Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kanserde Erken Tanı İcin Tarama Yontemleri
Ne var ki diyeti ve diğer cevresel faktorleri tamamen kontrol altına aldığımızı var saysak bile, kanserden tamamen uzak olmamız mumkun değildir Cunku ilerleyen yaşla birlikte hucrelerdeki coğalmayı kontrol eden mekanizmalar zayıflamakta, dahası o gune dek yapılmış olan hucresel hatalar da birikmektedir Hic bir şikayeti olmayan sağlıklı bireylerde kanser taraması yapılarak etrafa yayılmadan hastalığı erken evrede yakalamaya calışılmaktadır Bu sayede hastalık daha kolay tedavi edilebilecektir Aşağıda ABD'nin Ulusal Kanser Enstitusu'nun kanser taraması onerileri ozetlenmiştir
* Meme Kanseri
Kendi kendine meme muayenesi : 20 yaşından başlayarak her ay yapılması onerilir
Klinik meme muayenesi : 2040 yaş arası 23 yılda bir, 40 yaş uzerindeki kadınlarda ise her yıl doktor tarafından yapılması onerilir
Mammografi (meme rontgeni) : 50 yaş uzerindeki kadınlarda yılda bir yapılması onerilirken, 4050 yaş arasındaki kadınlarda meme dokusu daha yoğun olduğu icin şupheli kitleleri gosterme başarısı daha duşuktur Bu yaşlar arasında yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa da hangi sıklıkta yapılması gerektiği tartışmalıdır Amerikan Kanser Cemiyeti mammografi cekimlerinin 40 yaşında başlamasını ve her yıl tekrarlanmasını onermektedir
Ultrason : Tek başına bir tarama testi değildir Gerekli gorulduğunde diğer testlere eklenmelidir
Meme MR'ı : Ailesinde meme kanseri olan, yuksek riskli kişilerde faydalı olduğu duşunulmektedir Bu kişilerde tarama testi olarak kullanımını inceleyen calışmalar devam etmektedir
* Serviks Kanseri
Amerikan Kanser Cemiyetinin onerileri şunlardır: İlk cinsel ilişkiden itibaren ilk 3 yıl icinde veya en gec 21 yaşında serviks kanseri tarama testlerine başlanmalıdır Her yıl kadın doğum muayenesi ve Pap testi yapılmalıdır
30 yaşından sonra peş peşe yapılan son 3 tarama normal bulunmuşsa tarama arlıkları 23 yılda bire cıkartılabilir Eğer anne karnındayken dietilstilbesterol (DES) kullanılmazsa, HIV infeksiyonu varsa, veya organ nakli, kemoterapi tedavisi yada uzun sureli kortizon iceren ilaclar kullanması nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmışsa kontrollere yıllık devam edilir
30 yaş ustu ve normal sonucları olan kişiler icin diğer bir oneride 3 yılda bir yapılacak olan Pap testi ve HPVDNA testidir
70 yaş ve ustu kadınlarda son yapılan Pap testlerinden 3 veya daha fazlası veya peş peşe yapılan testlerden 10 tanesi birden normal gelirse serviks kanseri icin tarama sonlandırılabilinir Yukarıda belirtildiği gibi bağışıklık sistemini baskılanmış hastalarda tarama yıllık olarak devam etmelidir Histerektomi (rahmin rahim ağzı ile birlikte tamamen alınması) ameliyatı olan hastalarda tarama yapılmayabilinir
* Kalın Barsak Kanseri
Kalın barsak kanseri taramasında 5 test kullanılabilir Bunların başarı oranları birbirine eşittir
Dışkıda gizli kan aranması : Dışkıda sadece mikroskopla gorulebilen kanamaları bu test saptayabilir Farklı gunlerde alınan 3 dışkı orneği test edilir Yılda bir tekrarlanır
Sigmoidoskopi : Makattan ince ışıklı bir tuple girilip kalın barsakların bir kısmının incelenmesidir Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, vb gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Sigmoidoskopi ve yıllık dışkıda gizli kan incelenmesinin birlikte yapılması
Baryumlu kolon grafisi : Makattan ozel bir ilac verildikten sonra cekilen rontgenlerdir 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Kolonoskopi : Makattan ince ışıklı bir tuple girilip tum kalın barsak incelenir Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, vb gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar 50 yaş ve uzerindeki kişilerde mutlaka yapılması gerektiği bildirilmekle birlikte hangi sıklıkta yapılacağı tartışılmaktadır Daha onceleri sonucların tamamen normal olduğu kişilerde 5 yılda bir yapılması onerilirken Amerikan Kanser Cemiyetinin son onerisi 10 yılda bir tekrarlanmasıdır 50 yaşından itibaren kadın ve erkeklerde bu tarama testlerinden birinin yapılması onerilmektedir Bu testlerden herhangi birisi şupheli cıkarsa mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır
Rektal tuşe : Makattan parmakta muayenedir 40 yaş uzerindeki kişilerde her yıl yapılmalıdır Sadece bu yontem tarama icin tek başına yeterli değildir Aşağıda belirtilen risk faktorlerine sahip olan kişiler kalın barsak kanserine yakalanma olasılıkları yuksektir Bu nedenle tarama testlerini yaptırmaya daha erken yaşlarda başlayabilirler ve daha sık yaptırmaları gerekebilir
~ Daha once adenomatoz polip veya kolorektal kanser tanısı alanlar
~ Ailesinde yoğun kolorektal kanser veya polip gorulenler (1 derece akrabalardan anne, baba, kardeş yada cocuklar birinde 60 yaşından daha erken yaşta veya 2 derece akrabalardan ikisinde herhangi bir yaşta kolorektal kanser veya polip olması)
~ Kronik inflamatuvar barsak hastalığı tanısı olanlar
~ Ailevi adenomatoz poliposis veya herediter nonpoliposis koli gibi genetik gecişli kolorektal kanser hastalıkların ailede gorulmesi
* Melanom (cilt kanseri) : Kendi kendine muayene her ay yapılmalıdır Doktor muayenesi daha once cilt kanseri gecirmiş hastalarda yapılmalıdır
Ne var ki diyeti ve diğer cevresel faktorleri tamamen kontrol altına aldığımızı var saysak bile, kanserden tamamen uzak olmamız mumkun değildir Cunku ilerleyen yaşla birlikte hucrelerdeki coğalmayı kontrol eden mekanizmalar zayıflamakta, dahası o gune dek yapılmış olan hucresel hatalar da birikmektedir Hic bir şikayeti olmayan sağlıklı bireylerde kanser taraması yapılarak etrafa yayılmadan hastalığı erken evrede yakalamaya calışılmaktadır Bu sayede hastalık daha kolay tedavi edilebilecektir Aşağıda ABD'nin Ulusal Kanser Enstitusu'nun kanser taraması onerileri ozetlenmiştir
* Meme Kanseri
Kendi kendine meme muayenesi : 20 yaşından başlayarak her ay yapılması onerilir
Klinik meme muayenesi : 2040 yaş arası 23 yılda bir, 40 yaş uzerindeki kadınlarda ise her yıl doktor tarafından yapılması onerilir
Mammografi (meme rontgeni) : 50 yaş uzerindeki kadınlarda yılda bir yapılması onerilirken, 4050 yaş arasındaki kadınlarda meme dokusu daha yoğun olduğu icin şupheli kitleleri gosterme başarısı daha duşuktur Bu yaşlar arasında yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa da hangi sıklıkta yapılması gerektiği tartışmalıdır Amerikan Kanser Cemiyeti mammografi cekimlerinin 40 yaşında başlamasını ve her yıl tekrarlanmasını onermektedir
Ultrason : Tek başına bir tarama testi değildir Gerekli gorulduğunde diğer testlere eklenmelidir
Meme MR'ı : Ailesinde meme kanseri olan, yuksek riskli kişilerde faydalı olduğu duşunulmektedir Bu kişilerde tarama testi olarak kullanımını inceleyen calışmalar devam etmektedir
* Serviks Kanseri
Amerikan Kanser Cemiyetinin onerileri şunlardır: İlk cinsel ilişkiden itibaren ilk 3 yıl icinde veya en gec 21 yaşında serviks kanseri tarama testlerine başlanmalıdır Her yıl kadın doğum muayenesi ve Pap testi yapılmalıdır
30 yaşından sonra peş peşe yapılan son 3 tarama normal bulunmuşsa tarama arlıkları 23 yılda bire cıkartılabilir Eğer anne karnındayken dietilstilbesterol (DES) kullanılmazsa, HIV infeksiyonu varsa, veya organ nakli, kemoterapi tedavisi yada uzun sureli kortizon iceren ilaclar kullanması nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmışsa kontrollere yıllık devam edilir
30 yaş ustu ve normal sonucları olan kişiler icin diğer bir oneride 3 yılda bir yapılacak olan Pap testi ve HPVDNA testidir
70 yaş ve ustu kadınlarda son yapılan Pap testlerinden 3 veya daha fazlası veya peş peşe yapılan testlerden 10 tanesi birden normal gelirse serviks kanseri icin tarama sonlandırılabilinir Yukarıda belirtildiği gibi bağışıklık sistemini baskılanmış hastalarda tarama yıllık olarak devam etmelidir Histerektomi (rahmin rahim ağzı ile birlikte tamamen alınması) ameliyatı olan hastalarda tarama yapılmayabilinir
* Kalın Barsak Kanseri
Kalın barsak kanseri taramasında 5 test kullanılabilir Bunların başarı oranları birbirine eşittir
Dışkıda gizli kan aranması : Dışkıda sadece mikroskopla gorulebilen kanamaları bu test saptayabilir Farklı gunlerde alınan 3 dışkı orneği test edilir Yılda bir tekrarlanır
Sigmoidoskopi : Makattan ince ışıklı bir tuple girilip kalın barsakların bir kısmının incelenmesidir Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, vb gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Sigmoidoskopi ve yıllık dışkıda gizli kan incelenmesinin birlikte yapılması
Baryumlu kolon grafisi : Makattan ozel bir ilac verildikten sonra cekilen rontgenlerdir 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Kolonoskopi : Makattan ince ışıklı bir tuple girilip tum kalın barsak incelenir Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, vb gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar 50 yaş ve uzerindeki kişilerde mutlaka yapılması gerektiği bildirilmekle birlikte hangi sıklıkta yapılacağı tartışılmaktadır Daha onceleri sonucların tamamen normal olduğu kişilerde 5 yılda bir yapılması onerilirken Amerikan Kanser Cemiyetinin son onerisi 10 yılda bir tekrarlanmasıdır 50 yaşından itibaren kadın ve erkeklerde bu tarama testlerinden birinin yapılması onerilmektedir Bu testlerden herhangi birisi şupheli cıkarsa mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır
Rektal tuşe : Makattan parmakta muayenedir 40 yaş uzerindeki kişilerde her yıl yapılmalıdır Sadece bu yontem tarama icin tek başına yeterli değildir Aşağıda belirtilen risk faktorlerine sahip olan kişiler kalın barsak kanserine yakalanma olasılıkları yuksektir Bu nedenle tarama testlerini yaptırmaya daha erken yaşlarda başlayabilirler ve daha sık yaptırmaları gerekebilir
~ Daha once adenomatoz polip veya kolorektal kanser tanısı alanlar
~ Ailesinde yoğun kolorektal kanser veya polip gorulenler (1 derece akrabalardan anne, baba, kardeş yada cocuklar birinde 60 yaşından daha erken yaşta veya 2 derece akrabalardan ikisinde herhangi bir yaşta kolorektal kanser veya polip olması)
~ Kronik inflamatuvar barsak hastalığı tanısı olanlar
~ Ailevi adenomatoz poliposis veya herediter nonpoliposis koli gibi genetik gecişli kolorektal kanser hastalıkların ailede gorulmesi
* Melanom (cilt kanseri) : Kendi kendine muayene her ay yapılmalıdır Doktor muayenesi daha once cilt kanseri gecirmiş hastalarda yapılmalıdır
