kadınlarda kısırlık nedenleri

kadınlarda kısırlık nedenleri

Kadına bağlı kısırlığın sebepleri çok ayrı olabilmektedir Kısırlık sebepleri aralarında en sık görülenleri adet ve yumurtlama bozuklukları, endometriozis, polikistik over, erken menapoz, tüplerin kapalı olması ve kadınlık organlarına ait yapı anormalliliklerdir Bunlar dışarıya bir fazla farklı neden de saptama edilebilinmektedir Nedeni meçhul (açıklanamayan) kısırlık da söz konusudurKadında kısırlık nedenleri;


1Yumurtlama bozukluğu;

Kadında en sık görülen kısırlık sebebi olup yumurtlama bozukluğu dendiğinde, yumurtlamanın hiç olmaması veya derme çatma ve aralıklı olması kavranabilir Anormal yumurtlama kısırlığı oluşturan nedenlerin takriben %525'ini oluşturur Adi koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir her birine gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama meydana kazanç Anovulasyon yumurtlamanın olmamasıdır Adet düzensizlikleri ve infertilitenin en önemli nedeni anovulasyondur Adet görüldüğü halde ovulasyon (yumurtlama) olmayabilirAdetlerin seyrek veya hiç görülmemesi çoğu vakit bir yumurtlama bozukluğunu gösterir, oysa adetlerin adamakıllı uyumlu olduğu durumlarda da yumurtlama bozukluklarına rastlanabilir Yumurtlama bozukluğu esas dört esas grupta incelenebilir ;

· Birinci grupta yumurtalıkları uyaran hormonların eksikliği laf konusudur

· İkinci grupta polikistik over sendromlu (PCOS) olgular vardır Adet görmeme ya da seyrek adet görmeye ilaveten kadındaki androjen hormonu fazlalığı ile karakterize deri değişiklikleri (tüylenmede çoğalma, yağlı cilt, sivilce) görülmektedir

· Üçüncü grup erken menopoz hastalarıdır Bu hastalarda tüp bebek dahil, her türlü yumurtayı uyarıcı ilaç ve protokol başarısızdır bununla birlikte, erken menopoz olan kadınların bir kısmında (%10), ilk 5 yılda, yumurtalık fonksiyonunun geriye doğru gelmesi laf konusu olabilir Bu geriye doğru gelmenin, hangi kadında ne zaman olacağı ve beraberinde yumurtlama olup olmayacağı veya ne kadar süreceği konusunda öngörücü bir bilgi yoktur

· Dördüncü grup prolaktin denilen süt salgılayıcı hormon fazlalığı ile karakterize durumdur Prolaktin hormonu fazlalığında yumurtlama gerçekleşmez Prolaktin düşürücü hap tedavisi ile yumurtlama birçok kadında geriye doğru kazanç

2Tüplerin hasarlı veya tıkalı olması;

Tüplerin kısmen veya adamakıllı tıkalı olması durumunda sperm ve yumurta'nın tüp içinde biraraya gelmesini engelleyerek döllenme ve buna tabi gebeliği imkansız kılar İnfertilite nedenlerinin %35'ini tüplere ait bozukluklar oluşturmaktadır Değişik nedenlere emrindeki her iki tarafta tüpyumurtalık anatomik ilişkisini bozacak yapışıklık varlığında da kısırlık oluşur Tüplerdeki bu yapışıklık, geçirilmiş enfeksiyon, endometriozis ya da geçirilmiş bir ameliyat sonrası kalan karın içi yapışıklıkları gibi çoğu nedene bağlı olabilir Gelişmiş ülkelerde cinsel yollardan bulaşan enfeksiyonlar tüplerdeki hasarın en önemli nedendir Ülkemizde bayan üreme organları tüberkülozu (tüberküloz) da nadir olmayacak sıklıkta kısırlığa niçin olmaktadır

3Rahim içi yapışıklıklar;

Rahim içi yapışıklıklar da kısırlık nedeni olabilmektedir Geçirilmiş kürtaj, rahim ameliyatı veya verem sonrası rahim içi yapışıklıklar gelişebilmektedir Tüp bebek uygulamasından önce rahim içinin olağan olarak görüntülenmesi çok siklet talep eder; böylece Histerosalpingografi ya da çoğu vakit histeroskopisi ile değer biçme yapılmaktadır Histeroskopisi esnasında saptanabilecek normalin açık havada durumlarda ;rahim içi yapışıklık, polip, myom, veya doğuştan perdeseptum varlığında aynı anda ayar sağlanabilmektedir Rahim içinde çoğalan polipler de kısırlığa sebep olabilmektedir Polipler iyi huylu, ufak, et beni gibi doku oluşumlarıdır Fena bir hastalıkla ilgileri yoktur, fakat ara sıra gebeliğe engel olabilirler Küçük bir operasyon ile tedavileri mümkündür

4Rahim ağzı faktörü;

Kadında kısırlığa sebep olan rahim ağzı problemleri aralarında şekil bozuklukları, enfeksiyonlar ve mukus kalitesinin iyi olmayışı ,rahim ağzında (serviks) görülen polipleri saymak mümkündür Adetin öbür evrelerinde rahim ağzı salgısı hormonların etkisi ile arz ve kıvam olarak değişiklikler gösterir Östrojen ve progesteron hormonları etkisi altında mukusun siklus esnasında miktarı ve niteliği değişir Mukusun yerinde nitelikte olmaması halinde spermin kadın üreme yollarında ilerlemesine engel olabilmektedir

5Endometriozis;

Endometriyozis rahim içini döşeyen dokunun rahim dışarıya gelişmesi olarak açıklama edilir Alışılagelmiş yerleşiminin dışarıya bulunan bu odaklar, zamanla yapışıklıklara ya da yumurtlamanın bozulmasına neden olabilir Endometriyozisli hastaların %70 ’i kısırlık problemi yaşamaktadır Endometriozis tıpatıp rahim içini döşeyen doku gibi hormonlara sağduyu olup adet esnasında kanar Karnın içinde oluşan bu kanamalar zamanla yapışıklıklara sebep olurlar Tanı hazırlamak için laparoskopi kullanılır Laparoskopi, iç organların görülebilmesine ve mümkünse tedavisine ihtimal sağlayan cerrahi bir işlemdir Laparoskopi ile tanımlanan endometriozis, kadınların %35'inde kimsesiz infertilite (kısırlık) nedenidir
Endometriozis yumurtalıklarda yerleştiği vakit kist oluşumuna neden olur Bu kistlere endometrioma ya da halk aralarında söylendiği gibi ‘Çikolata Kistleri ‘adı verilir Ciddi yumurtlama sorunlarına neden olabilen bu kistler tedavi edilmelidirler Kısırlık sebebi ile başvuran kadınların takriben %20 ’ sinde değişik boyutlarda endometrioma saptanmaktadır

6 Bağışıklık sistemi ile ilgili nedenler;

İmmunolojik (alerjik) nedenlerin tedavisi sınırlıdır Spermleri öldüren ya da dingin ışık halkası getiren antikorlar servikal salgıda , sperm yüzeyinde, spermde ya da her üçünde ansızın bulunabilir Kadından elde edilen servikal mukus, erkekten elde edilen sperm ve çiftin her ikisinden alınan kan örnekleri bu antikorları saptamak amacı ile incelenebilmektedir

7 Nedeni açıklanamayan kısırlık;

Günümüzde tıbbın olanakları ile ortaya konulamayan kısırlık durumlarında nedeni açıklanamamış kısırlık (idiopatik infertilite) laf konusu olur İnfertil çiftlerin yaklaşık % 510'unda tüm testler normal bulunmaktadır Testler ile ortaya çıkarılamayan sperm bozuklukları, yumurtanın çatlaması ve tüpler içindeki hareketinde bazı bozuklukların varlığı öne sürülen varsayımlar arasındadır Psikolojik etkenler ve stresin de
hormon dengesi üstünde olumsuz etkiler yapabileceği bilinmektedir Stresin ortadan kalkma durumunda doğal yollardan gebeliklerin oluştuğu bilinmektedir Açıklanamayan kısırlığın tedavisinde birincil seçenek olarak, aşılama ve ovulasyon indüksiyonu uygulanmaktadır

8 Kadının yaşı;

Kadının yaşının ilerlemesiyle birlikte yumurtlama sıklığı ve kaliteli yumurta oluşumu azalmaktadır Bilhassa 35 yaş üzerindeki kadınlarda hamile kalma başarısı gittikçe azalmaktadır 40 yaşından daha sonra adet düzeni genelde adi olduğu halde gebe kalma oranı %10'un altına düşmektedir Yumurtaların gelişmesi ve ovulasyon meydana gelse de, oluşan yumurtanın kolayca döllenebilmesi epeyce kuvvet olmaktadır *