Kadir Gecesi / Şehadet

Kur'ânı Kerim'in inmeye başladığı Ramazan ayı'nın yirmi yedinci gecesi İslâm'da en kutsal ve faziletli gece Kadir gecesidir Kur'ânı Kerim de bu gecenin fazileti kadir süresinde belirtilmektedir Bu sûrede yüce Rabbimiz şöyle buyuruyor:

Bismillahirrahmanirrahim

1Gerçek şu ki, biz onu kadir gecesinde indirdik

2Kadir gecesinin ne olduğunu sana bildiren nedir?

3Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır

4 ve ruh, onda Rablerinin izniyle her bir iş için inerler

5Fecrin çıkışına kadar bir esenliktir (selamdır) o

Bu sûreye göre Kadir gecesinin bir kaç üstün özellikleri vardır:

a) Kur'anı Kerim Ramazan ayında bu geceden itibaren inmeye başlamış ve yirmiiki yıl sürmüştür

b) Kadir; takdir anlamındadır Yani bu gece, ALLAH'ın, ezelde takdir ettiği kaderi uygulamak için meleklere emir verdiği gecedir Bunun için melekler bu gecede yer yüzüne iner

c) Kadir gecesi içinde o kadar büyük iyilik ve hayır vardır ki bu hayır insanlık tarihinde bin yılda yapılmamıştır İşte Kadir gecesi bunun için bin yıldan daha hayırlıdır

Kadir gecesinin ihyasına gelince: Bu geceyi varsa kaza namazlarını kılarak, ibadet ve dua ile ihya etmeye çalışmalı Çünkü Rasûlûllah (sas) Kadir gecesini iman ederek ve mükâfatını umarak ibadetle geçirenin geçmiş günahları affolunurbuyurur

Rasûlûllah (sas) bu gece de şu duayı okumayı tavsiye buyurmuştur Yarabbi, şüphesiz sen affedicisin ve affı seversin; beni de affet(Riyazü'sSalihin, H No: 1194)

Kadir gecesinin hangi gece olduğu kesin olarak bilinmemekle beraber genellikle Ramazan'ın yirmi yedinci gecesinde olduğu tercih edilmiştir Hz Peygamber (sas) bunun kesinlikle hangi gece olduğunu belirtmemiş, ancak; Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız(Buhârî, Leyletü'lKadir, 3; Müslim, Sıyam, 216) buyurmuştur

Bu geceye Kadir gecesi denilmesi şeref ve kıymetinden dolayıdır Çünkü:
a) Kur'ânı Kerim bu gecede inmeye başlamıştır

b) Bu gecedeki ibadet, içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin ayda yapılan ibadetten daha faziletlidir

c) Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü hadiseler ALLAH Teâlâ'nın ezelî kaza ve takdiri ile ilgili meleklere bu gece bildirilir (Tecrîdi Sarih Tercemesi, VI, 312)

d) Bu gecede yeryüzüne Cebrail ve çok sayıda melek iner

e) Bu gece tanyerinin ağarmasına kadar esenliktir, her türlü kötülükten uzaktır Yeryüzüne inen melekler uğradıkları her mü'mine selam verirler

Kadir gecesi, Ramazan ayının 27 gecesidir Fakat başka gecelerde olduğu da rivayet edilmiştir Bu konuda Râsulullah (sas)'den bir kaç hadis rivayet edilmiştir Bunların birinde şöyle buyurur Kadir,gecesini Ramazan'ın son on gününün tek sayılı (21, 23, 25, 27; 29) gecelerinde arayınız(enNevevi, Riyâzü'sSalihin, II, H No: 1197) Ancak İslâm alimlerince kuvvetli ihtimal 27 gecesidir

Kadir gecesinin sessiz ve sakin, fırtınasız, ne fazla sıcak, ne fazla soğuk, uyanık bulunan kimselere huzur ve huşu bahşettiği, sabahleyin doğan güneşin saçtığı ışınların gözleri tırmalamadığı çeşitli alimlerce ileri sürülmüştür

Eğer zamanlar içerisinde mutlak mukaddes bir zaman olsaydı, bu Kadir Gecesi olurdu Çünkü Kur'an vahyi, kendi beyanına göre o gece inmeye başlamıştı Yine kendisi bu iniş gecesinin bir Ramazan ayına tekabül ettiğini ifade buyurmaktadır Kur'an Kadir Gecesi'ne bir tam sure ayırmıştır (97 Sure) Kadir Gecesi, değer gecesidir ALLAH tarafından değerli kılınmış bir gecedir Bu değer ayette rakamla ifade edilmiştir: Kadir Gecesi, bin aydan daha hayırlıdır!

Bin aydan daha hayırlıdır denmesinin hikmeti nedir?

Bin ayseksen üç sene dört aylık bir süreye tekabül eder Geçmişteki Salih kimselerin bir ömür boyu kazandıkları manevi mertebeyi bir gece içinde elde etme fırsatıdır Rasûlûllah (asm) sahabelere İsrail oğullarından bir kimsenin ALLAH yolunda bin ay boyunca silâhlı olarak cihat ettiğini anlatmıştı Sahabeler bunu duyunca şaşırdılar ve kendi amellerini az, gördüler Bunun üzerine Kadir Suresi indirildi

Başka bir rivayette Peygamberimiz Sahabilere İsrailoğullarından dört kişinin seksen sene boyunca hiç günah işlemeden ibadet ettiklerini anlattı Sahabiler bunu hayretle karşıladı Cebrail Aleyhisselâm geldi, Yâ Muhammed, ümmetin o birkaç kişinin seksen sene ibadetinde hayrete düştüler ALLAH sana ondan daha hayırlısını indirmiştirdiyerek Kadir Suresini okudu ve, İşte bu senin ve ümmetinin hayran kalışından daha hayırlıdırbuyurdu

Ashaptan bazı kimseler rüyalarında Kadir Gecesi'nin Ramazan'ın son yedi gününde olduğunu görüp bunu Resul’e haber verince, Rasûlûllah Görüyorum ki rüyalarınız Ramazan'ın son yedi gecesi hakkında birbirini tutuyor Artık kim Kadir Gecesi'ni arayacaksa onu Ramazan'ın son yedisinde arasın(Buhari ve Müslim) buyurmuştur Yüzyıllardır Müslüman geleneği, rivayetlerin de katkısıyla, Ramazan'ın 27 gecesini Kadir Gecesi niyetine ihya etmekte, yüz milyonların yanık yürekleri Rablerinin rahmet ve şefkat pınarına bin bir umutla kurumuş dudaklarını dayamaktadır

Demek ki esas olan, niyettir, alâkadır, ihlâstır Gerisi Rabbimizin bitmez tükenmez rahmet hazinesinin mükâfatına kalmıştır Rabbimizin mükâfat hazinesi kulların ki gibi değildir, verilmekte güçlük, zorluk ve cimrilik bahis mevzu olsun Ne var ki, ihlâs, iman ve âlaka şartı vardır bunun Bunu nefsimizde bulunduralım yeter

Allahu Teâlâ, gecelerimizi Kadir eylesin Gecelerimizin kadrini bilmeyi de cümlemize nasip eylesin Âmin

* * * * * *

Kadir Gecesi Fecredoğru
“Gerçek şu ki, Biz onu “Kur’ân’ı kadir gecesi’nde indirdik Kadir gecesi’nin ne olduğunu sana bildiren nedir? Kadir Gecesi, bin aydan daha hayırlıdır ve ruh, onda Rablerinin izniyle her bir iş için inerler Fecrin çıkışına kadar bir esenliktir “selâmdır o Kadir Suresi15

Kadir suresi’nde, Rabbimiz, kadir Gecesi’ni böyle beyan buyuruyor Kur’ânı Kerimi Kadir Gecesi’nde indirdiğini beyan buyuran Rabbimiz, yegâne hayat düsturumuz Kur’ânı Kerim’i Ramazan ayında indirmiş olduğunu da beyan buyurmuştur: “Ramazan ayı… insanlar için hidayet olan ve değer yolu ve “hak ile batılı birbirinden ayıran apaçık belgeleri “kapsayan Kur’ân onda indirilmiştir… Bakara Suresi185

Diğer ayetlerde şöyle buyuruyor Rabbimiz: “Hâ, Mîm Apaçık kitaba andolsun Gerçekten Biz, onu mübarek bir gecede indirdik Gerçekten Biz uyaranlarız Ki onda “o gecede “ her hikmetli iş ayrılır Duhan Suresi14

Ayeti kerimelerden anlaşıldığı gibi Kur’anı Kerim, Ramazan ayında ve Kadir Gecesinde indirilmiştir…

Kadir kelimesinin mânâsı, “Hüküm vermek demektir Allah Teâlâ, o gecede bir yıl içerisinde olacak şeyler hakkında hüküm verdiği için bu geceye bu ad verilmiştir

İbn Abbas(ranhuma) dedi ki: Yüce Allah, dünya işlerini bir sonraki kadir Gecesi’ne kadar hayat, ölüm ya da rızık ile ilgili hususları muhkem olarak hükme bağlar

Katâde Ebu Bekr ibnu’l Arabî ( rha)dedi ki: İlim adamlarının çoğunluğu bu gecenin kadir Gecesi olduğunu söylemişlerdir Onlardan bu gece, şaban’ın ortası gecesi olduğunu söyleyenler de vardır Ancak bu yanlış bir görüştür Çünkü yüce ALLAH, doğru ve kat’i olan kitabında: “O Ramazan ayı ki, onda Kur’an indirilmiştir Bakara 2183 diye buyurarak, Kur’an’ın indirilmiş zamanın Ramazan ayında olduğunu açıkça ifâde etmiş, daha sonrada bu buyrukta: “Biz onu, mübarek bir gecede indirdik Duha Suresi3 buyurmak suretiyle hangi gecede inmiş olduğunu tayin etmiştir

Kim Kur’an’ın başka bir zamanda indiğini iddia edecek olursa, Allah’a karşı büyük bir iftirada bulunmuş olur

Hakim ve ibnu Ebi şeybe Hassan ibnu Hureys tarikiyle said b Cubeyir’den ibn Abbas (ranhuma)’nın şöyle dediğini rivayet ederler: Kur’ânı Kerim, bütünüyle Levhi mahfuzdadan dünya semâsındaki Beytu’l izze’ye indi Cebrail (as) ondan, peyderpey Rasulullah (sas)’e indirdi

Hakim, Beyhaki ve nesei, Davud b Ebi Hind tarikiyle ikrime’den ibn Abbas (ranhuma)’nın şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: Kur’ânı Kerim, önce bir bütün olarak kadir Gecesi’nde dünya semâsına, bundan sonra yirmi sene boyunca parça parça inzali tamamlanmıştır

Kur’anı kerim’in inmiş olduğu, Ramazan ayı içinde bulunan ve bin aydan hayırlı olan kadir Gecesi’nin hangi gece olduğunu, yegâne önderimiz Rasulullah (sas) bizlere beyan buyurmuştur

İbn Abbas (ranhuma )’nın rivayetiyle şöyle buyurmuştur Rasulullah (sas): “Siz kadir Gecesi’ni Ramazan’ın son onu içinde arayınız Kadir Gecesisi, ya Ramazandan kalan dokuzuncu gecede, yahud kalan yedinci gecede, yahud kalan beşinci gecededir

Ümmül Mü’minin Aişe (ranha)’dan Rasulullah (sas) şöyle buyurur: “Sizler kadir Gecesi’ni, Ramazan’ın son on günündeki tek gecelerde arayınız! Sahihi Buhârî Kitabu salati’t Teravih, B4, Hds9

Zır bHubaş (ra) anlatıyor: Ubeyy ibn ka’b (ra)’a sordum Dedim ki: Kardeşin ibn Mes’ud! “kim bir yıl ibadetle kaim dursa, kadir Gecesi’ne rastlar diyor

Ubeyy (ra): O, insanların buna güvenmemelerini kastetmiştir Yoksa kendisi bu gecenin Ramazan'da olduğuna, Ramazan’ın da son on gecesinde, o gecenin de yirmi yedinci gece olduğu pekâlâ bilir, dedi Sonra bu gecenin yirmi yedinci gece olduğuna istisnasız yemin etti

Ben: Ya Ebu’l Munzir, bunu neye istinaden söylüyorsun? Dedim Ubeyy (ra): Alâmetine, yahud Rasulullah (sas)’in bize haber verdiği nişana istinaden söylüyorum O gecenin sabahında güneş, şuasız olarak doğacaktır, cevabını verdi Sahihi Müslim Kitabu’s Siyam, B40, Hds220

Bin aydan daha hayırlı olan kadir Gecesi, Mübarek Ramazan ayının son on gününün tek gecelerinde aranması gerekir… Ubeyy ibn ka’b (ra)’ın beyanı ve ümmetin ulemâsının genel kabuluyla Ramazan Gecesi’nin doğru ve isabetli tesbiti gerekir…

Kadir Gecesi’nin hangi gece olduğu meçhuldür Ramazan ayında, ramazan ayının son on gecesinde veya son yedi gecesinde, ramazanın tek olan son on gecelerinde aranılması hususunda rivayetler vardır Efendimiz (sav) son on gece îtikafa girer ve ev halkını da ibâdete teşvik ederdi Kadir Gecesi’nin tam olarak bilinmemesinin pek çok hikmeti vardır Müminler, bu sâyede tembellikten kurtulmakta ve Kadir Gecesi’ni yakalayabilme arzusuyla ramazan boyunca gecelerini değerlendirmektedirler

Nitekim bizler, iki büyük kıymeti pek takdîr edememekteyiz Birincisi en üstün varlık olan insan, ikincisi de zaman (hâssaten geceler) Bu yüzden: “Her geceni Kadir bil; her geçeni Hızır bil demişler

“Allah Teâlâ şu beş şeyi, beş şeyde gizlemiştir:

1 Rızâsını, taatlarda gizlemiştir

2 Gazabını, ma’siyetlerde gizlemiştir

3 Orta namazını, diğer namazlar arasında gizlemiştir

4 Velî kulunu, halk arasında gizlemiştir

5 Kadir Gecesi’ni, ramazan ayında gizlemiştir

Hayat düsturumuz Kur’anı Kerim’in inmiş olduğu Kadir Gecesi’nde melekler ve ruh, Allah’ın izniyle iner ve fecrin çıkışına kadar muvahhid mümin Müslümanları selamlar Bin aydan hayırlı olan Kadir Gecesi’nde mümin müslümanların uyanık olup geceyi ibadetle geçirmelidirler

Ebu Hüreyre’ın (ra) rivayetiyle Rasülüllah (sas) şöyle buyurur: “Her kim imanından dolayı ve ecrini yalnız Allah’dan umarak Kadir Gecesi’ni taatle geçirirse, onun lehine, geçmiş günahları mağfiret olunur Sahihi Buhârî Kitabul iman B25, Hds28

İmam Nevevi (ra) şöyle diyor : Kefaret mahiyetinde olan ibadetler, günahlar ile karşılaştığı zaman eğer bu günahlar küçükseler, onları siler götürür ve şayet büyükseler, o zaman onları hafifletir İzale edeceği veya hafifleteceği bir günah bulunmadığı taktirde, sahibinin derecesini ve cennetteki makamını yükseltir

Bu hadisin şerhinde şöyle denilmiştir: “ Kadir Gecesi hakındaki sevaba nail olmak için ulemadan bazılarına göre bütün geceyi ibadet ve taatle ihya etmek şart değildiryatsının farzını kılmak bile o geceye va’d buyrulan sevaba nail olmaya kafidirfakat zahire bakılırsa, o gecenin sevabına nail olabilmek için bütün geceyi ibadetle ihya etmek şarttır Bir günün yalnız bir kısmında veya o günün ekserisinde oruç tutmakla bir kimse oruç tutmuş sayılamıyacağı gibi, kadir gecesinin bir kısmında ibadet yapmakla dahi o gece ihyâ edilmiş sayılamaz

Mü’minlerin annesi Aişe (r’anha) anlatıyor: Ya Rasulullah, kadir gecesi’ne rastlarsam ne dua edeceğim bana bildir, diye talebde bulunmuş

Rasulullah (sas) şöyle buyurmuştur: “Allah’ım, şüphesiz sen affedicisin affetmeyi seversin Beni affet, dersin

Hz Mevlâna: “Ey genç! Ne bütün geceler Kadir’dir, ne bütün geceler ondan hâlidir der Âşıklar için Kadir Gecesi, sevgiliye (yüce Rabb’e) yakınlık hazzının duyulduğu gecedir

Gönül erbâbına, velîlere, müminler arasından Allah Teâlâ’nın murad ettiği tâat ehline Kadir Gecesi hayret verici pek çok şeyler ihsân edilir Bunlar, o zâtların hallerine, kısmetlerine, azîz ve celîl olan Allah’a yakınlık derecelerine göre farklı farklı tecelli eder Kadir Gecesi’nin farkına varan kimsenin bunu gizlemesi sünnettir

Kadir Gecesi’ni Nasıl Değerlendirmeli?

Efendimiz (sav) bir hadîsi şeriflerinde şöyle buyurur: “Yatsı namazını cemaatle kılan kimse, gece yarısına kadar namaz kılmış gibidir Sabah namazını cemaatle kılan kimse ise bütün gece namaz kılmış gibidir Yine Efendimiz (sav)’in; “Kadir Gecesi’nde, yatsı namazında cemaatte hazır bulunanın, ondan hissesini alacağı ve “Ramazan ayı çıkıncaya kadar, akşam ve yatsı namazlarını cemaat ile kılanın, Kadir Gecesi’nden çok hisse alacağı müjdeleri de göz önünde bulundurulursa, en azından ramazan ayında sabah, akşam ve yatsı namazlarını cemaatle kılmanın ne büyük bir manevi kazanç olduğu anlaşılır

Bu gecelerde, günahlarımızın affı için dua etmeliyiz Özellikle “Allah’ım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin Beni de affet diye dua etmeliyiz Bu gece en makbul amel dua ile Kur’an kıraatidir Efendimiz (sav) bu gece dua eder, tertîl üzere Kur’an okur, tefekkür eder ve namaz kılardı Bizler de bu amellerle ve istiğfar ile geceyi değerlendirebiliriz

Eskiden Kadir Gecesi’nde, oyun ve eğlence yerleri kapatılır ve büyük camiler sabaha kadar açık olur, müminlerle dolup taşardı İnsanlar birbirlerine, “Gecen Kadir, gündüzün bayram olsun! diye dua ederlerdi