iltasyazilim
FD Üye
Kandiller ve Önemi
Patent Kandili
Bu gelen gece olan Leylei Patent, tüm senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderatı beşeriyenin proğramı nev ’inden olması cihetiyle Leylei Kadr ’in kudsiyetindedir Herbir hasenenin Leylei Kadir ’de otuzbin olduğu gibi, bu Leylei Berat‘ta herbir ameli sâlihin ve herbir harfi Kur ’anın sevabı yirmibine çıkar Sair vakitte on ise, şuhuru selâsede yüze ve bine çıkar Ve bu kudsî leyalii meşhurede onbinler, yirmibin veya otuzbinlere çıkar Bu geceler, elli yıllık bir ibadet hükmüne geçebilir Onun için elden geldiği değin Kur ’anla ve istiğfar ve salavatla meşgul edinmek büyük bir kârdır ( Said Nursî Şualar: 505)
Hadislerle Patent Kandili
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuşlardı:
“Recep, Allah ’ın ayıdır Şaban, benim ayımdır Ramazan, ümmetimin ayıdır Kutsal Recep ayının gerisinde gelen Şaban ayı Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in ayıdır Bu kutsal ayın değerini mahsus, ibadetlerimizi yapmalı, alemlerin Rabbinden affetme dilemeliyiz
Şaban ayının kayda değer özelliklerinden biri Temize Çıkma gecesi gibi müstesna bir gecenin bu ayın içinde bulunmasıdır
Ebu Hüreyre Radıyallahu And ’dan söylenti edildiğine kadar: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuştur:
—“Şaban ayının on beşinci gecesinin ilk vaktinde Cebrail (as) bana geldi; şöyle dedi:
—“Ya Muhammed, başını semaya kaldır Sordum
—“Bu gece nasıl bir gecedir? Şöyle anlattı:
—“Bu gece, Allahu Teala, rahmet kapılarından üç yüz tanesini açar Kendisine şirk koşmayanların derhal herkesi bağışlar Meğer fakat, bağışlayacağı kimseler sihirbaz, kahin, devamlı şarap içen, faizciliğe ve zinaya sürekli kimselerden olsun Bu kimseler tövbe edinceye kadar, Allahu Teala onları bağışlamaz
Gecenin dörtte biri geçtikten sonradan, Cebrail yine geldi ve şöyle dedi: “Ya Muhammed başını kaldır üstelik baktım ki, cennet kapıları gevşemiş
Cennetin birinci kapısında dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyor: “Ne mutlu bu gece rüku edenlere
İkinci kapıdan dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: “Bu gece secde edenlere ne mutlu
Üçüncü kapıda duran melek deha, şöyle sesleniyordu: “Bu gece dua edenlere ne mutlu Dördüncü kapıda duran melek dahi şöyle sesleniyordu: Bu gece, Allah ’ı zikredenlere ne mutlu
Beşinci kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: “Bu gece Allah korkusundan dertli kimselere ne mutlu
Altıncı kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: “Bu gece Müslümanlara ne mutlu Yedinci kapıda da bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: “Günahının bağışlanmasını dileyen değil mu ki, günahları bağışlansın
Bunları gördükten sonra, Cebrail ’e sordum: “Bu kapılar ne zamana değin açık kalacak?
Şöyle dedi: “Ya Muhammed, Allahu Teala, bu gece, Kelp kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısı kadar kimseyi cehennemden azat eder
Hz Ayşe Radıyallahu Anha anlatıyor: “Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdular ancak: “Allah Teala Hazretleri, Nıfsu Şa ’ban gecesinde dünya semasına iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının tüyünün adedinden daha fazla sayıda günahı affeder
Patent Gecesinin Mahiyeti ve Önemi;
Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari etkinlikler sene sonunda o program esaslarına göre yoklama) ve yoklama edilir Kâr zarar hesapları yapılır Belli hesabın tespitinden sonradan da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır Her yıl her tarafta edilen bu teftiş ve saptama işlemleri doğruca hesaplı hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini muhtemel olur Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım Dünya, öbür dünya hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna tarafından, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık muhasebeye tabi olması gayet tabiidir Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir Patent Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar Duhan Sûresinin 2, 3 ve 4 âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir
Âyetlerin meali şöyle:
“O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu fiilen kutsal bir gecede indirdik Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız Tüm hikmetli işler o gecede tefrik olunur Bu âyetler hakkında iki manzara vardır Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne göre, bu kutsal gece Kadir Gecesidir İkrime bin Ebi Cehil ’in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Patent Gecesi olduğunu söylemişlerdir Her iki tefsiri birleştiren öteki bir görüşe tarafından de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Patent Gecesinde başlanmakta ve bu operasyon Kadir Gecesine dek devam etmektedir Bu hikmetli işler nelerdir ve ayetin manası nedir?
Patent Gecesinin Özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Ödenti ödendiği vakit nasıl ancak vergi borçlusuna borcundan kurtulduğunu gösteren bir evrak veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü ’min kullarına patent yazan Zaten bu gecenin dört adı vardır: “Kutsal Gece“, “Berat Gecesi, “Sakk Gecesi Belge ve bağ (Allah Teala bu gece mü ’min kullarına beraet yazar), “Rahmet Gecesi “Patent, beraet kelimesi “elberâe kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir Beri elde etmek, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir
“Berâet iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması ya da yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir Mü ’minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Patent Gecesi denmiştir
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs ’teki Mescidi Aksâ ’dan Mekke ’deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Patent Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye bambaşka bir ağırlık kazandırmaktadır
Patent Gecesinin beş farklı özelliği vardır
1 Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması
2 Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması
3 İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması
4 Allah ’ın af ve bağışlamasının coşması
5 Peygamberimize bütün bir şefaat yetkisinin verilmiş olması
Bir rivayette bildirildiğine kadar Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban ’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi Onbeşinci gecesi niyaz etti, tümü verildi Ama Allah ’tan devenin kaçması gibi kaçanlar diğer… Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren tanrısal bir işaret olarak yorumlanmaktadır
Peygamber Efendimiz bir hadisi şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve bereketini çeşitli şekillerde nazara vermektedir
“Şâban ’ın 15 gecesi geldiğinde geceyi açıkgöz ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin O gece güneş battıktan daha sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
“İstiğfar eden değil mu, affedeyim ve bağışlayayım
“Rızık isteyen yok mu, derhal rızık vereyim
“Başına bir kötülük gelen yok mu, hemencecik afiyet ve sağlık vereyim
“Böylece tan yerinin ağarmasına dek bu şekilde devam eder Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur Berat Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara verilen özgün bir fırsattır Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini tüm samimiyetiyle Cenabı Hakka iletip isteklerini Ondan talep eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne dek bahtiyardır Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan ne kadar bedbahttır *
Patent Kandili
Bu gelen gece olan Leylei Patent, tüm senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderatı beşeriyenin proğramı nev ’inden olması cihetiyle Leylei Kadr ’in kudsiyetindedir Herbir hasenenin Leylei Kadir ’de otuzbin olduğu gibi, bu Leylei Berat‘ta herbir ameli sâlihin ve herbir harfi Kur ’anın sevabı yirmibine çıkar Sair vakitte on ise, şuhuru selâsede yüze ve bine çıkar Ve bu kudsî leyalii meşhurede onbinler, yirmibin veya otuzbinlere çıkar Bu geceler, elli yıllık bir ibadet hükmüne geçebilir Onun için elden geldiği değin Kur ’anla ve istiğfar ve salavatla meşgul edinmek büyük bir kârdır ( Said Nursî Şualar: 505)
Hadislerle Patent Kandili
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuşlardı:
“Recep, Allah ’ın ayıdır Şaban, benim ayımdır Ramazan, ümmetimin ayıdır Kutsal Recep ayının gerisinde gelen Şaban ayı Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in ayıdır Bu kutsal ayın değerini mahsus, ibadetlerimizi yapmalı, alemlerin Rabbinden affetme dilemeliyiz
Şaban ayının kayda değer özelliklerinden biri Temize Çıkma gecesi gibi müstesna bir gecenin bu ayın içinde bulunmasıdır
Ebu Hüreyre Radıyallahu And ’dan söylenti edildiğine kadar: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuştur:
—“Şaban ayının on beşinci gecesinin ilk vaktinde Cebrail (as) bana geldi; şöyle dedi:
—“Ya Muhammed, başını semaya kaldır Sordum
—“Bu gece nasıl bir gecedir? Şöyle anlattı:
—“Bu gece, Allahu Teala, rahmet kapılarından üç yüz tanesini açar Kendisine şirk koşmayanların derhal herkesi bağışlar Meğer fakat, bağışlayacağı kimseler sihirbaz, kahin, devamlı şarap içen, faizciliğe ve zinaya sürekli kimselerden olsun Bu kimseler tövbe edinceye kadar, Allahu Teala onları bağışlamaz
Gecenin dörtte biri geçtikten sonradan, Cebrail yine geldi ve şöyle dedi: “Ya Muhammed başını kaldır üstelik baktım ki, cennet kapıları gevşemiş
Cennetin birinci kapısında dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyor: “Ne mutlu bu gece rüku edenlere
İkinci kapıdan dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: “Bu gece secde edenlere ne mutlu
Üçüncü kapıda duran melek deha, şöyle sesleniyordu: “Bu gece dua edenlere ne mutlu Dördüncü kapıda duran melek dahi şöyle sesleniyordu: Bu gece, Allah ’ı zikredenlere ne mutlu
Beşinci kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: “Bu gece Allah korkusundan dertli kimselere ne mutlu
Altıncı kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: “Bu gece Müslümanlara ne mutlu Yedinci kapıda da bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: “Günahının bağışlanmasını dileyen değil mu ki, günahları bağışlansın
Bunları gördükten sonra, Cebrail ’e sordum: “Bu kapılar ne zamana değin açık kalacak?
Şöyle dedi: “Ya Muhammed, Allahu Teala, bu gece, Kelp kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısı kadar kimseyi cehennemden azat eder
Hz Ayşe Radıyallahu Anha anlatıyor: “Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdular ancak: “Allah Teala Hazretleri, Nıfsu Şa ’ban gecesinde dünya semasına iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının tüyünün adedinden daha fazla sayıda günahı affeder
Patent Gecesinin Mahiyeti ve Önemi;
Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari etkinlikler sene sonunda o program esaslarına göre yoklama) ve yoklama edilir Kâr zarar hesapları yapılır Belli hesabın tespitinden sonradan da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır Her yıl her tarafta edilen bu teftiş ve saptama işlemleri doğruca hesaplı hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini muhtemel olur Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım Dünya, öbür dünya hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna tarafından, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık muhasebeye tabi olması gayet tabiidir Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir Patent Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar Duhan Sûresinin 2, 3 ve 4 âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir
Âyetlerin meali şöyle:
“O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu fiilen kutsal bir gecede indirdik Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız Tüm hikmetli işler o gecede tefrik olunur Bu âyetler hakkında iki manzara vardır Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne göre, bu kutsal gece Kadir Gecesidir İkrime bin Ebi Cehil ’in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Patent Gecesi olduğunu söylemişlerdir Her iki tefsiri birleştiren öteki bir görüşe tarafından de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Patent Gecesinde başlanmakta ve bu operasyon Kadir Gecesine dek devam etmektedir Bu hikmetli işler nelerdir ve ayetin manası nedir?
Patent Gecesinin Özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Ödenti ödendiği vakit nasıl ancak vergi borçlusuna borcundan kurtulduğunu gösteren bir evrak veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü ’min kullarına patent yazan Zaten bu gecenin dört adı vardır: “Kutsal Gece“, “Berat Gecesi, “Sakk Gecesi Belge ve bağ (Allah Teala bu gece mü ’min kullarına beraet yazar), “Rahmet Gecesi “Patent, beraet kelimesi “elberâe kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir Beri elde etmek, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir
“Berâet iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması ya da yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir Mü ’minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Patent Gecesi denmiştir
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs ’teki Mescidi Aksâ ’dan Mekke ’deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Patent Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye bambaşka bir ağırlık kazandırmaktadır
Patent Gecesinin beş farklı özelliği vardır
1 Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması
2 Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması
3 İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması
4 Allah ’ın af ve bağışlamasının coşması
5 Peygamberimize bütün bir şefaat yetkisinin verilmiş olması
Bir rivayette bildirildiğine kadar Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban ’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi Onbeşinci gecesi niyaz etti, tümü verildi Ama Allah ’tan devenin kaçması gibi kaçanlar diğer… Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren tanrısal bir işaret olarak yorumlanmaktadır
Peygamber Efendimiz bir hadisi şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve bereketini çeşitli şekillerde nazara vermektedir
“Şâban ’ın 15 gecesi geldiğinde geceyi açıkgöz ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin O gece güneş battıktan daha sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
“İstiğfar eden değil mu, affedeyim ve bağışlayayım
“Rızık isteyen yok mu, derhal rızık vereyim
“Başına bir kötülük gelen yok mu, hemencecik afiyet ve sağlık vereyim
“Böylece tan yerinin ağarmasına dek bu şekilde devam eder Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur Berat Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara verilen özgün bir fırsattır Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini tüm samimiyetiyle Cenabı Hakka iletip isteklerini Ondan talep eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne dek bahtiyardır Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan ne kadar bedbahttır *