Kalp ve damar sağlığı için nelere dikkat edilmeli

Kalp hastalıkları birden fazla faktöre bağlı olarak günümüzde en sık karşılaşılan sıhhat sorunlarının başında geliyor. Dünya Sıhhat Örgütü, kan basıncı, obezite, kolesterol ve sigara içiminin denetimi ile kalp ve damar hastalıklarının görülme sıklığının yarıya indirilebileceğini açıklıyor. Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Hamza His da bu manada esirgeyici hekimliğin kalp ve damar hastalıklarından kaynaklı ölümlerin azaltılmasında çok değerli role sahip olduğunu söyledi.

Aile hekimliğinin kalp damar tıkanıklığı için yüksek risk taşıyan bireylerin saptanması ve bu şahıslardaki birinci yahut tekrarlayan kalp damar tıkanıklığı problemlerinin önlenmesinde çok değerli bir fonksiyon gördüğünü söyleyen Prof. Dr. His, kalp ve damar hastalığının birden fazla faktöre bağlı olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Hamza His, "Bugün için kalp ve damar hastalıkları riskini artırdığı bilinen ve her toplumda faal olduğu kabul edilen risk faktörleri vardır. Sigara içmemenin, sağlıklı beslenmenin, çok kilodan kaçınmanın, en az günde yarım saat ve haftada beş gün yapılacak biçimde sistemli antrenman yapmanın, olağan şeker metabolizmasının ve çok gerilimden uzak durmanın kalp ve damar sıhhatini korumak açısından değeri bilinmektedir” tabirini kullandı.



Risk faktörleri

Kalp ve damar hastalıkları ile ilgili risk faktörleri ortasında yaş, cinsiyet, genetik ve değiştirilemez olan etnik etkenlerin olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamza His, sigara, sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları, çok alkol, oturgan ömür, şişmanlık, kan yağlarının yüksekliği, kan basıncı yüksekliği ve kan şekerinin düzeltilebilir risk faktörleri olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Hamza His kelamlarına şöyle devam etti: "Özellikle düzeltilebilir risk faktörleri kalp ve damar hastalıklarının önlenmesi stratejilerinin temelini oluşturur. Başta gelen üç risk faktörü olan obezite hipertansiyon ve sigara içimi kalp ve damar hastalıkları ile savaşta ana maksat olmalıdır.”

Sağlıklı kalp için tekliflerde de bulunan Prof. Dr. Hamza His, bireylerin öncelikle sigara dumanında uzak durması gerektiğini belirtti. Sigaranın kalp damarlarını büzerek, içlerini örten ince faydalı örtüyü tahrip ettiğini söyleyen Prof. Dr. Hamza His, sigara dumanının birebir vakitte kanın pıhtılaşmasını da kolaylaştırdığını belirtti. Prof. Dr. His, "Böylece damar sertliğini başlatarak kalp krizine, felç ve bacak damarlarında tıkanmalara neden olur. Faal içicilik kadar pasif içicilik de kalp damar sıhhati açısından son derece zararlıdır” dedi.

Tansiyona dikkat edilmesi gerektiğini de söyleyen Prof. Dr. Hamza His, sessiz katil olarak isimlendirilen hipertansiyonla çabanın, hayat biçimi değişikliklerinin ve tertipli tansiyon ilacı kullanımının kalp krizi, aort damar yırtılması, beyin kanaması ve aort damarında genişlemenin önlenmesi için hayati kıymet arz ettiğini belirtti. Prof. Dr. Hamza His kelamlarına şöyle devam etti: "Kan şekeri olağan hudutta tutulması gerekir. Şeker hastalığı günümüzde kalp damar hastalığı muadili olarak kabul edilmektedir. Diyabetiniz varsa diyet, kilo denetimi ile birlikte uygun tedavinin başlanması konusunda titiz davranmak kıymetli. Yüksek kolesterolle çaba edip diyet ve idmana ilaveten hekiminiz gerekli gördüğünde ilaç kullanmaktan çekinmeyin.”



Akdeniz mutfağı benimsenmeli

Şahısların beslenme biçimi olarak Akdeniz mutfağını benimsemesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Hamza His, zerzevat, meyve, baklagil, kepekli tahıl ve kuru yemişten varlıklı, zeytinyağının temel yağ olarak kullanıldığı, balığın kırmızı ete tercih edildiği, etin yasaklanmadığı, hazır ve paketlenmiş besinlerin olmadığı yeme alışkanlıkları kalp sıhhati açısından değerli olduğunu belirtti. Prof. Dr. His: "Kalp damar hastalıklarına katkıda bulunan risk faktörlerinin birçoğunu etkileyerek sıhhatimizi koruyan antrenmanın kesinlikle spor salonunda yapılması kaide değil. Her gün 30 - 45 dakikalık yürüyüşler bile damar sıhhatine katkıda bulunur. Asansörden ve yürüyen merdivenden uzak duralım” tabirini kullandı.

Diş etlerindeki iltihabın damar duvarlarında düşük yoğunluklu iltihaba neden olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamza His, bu durumun damar sertliği oluşturan plağın üstünde pıhtı oluşarak damarın tıkanmasına yol açabileceğini belirtirken, kalp krizini önlemek için günden en az iki defa diş fırçalanması gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Hamza His, "Az uyuyanlar yahut uykusu sistemsiz olanlar daha kolay kalp krizi geçiriyorlar. Hele uyku apnesi varsa yüksek tansiyondan, şeker hastalığına kadar çeşitli risk faktörlerini tetikliyor. Dinlendirici bir uykunun önündeki manileri kaldırıp her akşam birebir saatte yatıp 7-8 saat uyku son derece yararlıdır. Fazla kilo ve şişmanlık kalp damar hastalıklarına yol açan birçok etkenin gerisindeki ana nedendir. İstikrarlı beslenip, antrenman yaparak beden kütle endeksini 25'in altında tutmaya dikkat edelim” dedi.



"Aşırı tuz yüksek tansiyonu tetikleyen ana nedenlerden biridir”

Karamsarlık, şüphecilik, husumetle dolu olmanın kalbi yorduğunu, damarları yaşlandırdığını, hayatı kısalttığını gösteren birçok bilimsel çalışmanın olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamza His, bardağın yarısının boş değil, dolu tarafını görmenin yararlı olduğunu belirtti. Prof. Dr. His hususla ilgili "Çok tuz yüksek tansiyonu tetikleyen ana nedenlerden biridir. Fazla tuz tüketiminin en kıymetli kaynağı hazır besinler ve lokantalardaki yemekler, bilhassa de süratli tüketilen yemeklerdir. Sofrada tuzluğu masadan uzak tutmaya itina gösterelim. İçkinin fazlası sindirim sistemi yanında kalbe de ziyan verir. Önemli çarpıntılara, kalp kasılmasının zayıflamasına neden olabilir. Bir iki kadehten fazla içki içmemeye dikkat edelim” dedi.

Gerilimin bedenimizin her tarafını etkilediği üzere kalp damar sıhhati açısından da sakıncalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamza His, mümkün olduğu kadar gerilim oluşturan durumlardan uzak kalıp, gerilimle baş etme usulünün öğrenilmesi gerektiğini belirtti. Televizyonun karşısında saatlerce hareketsiz oturunca ya da bilgisayar önünde geçirilen saatler arttıkça kalp damar hastalıklarının da arttığını söyleyen Prof. Dr. Hamza His, reçetesiz alınan ilaçların da kalbe ziyan verdiğini belirtti. Prof. Dr. Hamza His kelamlarına şöyle devam etti: "Keza ilaçtan bile sayılmayan takviye haplarının kimilerinin kalbi yorduğu anlaşılıyor, kanın pıhtılaşmasını bozabiliyor. Reçetesiz satılanlardan da olsa rastgele ilaç almayın.”