artırmaktadır Bu hormonal değişiklikler ağız icerisinde hassasiyet ve diş etlerinde kızarıklık ve kanamalara neden olabilmektedir Hasta tarafından yapılan kişisel ağız ve diş bakımı ile bu sorunların hafif olarak atlatılması sağlanabilmekle birlikte genellikle profesyonel yaklaşım gerekebilmektedir Hamilelik sırasında oluşan uzun sureli diş eti hastalığı erken doğuma neden olabilmektedir Hamilelik sırasında diş etlerinde oluşabilen hamilelik tumoruhamileliğin son doneminde ya da doğumdan sonra kendi kendine iyileşmektedir

Bir cok hamile kadında bulantı sonucunda oluşan kusma ağız ortamındaki asiditeyi artırır Bu asitler dişlerde erozyonlara yol acabilmektedir Karbonatlı su ile gargara yapılarak asidin notralize olması sağlanabilir Eğer boyle bir uygulama olanaksız ise sadece su ile ağız calkalanarak asidik ortamın uzaklaştırılması sağlanabilir

Doğum kontrol ilacları

Bu ilaclar icerdikleri hormonlar nedeni ile hamilelikte oluşan ağız ici değişikliklere benzer semptomların neden olurlar Doğum kontrol haplarının uzun sureli kullanımları dişeti iltihaplarına yol acabilmektedir Doğum kontrol ilaclarının kullanımı Cekim Sonrası Alveoliti Kuru Soketoluşumu riskini uc kez artırır Bu nedenle cerrahi operasyon oncesi diş hekiminin bu durumu goz onune alması gerekmektedir

Menapoz kadınların yaşamında oldukca onemli bir surectir Bu periyot sırasında kadınlarda hormonal ve psikolojik değişiklikler olabilmektedir Doğal olarak bu etkileşimden ağız dokuları ve dişler de paylarını almaktadır Menapoz esnasında kadınlık hormonu estrogenseviyesinde ciddi bir değişiklikler olur ve estrogenseviyesi en az duzeye iner

Estrogenaynı zamanda kalsiyumun emilmesi icin gerekli olan bir maddedir Noksanlığı kemikteki kalsiyum seviyesinin duşmesine neden olur dolayısı ile kemik erimelerine ve osteoporeza yol acar Kemik erimesi vucuttaki tum kemiklerde gorulmektedir Dişi cevreleyen kemik dokusunda oluşan erime bazen dişlerin destek dokularını yitirmelerine ve sonucta dişlerin sallanarak kaybedilmesi ile sonuclanabilmektedir Menapoz doneminde yuksek oranda kalsiyuma ihtiyacları vardır (1200 mggun) Gunluk diyet ile bu miktarda kalsiyum alımı mumkun değildir Bu neden ile hekim tarafından kalsiyum preparatları ile kalsiyumun emilimin arttırılması icin D vitamini onerilmektedir Menapoz nedeni ile değişen kalsiyum dengesini tekrar kurabilmek icin aynı zamanda hormon terapisi de uygulanmalıdır

Menapoz doneminde ağız ortamında oluşabilecek değişiklikler:

Menapoz sırasında kadınların ağız ortamlarında cok değişik belirtiler gozlemek mumkundur Bu belirtilerin tumu aynı anda bir kişide gorulebildiği gibi biri ya da birkacı birlikte da gorulebilmektedir

* Ağız kuruluğu xerostomia

* Ağızda hassasiyet

* Ağızda ağrı ya yanma hissi

* Diş fırcalama sonrası ağızda yanma (ozellikle sodium lauryl sulfates (SLS) iceren diş macunları kullanıldığından sonra) Tat alma duyusunda değişiklik

* Cene kemiğinde erime

Menapoz doneminde geleneksel diş tedavilerinde ozellikle dikkat edilmesi gereken bir durum yoktur

Ancak implant uygulamalarında implantın kemik ile osteointegrasyonunun sağlanabilmesi icin kemik yapımının normal olması gereklidir