Günümüzde kalça eklemi protez cerrahisinin en sık uygulandığı eklemlerdendir. Kalça ekleminde belirli bir nedene bağıı olmayan kıkırdak aşınmasında (primer osteoartrit), kalça çevresi tümörlerde, bazı kalça çevresi kırıklarda, değişik nedenlerle kalça eklemi kıkırdağının bozulduğu durumlarda (ileri yaşta doğuştan kalça çıkığı sekeli, kazalar sonrasında kalçada oluşan kireçlenme, çeşitli iltihabi ya da romatizmal hastalıklar, uyluk kemiğinin kalça eklemine katılan kısmında dolaşım bozukluğu gibi) kalça artroplastisi uygulanmaktadır. Bu nedenler arasında en sık rastlanan primer osteoartrittir (%75).
Muayeneye başvurduğu zaman hastaların temel yakınması ağrıdır. Ağrıya bağlı yürüme mesafesinde kısalma, kalça hareketlerinde kısıtlanma (ayakkabı, çorap giyerken, çömelirken zorluk çekmek), bacakta kısalık, uyluk kaslarında zayıflama diğer sık rastlanan yakınmalardır.
Ameliyat öncesi hazırlık aşamasında mutlaka iç hastalıkları ve anesteziyoloji uzmanı tarafından hasta değerlendirilir. Bunun yanında gereği halinde; fizik tedavi uzmanı, beslenme ve diyetetik uzmanı, endokrinoloji uzmanı, psikiyatri uzmanı da hastayı ameliyat öncesinde görür, ameliyat sonrası izlemine de katılır.
Kalça artroplastisi değişik tekniklerle yapılabilmektedir. Her tekniğin avantajları ve dezavantajları vardır. Karar verirken hekiminizin bu konuda verdiği bilgileri dikkatle inceleyiniz.
Kalça protezi teknikleri şöyle sıralanabilir:
*Total kalça artroplastisi (kalça ekleminin hem baş hem de yuva kısmı değiştirilmesi):
Her iki kısım çimentolu, her iki kısım çimentosuz ve bir taraf çimentolu, diğer taraf çimentosuz (hibrid) olarak yapılabilmektedir.
*Kalça hemiartroplastisi (kalça eklemine kısmi protez konması): Genellikle kırıklar sonrasında tercih edilir. Bunun yanında, genç hastalarda da (kalça eklemi yuva kısmındaki kemiği zayıflatmamak ve ileride olacak ameliyat için kemik rezervini korumak amacıyla) tercih edilmektedir. Sadece uyluk kemiğine protez konur.
Çimentolu veya çimentosuz yapılabilir. Ayrıca baş kısmı sabit (unipolar) veya baş kısmı hareketli (bipolar) olabilir.
*Kalça yüzey yenilemesi (kap artroplastisi): Sadece uyluk kemiğinin (femur) kalça eklemine katılan yüzeyi değiştirilir. Kemik stoğunu korumak için gençlerde tercih edilen bir yöntemdir.
Ameliyat sonrasında:
- Yerde veya alçak sandalye ya da sedirlerde oturmak, bacak bacak üstüne atmak, ala turka tuvalet kullanmak sakıncalıdır.
- En az 8 hafta süreyle sırtüstü yatarken bacak arasına yastık konması gereklidir.
- Ameliyatlı kalçanız üzerine yatarken bacak aranıza bir yastık koyunuz. Ameliyattan 8 hafta sonrasına kadar ameliyat olmayan kalçanızın üzerine yatmayınız. Yatakta dönerken ameliyatlı kalça tarafına doğru dönünüz.
- Merdiven çıkarken önce sağlam bacağınızı, merdiven inerken önce ameliyatlı bacağınızı atınız.
- Namazınızı sandalyede kılınız.
- Binek hayvanlarına binmeyiniz.
- Ağır yük taşımayınız, ağır iş yapmayınız.
- Bağdaş kurarak oturmayınız.