Kadir Suresi Elmalılı Tefsiri

Elmalılı Tefsiri Kadir Suresi




Kadir Suresinin Elmalılı Tefsiri

Emin biz indirdik onu Yani oku da fakat bize secde ve ibadet et Çünkü ulu şanımızla biz indirdik onu, o okunan Kur'ân'ı İlâhî kudret her kuvvetin üstünde, her kemâli içine almış olduğuna ihtar etmek için azamet nûnuyla Biz indirdik onubuyurulması indirenin büyüklüğünü açıklama ederken, indirilenin şanını yüceltmeyi de açıklama eder İndirilenin ismi açıklanmıyarak (hu) zamiriyle muhabere olunması da onun açıklanmasına gereksinim olmayacak şekilde zihinlerde bilinmiş olduğuna sinyâl olması itibarıyla şânının yüksekliğine ikinci bir uyarı; daha sonra Kadir gecesinde indirildiğini ifade ile Kadir gecesinin kadir ve faziletinin anlatılması da tekrar onun değer ve şerefini açıklamaktır 'nın aslı 'dır hükmü tahkik ile kuvvetlendirir Onun ismi olarak müsnedün ileyh, fiil ve fâil bir fiil cümlesi olarak haberi olduğundan, isim ve haber toplamı olan bir fiil cümlesini içeren bir ad cümlesidir fakat müsnedün ileyh olan mütekellim (birinci kişi) zamiri bir mübtedâ, bundan başka fâil olarak bitmiş etmiş olmakla içiçe iki hükmü içine bölge kuvvetlendiren bir ifadedir Meânî İlmi'nde malum olduğu üzere bu değişiklik cümleler kasr (ödev) veya hükmü güçlendirme açıklama ederler Sadece bir isim cümlesi bile devam ve sâkıt olma ifade ettiğinden bu ve yarı cümleler, (inne) ve ad cümlesi ve isnadın bitmiş etmesi nedeniyle üç katlı bir tekit ve yerine göre de tahsis açıklayan fazla sağlam cümlelerdir (hû) zamirinin merciine gelince, tefsircilerin çoğunluğu Kur'ân'a râcidir demişlerdir Buhârî'de zikredilmiş olan da Kur'ân'dan kinayedir Râzî, bunda tefsircilerin ittifakını söylemiş Cibrîl'e ya da diğerine ait olduğunu söyleyenler değil değilse de, onları yalan saymamıştır Şihâb, zayıflığından dolayıdemişse de, mânâ itibarıyla gerçek bir ihtilaf saymadığı için olması gerektir Zira Kur'ân'a dönmesi ile Cibril'e dönmesi birbirini gerektiriyor demektir Diğer vecihlerde, Kur'ân: Kur'ân'ın tümüne de bir kısmına da söylenmesi içten olduğu için o Kur'ânmefhumuna girer Alûsî'nin naklettiği üzere Hattâbî zamiri Allah Teâlâ'nın okusözüne işaret olduğunu ve ondan dolayı bu sûrenin ondan sonraya konulduğunu söylemiştir Kâdî Ebû Bekir İbnü'lArabî de bunu beğenmiş: Bu gerçekte güzeldirdemiştir Oku, Kur'ân'ın ilk inen âyeti olduğundan dolayı, onun inişi Kur'ân'ın indirilmeye başlaması aramak olacağı için zamirin ona gönderilmesi de hakikatte çoğunluğun görüşüne aykırı olmaz Ama zamirin mercii önceki sûrede geçmiş olması itibarıyla o Kur'ân'ıçağrıda bulunmak gibi lafız itibarıyla da sarih (açık) olmuş olur Ve inzali, inzale başlamakla yorumlamaya ihtiyaç kalmaz Çünkü Kur'ân'a râcidir, diyenlerin bir kısmı, Şâbî'den rivayet edildiği üzere indirilmeye başlanmakla tefsir etmişler ve demişlerdir ancak, tüm Kur'ân'ın tamamı bir gecede yok, yirmi üç senede peyderpey nazil olduğu bilindiğinden Ramazan ayı fakat, onda Kur'ân indirildi(Bakara 2185) âyetinde olduğu gibi burada da maksadın, yirmi üç sene sürekli indirilişin başlangıcı olması gerekir Onun için zamirin ilk nazil olan okuemrine nisbeti aynı mânâyı daha çok tarafsızlık ile açıklama etmiş olmakla beraber indirilişi, ilk indiriliş ile yoruma gereksinim bırakmayan hoş bir mânâ olur Ve sûrenin Mekkî ve Medenî olması rivayetlerinin ikisine de yerinde düşer

diğer taraftan sûrenin Medenî olması rivayetine kadar acizâne anlayışıma daha yakın görünen bir olasılık vardır ancak, o da bu zamirin sûresinin sonundaki Eğer bundan vazgeçmezse, onu perçeminden yakalarız

(Alâk, 9615) âyetindeki sef' kelimesine râci olarak o vaadin Bedir harbinde yerine getirilmesine işaret olmasıdır Bu şekilde Ebu Cehil'in o palavracı, cani kafasının kesilip cehenneme içten sürüklendiği Bedir başarısının nüzulü (inmesi)ne dikkat çekici olarak Eğer Allah'a ve (adalet ile batılın) ayrıldığı gün, iki topluluğun karşılaştığı (Bedir) günü kulumuza indirdiğimize iman etmişseniz(Enfal, 841) âyetinin mânâsında olmuş olur Yevm(gün), geceyi de içine aldığı için, bundan Bedir vakası Kadir gecesinin sabahında olduğu ve bu yüksek vaadin yerine getirilmesi yevme'lfürkân (yargı ile batılın ayrıldığı gün) olan o günün gecesinden başladığı da anlaşılması mümkün Ramazan ayı fakat insanlara yol gösterici, hidayeti, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırd edip açıklayıcı olarak Kur'an o ayda indirilmiştir(Bakara, 2 185) âyeti de bu mânâ ile tefsir olunabilir Çünkü Bedir vakası da Ramazan ayının onyedinci günü olmuştur Alûsî'nin kaydettiği üzere Kadir gecesi Ramazan'ın onyedinci gecesi olduğu, çünkü Bedir vakası onun sabahında vuku bulduğu Hasen'den de rivayet edilmiştir Şu dek oysa bu ama sûrenin Medine'de indiği rivayetine kadar sahih olabilir ve çoğunluğun tercihine tarafından Kadir gecesinin Ramazan'da olmasına zıt olmaz Lakin bir hayli hadislerin delaletine tarafından Ramazan'ın son on gününde aranması ve en çok yirmi yedinci gece olması hakkındaki rivayetlere yerinde olmaz Mekkî olması rivayetine de uymaz Medenî olmasını seçim edenlerin başlıca yönü de bu olması gerektir bununla birlikte Cuma gününde duanın kabul edildiği saatin gizlendiği gibi Kadir gecesinin de bütün sene içinde gizlenmiş olduğu, bilhassa Ramazan'da ve bilhassa son on gününde teklerde veya çiftlerde, özellikle yirmi yedisinde olması da en galip ihtimal bulunduğu hakkındaki en sağlam söylenti düşünülünce Kadir gecesi Bedir gecesinden ibaret seslenmek değil, lakin Bedir gecesi Kadir gecelerinden biri idi O sene Kadir, Ramazanın onyedisine rastlamıştı, diye çakmak daha doğru olur Şu halde bütün görüşlere ihtilafsız şâmil olacak şekilde en muhakkak ve ittifak edilmiş olan mânâ, zamirin tüm veya kısmî mutlak Kur'ân'a döndürülmesidir ya da Bedir de bu mânâ kapsamında birer yakın ihtimâldirler *