Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Kalıtımın Kromozomal Esası Hakkında Bilgi
KALITIMIN KROMOZOMAL ESASI
Bitkilerde ve hayvanlarda her nesil kendine özgü değişmez sayida kromozom içerir Kromozomlarin sayisi mitoz bölünmedeki ahenkli ve emin olaylarla değişmez tutulur Çoğu hayvan ve bitkide kromozom sayisi esittir Lakin kromozomlardaki kalitim faktörleri farklidir
KROMOZOMLARIN YAPISI
Ilk kez 1840 yilinda botanikçi Hofmeister tarafindan Tradescamia bitkisinin polen esas hücrelerinde görülmüs ve 1888 yilinda Vvaldeyer tarafindan da Kromozomismi verilmistir
Hiçbir zaman yeniden yapilmazlar ya önceden varolan kromozomun ayrılmasinden veya bitirme sentezleri ile yapilirlar Yasamin sürekliligi kromozomlarin devamliligina dayanir hler canlida kromozomlann sekli farkli olmasina karsin ayni türde ayni kromozomlarin sekilleri birbirine benzerdir
Örnegin 3 kromozom bir türde ayni sekle sahip olmasina karsilik ayni türde 3 ile 8 kromozomlarin sekilleri birbirinden farklidir Sayilaritürden türe farkli olur Sayisi ile organizasyon derecesi arasinda herhangi bir baglanti yoktur
Minik bir kromozom daha fazla gen tasiyabilir Örnegin Ascaris megalocephala unvaens'öe 2n 2 (tanıdık asgari sayida kromozom tasiyan canli) Drosophila melanogaster'öe 2n 8 insanda 2n 46 keçide 2n 60 bir nesil istakozda 2n 200 Ophyoglossum vulgatum (bir çesit egrelti otul'da 2n 500 (canlilar arasinda aşina maksimum kromozom sayili bitki) kromozom vardir Olağan karoser hücreleri anadan ve babadan gelen birer kromozom takimina sahiptir Asıl ve babadan gelen es kromozomlarin sekilleri ve büyüklükleri (esey kromozomlari hariç) birbirine esittir Bu çift kromozom takimi bütün gövde hücrelerinde bulunur Böyle hücrelere S o m a t i k h ü c r el e ralışılagelmiş verilir Kromozom sayisi bakimindan da D i p l o i f'tir denir ve 2n ile gösterilir Fakat esey hücrelerinde ergin gametlerde ve bazi ilkel canlilarin tüm hayat devrelerinde (yalniz zigot halinde diploit) kromozomlar eslerinden yoksundur Partenogenetik çogalan bazi hayvanlarda örnegin erkek arilarda beden hücrelerinin kromozom sayisi disilerinin somatik hücrelerindekinin yarisi kadardir Ya erkek ya da disi esey kromozomunu bulunduranlara G e r m i n a t i f H ü c r e l e r denir Esi olmayan kromozomlara da H a p l o i tdenir ve nsimgesiyle gösterilir Kromozom sayisi değişmez olmakla beraber bazi özeliesmis hücrelerde örnegin böceklenn özellikle bazi sineklerin tükrük bezlerinde bu sayi 2n'nin katlari seklinde bir artis gösterir Burada kromozomlar çekirdek zan parçalanmaksizin çogalirlar Buna E n d o m i t o z i sve kromozom durumuna da P o l i p l o i d idenir Çekirdek büyüklügü kromozomlarin miktarina bagli oldugundan poliploidide çekirdek hacminde artma görülür
Normal bir hücrede kromozomlar gözükmez Profazin baslangicindan baslayarak gittikçe yay seklinde kivrilan ve kalinlasan ince kromatin agi seklindedir Sonunda türlere özgü kromozom seklini alincaya kadar kivrilma devam eder Dinofagelata'öa kromozomlar her zaman gözükür Çünkü bunlarda çekirdek zan yoktur ve DNA alkalik proteinlere bagli degildir Bu alıcı hücreiere M e z o k a r y o t i khücreler denir Bir kromozomu kaba taslak distan incelemeye baslarsak su kisimlar (Sekil 103 ve 4) görülür: Aralarinda çoğunlukla açi yer alan iki koldan olusur Kollar primer bogumla birbirinden aynlmistir buna S e n t r o m e r (Kinetokor) denir iki kolu birbirine esit olan kromozomlara Metasentrikesit olmayanlara ise Submetasentrikdenir Bir kollu gibi görünen kromozomlara da Akrosentrik(buniann sentromeri kromozomlarin ucundadir) (Sekil 105) kromozomlar denir Bazi hayvan gruplari bu üç tipten yalniz birine sahiptir Örnegin amfibiler yalniz metasentrik kromozomlara sahiptir
Kromozomlar üstünde bu primer (ilk) bogumlardan baska sekonder (ikincil) bogumlar da bulunabilir (Sekil 103 ve 4) Bazen (çoğunlukla) kromozomun uç kisminda uydu S a t e l l i tdenilen dairesel ya da uzunca bir yapi bulunur Uydu kromozoma ince bir kromatin ipligiyle baglidir Bu alıcı kromozomlara SAT kromozomlar denir Sentromerler kromozomlarin ig ipligine takilmasini saglar Sentromeri olmayan bir kromozom bölünmeye katilamaz ve tasfiye olur Bu bogulma yerlerinde bulunan genler rRNA'lari ve dolayisiyla çekirdekcikleri organize ederler Bu genler çok kere yüzlerce kopya halinde bulunur ve buna 'Gen Amplifikasyon'u ya da 'Redunanz' denir Kromozomlarin uçlarina da Telomer7' denir
Kromozomun (Insanda) Ince Yapisi: Çözülmüs DNA'nin uzunlugu bölünmekte olan hücredeki paketlenmis kromozomlardan yaklasik 100000 defa daha fazladir insan kromozomlarinin agirligi kabaca DNA ve kromozomdaki proteinierin toplamina esittir DNA'nin Histonlarolarak aşina kromozomal proteinlerle olan baglantilari tamamen yogunlasmis kromozomlar içinde DNA'nin inanilmaz derecede sikica paketlenmesim saglar
Bölünmeyen hücrelerde çekirdek kromatin olarak bilinen barbar ve sekilsiz bir granüler materyal içerir Kromatin elektronmikroskop altinda incelendiginde 0305 mp çapinda boncuk dizisi gibi belirtilen bir yapiya sahip oldugu görülür (Sekil 106) Bu kromatin ipligine çok defa Kromonemadenir Kromonemalar bölünme evresine girmis kromozomlarda Matrixdenen proteinlerden yapilmis amorf bir madde içerisinde bulunur Bölünmelerin haricinde kromatin iplikler çözünmüs olarak bulunduklari için isik mikroskopunda görülmezler Kromatinlerin her bir boncuguna Nucleosom(eski adlandinlmasi ile Kromomer) denir Nukleozom dört farkli histon çesidinin her birinden ikiser adet molekül içeren bir nukleozom çekirdeginden ve bunun üstünde bir çember gibi sarili olan DNA'dan olusur (Sekil 106n) Sekil 106n'de görüldügü gibi DNA nukleozom çekirdeginin etrafinda iyice iki defa dönmüstür Nukleozomlar birbirlerine Linker DNA Baglayici DNAdenen çok uzun olmayan bir DNA zinciri ile baglanmislardir Besinci çesit histon nukleozomun dis yüzünde yer alir ve muhtemelen nukleozomun kararli kalmasini ve DNA'nin bulundugu yere sabitlestirilmesini saglar
DNA'nin nukleozom etrafinda dönen kismi yaklasik 200 baz çiftinden olusmustur ve bunun da yaklasik 16'si sarilmadan durur Eger hücreler ayrılmaleri sirasinda incelenirlerse kromozomlarin bölünmeye yaklastikça yogunlastiklari görülür Bölünen hücrelerdeki DNA'nin ve proteinlerin bu denli siki paketlenme mekanizmalari bütünüyle bilinmemektedir; fakat birincil ve ikincil kivrilmalarin bu yogunlasmada manâlı oldugu açiktir
Kromatinin yogunlasma derecesi yapisal ve regulatör genlerin mahsul verme derecelerinin göstergesidir Çesitli kanitlar kivrilmamis yani çözülmüs kromatindeki genlerin yogunlasmis kromatindeki genlerden fazla daha pozitif okunduklarini göstermektedir Kadinlarda fazla siki paketlenmis X kromozomlarindan biri (Barr Cisimcigi) kalitsal olarak islevsizdir; nitekim homologu olan çözülmüs ve uzamis olan ikinci X kromozomu yüzlerce okunabilir durumda gen tasir Hücreli ayrılmasinden önce kromozomlar gitgide yogunlasirken (anafazda en yogun durumuna ulasir) bazi kromozomiarin bazi bölgelerimn diger kisimlardan daha fazla yogunlastigi görülür Boyama ile belirtilen evrelerde belirii yogunlasma (kondensasyon) bölgeleri tasiyan kromozomlar gösterilebilir Özel boyama teknikieriyle bir krornozom üstünde açik (eksik yogunlasmis bölgeler Eukromatik Bölgeler) ve koyu (fazla yogunlasmis Heterokromatik Bölgeler) bantlar seklinde görülen kromatin kisimlari saptanir Her kromozomdaki bantlarin konumu kendine özgüdür ve bu bantlasmanin incelenmesi genetik programin aydinlatilmasi için çok önemli sonuçlar verir Her ne kadar bölünmekte olan hücrelerdeki kromozomlarin açik renkli bantlarindaki kromatin koyu renkli olan kisimlardakine (yani çok siki paketlenmis) kadar nisbeten daha çok okunabilen gen tasirsa da bölünme olayinin ilerlemis evrelerindekromozomun hiçbir kisminda artik gen okunmasi meydana gelmez Çünkü paketlenme en üst düzeyine ulasir mRNA'ya çeviri yalnizbölünme döngüsüne girmemis hücrelerdeki kismen gevsemis kromatin kisimlarinda gerçeklesir
Histonlar üç çesit kromozomal proteinden ancak bir grubudur Diger ikisi yapisal ve regülatör proteinlerdir Histonlari alinan kromozomun sekli bozulmaz; çünkü sekli olusturan yapisal proteinlerdir Çiplak DNA sarmallari bu yapisal proteinlere tutunurlar Regülatör proteinler en az bilinen gruptur Büyük bir olasilikla DNA'nin çift sarmallarini ya da DNA'nin en azindan yapisal ve regülatör genlenni taşıyan kisimlarini bütünüyle örterek kapatirlar ve böylece okunmalarini önlerler Kromozomal regülatör proteinlerin etkisini gelisme süreci içerisinde belirtilen bir zamana ve siraya tarafından gösterdigi ve bu nedenle organizmadaki yapilarin bir süre dizisi içerisinde ortaya çiktigi bilinmektedir
Dev kromozomlarin incelenmesi (sineklerin tükrük bezlerinde Malpiki kanalindaki hücrelerde ve bazi yag dokularinda) epeyce manâlı bilgiler vermistir Çünkü endomitozis ile kromozomlar binlerce defa bölünmesine karsin yavru kromonemalar bağlı yanlamasına kalmakta ve bu suretle adaleli boyanan DNA bantlari meydana gelmektedir (Sekil 107) Biz dev kromozomlari haploit olarak kabul ediyoruz Çünkü esas ve babadan gelen kromozom çifti bunlarda birbirine kaynasmis durumdadir Dönüşümlarin gösterilmesinde manâlı rol oynarlar Çünkü haploit oldugundan çekinik genler zeka etkisini fenotipte gösterebilecektir
Dev kromozomlarin özel bir durumunu yumurta sarisi bakimindan varlıklı olan balik suda ve karada yaşayabilen sürüngen ve kuslarda görüyoruz Mayoz bölünmenin profaz evresinde homolog kromozomlar lamba seklinde dizilirler
Kromozomlarin döller baştan başa sabit tutulmasi gamet olusumu sirasinda homolog kromozomlarin ikiye ayrilmasi ve yalniz bir tanesinin gametlere verilmesiyle rnümkün olur 2n sayisi döllenme ile bitmiş saglanir Her kromozom içerisinde bir ya da birkaç özelligi denetçi birçok gen vardir Her gen belirli bir yerde bulunur; bu yere lokus denir (çogul loki) Her hücrede ayni kromozomdan bir çift bulundugundan ayni özellige tesir eden genler de çift (en azindan) halde bulunur (Y kromozomunda bulunanlar hariç) Kromozomlar birbirinden ayrilirken genler de buna uygun bir şekilde ayrilir Genler kromozomlarin içinde bir dogrultu üstünde dizilmislerdir Homolog kromozomlarda ayni genler ayni yerlerde bulunurlar Dolayisiyla mayoz esnasinda sinapsis yapan kromozomlar noktasi noktasina kavustuklarindan homolog genler ayrıntılarıyla birbirlerinin karsisina gelirler
*
KALITIMIN KROMOZOMAL ESASI
Bitkilerde ve hayvanlarda her nesil kendine özgü değişmez sayida kromozom içerir Kromozomlarin sayisi mitoz bölünmedeki ahenkli ve emin olaylarla değişmez tutulur Çoğu hayvan ve bitkide kromozom sayisi esittir Lakin kromozomlardaki kalitim faktörleri farklidir
KROMOZOMLARIN YAPISI
Ilk kez 1840 yilinda botanikçi Hofmeister tarafindan Tradescamia bitkisinin polen esas hücrelerinde görülmüs ve 1888 yilinda Vvaldeyer tarafindan da Kromozomismi verilmistir
Hiçbir zaman yeniden yapilmazlar ya önceden varolan kromozomun ayrılmasinden veya bitirme sentezleri ile yapilirlar Yasamin sürekliligi kromozomlarin devamliligina dayanir hler canlida kromozomlann sekli farkli olmasina karsin ayni türde ayni kromozomlarin sekilleri birbirine benzerdir
Örnegin 3 kromozom bir türde ayni sekle sahip olmasina karsilik ayni türde 3 ile 8 kromozomlarin sekilleri birbirinden farklidir Sayilaritürden türe farkli olur Sayisi ile organizasyon derecesi arasinda herhangi bir baglanti yoktur
Minik bir kromozom daha fazla gen tasiyabilir Örnegin Ascaris megalocephala unvaens'öe 2n 2 (tanıdık asgari sayida kromozom tasiyan canli) Drosophila melanogaster'öe 2n 8 insanda 2n 46 keçide 2n 60 bir nesil istakozda 2n 200 Ophyoglossum vulgatum (bir çesit egrelti otul'da 2n 500 (canlilar arasinda aşina maksimum kromozom sayili bitki) kromozom vardir Olağan karoser hücreleri anadan ve babadan gelen birer kromozom takimina sahiptir Asıl ve babadan gelen es kromozomlarin sekilleri ve büyüklükleri (esey kromozomlari hariç) birbirine esittir Bu çift kromozom takimi bütün gövde hücrelerinde bulunur Böyle hücrelere S o m a t i k h ü c r el e ralışılagelmiş verilir Kromozom sayisi bakimindan da D i p l o i f'tir denir ve 2n ile gösterilir Fakat esey hücrelerinde ergin gametlerde ve bazi ilkel canlilarin tüm hayat devrelerinde (yalniz zigot halinde diploit) kromozomlar eslerinden yoksundur Partenogenetik çogalan bazi hayvanlarda örnegin erkek arilarda beden hücrelerinin kromozom sayisi disilerinin somatik hücrelerindekinin yarisi kadardir Ya erkek ya da disi esey kromozomunu bulunduranlara G e r m i n a t i f H ü c r e l e r denir Esi olmayan kromozomlara da H a p l o i tdenir ve nsimgesiyle gösterilir Kromozom sayisi değişmez olmakla beraber bazi özeliesmis hücrelerde örnegin böceklenn özellikle bazi sineklerin tükrük bezlerinde bu sayi 2n'nin katlari seklinde bir artis gösterir Burada kromozomlar çekirdek zan parçalanmaksizin çogalirlar Buna E n d o m i t o z i sve kromozom durumuna da P o l i p l o i d idenir Çekirdek büyüklügü kromozomlarin miktarina bagli oldugundan poliploidide çekirdek hacminde artma görülür
Normal bir hücrede kromozomlar gözükmez Profazin baslangicindan baslayarak gittikçe yay seklinde kivrilan ve kalinlasan ince kromatin agi seklindedir Sonunda türlere özgü kromozom seklini alincaya kadar kivrilma devam eder Dinofagelata'öa kromozomlar her zaman gözükür Çünkü bunlarda çekirdek zan yoktur ve DNA alkalik proteinlere bagli degildir Bu alıcı hücreiere M e z o k a r y o t i khücreler denir Bir kromozomu kaba taslak distan incelemeye baslarsak su kisimlar (Sekil 103 ve 4) görülür: Aralarinda çoğunlukla açi yer alan iki koldan olusur Kollar primer bogumla birbirinden aynlmistir buna S e n t r o m e r (Kinetokor) denir iki kolu birbirine esit olan kromozomlara Metasentrikesit olmayanlara ise Submetasentrikdenir Bir kollu gibi görünen kromozomlara da Akrosentrik(buniann sentromeri kromozomlarin ucundadir) (Sekil 105) kromozomlar denir Bazi hayvan gruplari bu üç tipten yalniz birine sahiptir Örnegin amfibiler yalniz metasentrik kromozomlara sahiptir
Kromozomlar üstünde bu primer (ilk) bogumlardan baska sekonder (ikincil) bogumlar da bulunabilir (Sekil 103 ve 4) Bazen (çoğunlukla) kromozomun uç kisminda uydu S a t e l l i tdenilen dairesel ya da uzunca bir yapi bulunur Uydu kromozoma ince bir kromatin ipligiyle baglidir Bu alıcı kromozomlara SAT kromozomlar denir Sentromerler kromozomlarin ig ipligine takilmasini saglar Sentromeri olmayan bir kromozom bölünmeye katilamaz ve tasfiye olur Bu bogulma yerlerinde bulunan genler rRNA'lari ve dolayisiyla çekirdekcikleri organize ederler Bu genler çok kere yüzlerce kopya halinde bulunur ve buna 'Gen Amplifikasyon'u ya da 'Redunanz' denir Kromozomlarin uçlarina da Telomer7' denir
Kromozomun (Insanda) Ince Yapisi: Çözülmüs DNA'nin uzunlugu bölünmekte olan hücredeki paketlenmis kromozomlardan yaklasik 100000 defa daha fazladir insan kromozomlarinin agirligi kabaca DNA ve kromozomdaki proteinierin toplamina esittir DNA'nin Histonlarolarak aşina kromozomal proteinlerle olan baglantilari tamamen yogunlasmis kromozomlar içinde DNA'nin inanilmaz derecede sikica paketlenmesim saglar
Bölünmeyen hücrelerde çekirdek kromatin olarak bilinen barbar ve sekilsiz bir granüler materyal içerir Kromatin elektronmikroskop altinda incelendiginde 0305 mp çapinda boncuk dizisi gibi belirtilen bir yapiya sahip oldugu görülür (Sekil 106) Bu kromatin ipligine çok defa Kromonemadenir Kromonemalar bölünme evresine girmis kromozomlarda Matrixdenen proteinlerden yapilmis amorf bir madde içerisinde bulunur Bölünmelerin haricinde kromatin iplikler çözünmüs olarak bulunduklari için isik mikroskopunda görülmezler Kromatinlerin her bir boncuguna Nucleosom(eski adlandinlmasi ile Kromomer) denir Nukleozom dört farkli histon çesidinin her birinden ikiser adet molekül içeren bir nukleozom çekirdeginden ve bunun üstünde bir çember gibi sarili olan DNA'dan olusur (Sekil 106n) Sekil 106n'de görüldügü gibi DNA nukleozom çekirdeginin etrafinda iyice iki defa dönmüstür Nukleozomlar birbirlerine Linker DNA Baglayici DNAdenen çok uzun olmayan bir DNA zinciri ile baglanmislardir Besinci çesit histon nukleozomun dis yüzünde yer alir ve muhtemelen nukleozomun kararli kalmasini ve DNA'nin bulundugu yere sabitlestirilmesini saglar
DNA'nin nukleozom etrafinda dönen kismi yaklasik 200 baz çiftinden olusmustur ve bunun da yaklasik 16'si sarilmadan durur Eger hücreler ayrılmaleri sirasinda incelenirlerse kromozomlarin bölünmeye yaklastikça yogunlastiklari görülür Bölünen hücrelerdeki DNA'nin ve proteinlerin bu denli siki paketlenme mekanizmalari bütünüyle bilinmemektedir; fakat birincil ve ikincil kivrilmalarin bu yogunlasmada manâlı oldugu açiktir
Kromatinin yogunlasma derecesi yapisal ve regulatör genlerin mahsul verme derecelerinin göstergesidir Çesitli kanitlar kivrilmamis yani çözülmüs kromatindeki genlerin yogunlasmis kromatindeki genlerden fazla daha pozitif okunduklarini göstermektedir Kadinlarda fazla siki paketlenmis X kromozomlarindan biri (Barr Cisimcigi) kalitsal olarak islevsizdir; nitekim homologu olan çözülmüs ve uzamis olan ikinci X kromozomu yüzlerce okunabilir durumda gen tasir Hücreli ayrılmasinden önce kromozomlar gitgide yogunlasirken (anafazda en yogun durumuna ulasir) bazi kromozomiarin bazi bölgelerimn diger kisimlardan daha fazla yogunlastigi görülür Boyama ile belirtilen evrelerde belirii yogunlasma (kondensasyon) bölgeleri tasiyan kromozomlar gösterilebilir Özel boyama teknikieriyle bir krornozom üstünde açik (eksik yogunlasmis bölgeler Eukromatik Bölgeler) ve koyu (fazla yogunlasmis Heterokromatik Bölgeler) bantlar seklinde görülen kromatin kisimlari saptanir Her kromozomdaki bantlarin konumu kendine özgüdür ve bu bantlasmanin incelenmesi genetik programin aydinlatilmasi için çok önemli sonuçlar verir Her ne kadar bölünmekte olan hücrelerdeki kromozomlarin açik renkli bantlarindaki kromatin koyu renkli olan kisimlardakine (yani çok siki paketlenmis) kadar nisbeten daha çok okunabilen gen tasirsa da bölünme olayinin ilerlemis evrelerindekromozomun hiçbir kisminda artik gen okunmasi meydana gelmez Çünkü paketlenme en üst düzeyine ulasir mRNA'ya çeviri yalnizbölünme döngüsüne girmemis hücrelerdeki kismen gevsemis kromatin kisimlarinda gerçeklesir
Histonlar üç çesit kromozomal proteinden ancak bir grubudur Diger ikisi yapisal ve regülatör proteinlerdir Histonlari alinan kromozomun sekli bozulmaz; çünkü sekli olusturan yapisal proteinlerdir Çiplak DNA sarmallari bu yapisal proteinlere tutunurlar Regülatör proteinler en az bilinen gruptur Büyük bir olasilikla DNA'nin çift sarmallarini ya da DNA'nin en azindan yapisal ve regülatör genlenni taşıyan kisimlarini bütünüyle örterek kapatirlar ve böylece okunmalarini önlerler Kromozomal regülatör proteinlerin etkisini gelisme süreci içerisinde belirtilen bir zamana ve siraya tarafından gösterdigi ve bu nedenle organizmadaki yapilarin bir süre dizisi içerisinde ortaya çiktigi bilinmektedir
Dev kromozomlarin incelenmesi (sineklerin tükrük bezlerinde Malpiki kanalindaki hücrelerde ve bazi yag dokularinda) epeyce manâlı bilgiler vermistir Çünkü endomitozis ile kromozomlar binlerce defa bölünmesine karsin yavru kromonemalar bağlı yanlamasına kalmakta ve bu suretle adaleli boyanan DNA bantlari meydana gelmektedir (Sekil 107) Biz dev kromozomlari haploit olarak kabul ediyoruz Çünkü esas ve babadan gelen kromozom çifti bunlarda birbirine kaynasmis durumdadir Dönüşümlarin gösterilmesinde manâlı rol oynarlar Çünkü haploit oldugundan çekinik genler zeka etkisini fenotipte gösterebilecektir
Dev kromozomlarin özel bir durumunu yumurta sarisi bakimindan varlıklı olan balik suda ve karada yaşayabilen sürüngen ve kuslarda görüyoruz Mayoz bölünmenin profaz evresinde homolog kromozomlar lamba seklinde dizilirler
Kromozomlarin döller baştan başa sabit tutulmasi gamet olusumu sirasinda homolog kromozomlarin ikiye ayrilmasi ve yalniz bir tanesinin gametlere verilmesiyle rnümkün olur 2n sayisi döllenme ile bitmiş saglanir Her kromozom içerisinde bir ya da birkaç özelligi denetçi birçok gen vardir Her gen belirli bir yerde bulunur; bu yere lokus denir (çogul loki) Her hücrede ayni kromozomdan bir çift bulundugundan ayni özellige tesir eden genler de çift (en azindan) halde bulunur (Y kromozomunda bulunanlar hariç) Kromozomlar birbirinden ayrilirken genler de buna uygun bir şekilde ayrilir Genler kromozomlarin içinde bir dogrultu üstünde dizilmislerdir Homolog kromozomlarda ayni genler ayni yerlerde bulunurlar Dolayisiyla mayoz esnasinda sinapsis yapan kromozomlar noktasi noktasina kavustuklarindan homolog genler ayrıntılarıyla birbirlerinin karsisina gelirler
*
