kansızlık (anemi)

anemi (anemi) ağız kenarındaki çatlaklar dilde kabarcık oluşması dilde çatlaklar dildeki dil üzerindeki KANSIZLIK (ANEMI) Kanda kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar) bulunur Bu kan hücrelerinin yapısında oksijenin taşınmasını ve bu hücrelerin kırmızı olmasını karşılayan hemoglobin bulunur Nefes alırken akciğerdeki oksijen, bu hemoglobinin yapısına bağlanarak taşınır Bu hemoglobinin kanda bulunması gereken miktarın aşağıda olması sonucu anemi (anemi) ortaya çıkar Bu olması gereken minimum değerler erkekte 13 gdl, kadında ise 12 gdl dir Bunlar dünya sağlık örgütünün belirlediği değerlerdir 6 yaşa kadarki çocuklarda 11 gdl, 615 yaş aralarında ise 12 gdl'nin aşağı olması kansızlığın göstergesidir Dünyada kadınlarda görülme sıklığı yüzde 3040, erkeklerde yaklaşık yüzde 20' dir Bu kansızlıklar aralarında en çok görülen demir eksikliği anemisidir Anemi hastalarının takriben yüzde 90'ında görülür DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ En sık görülen besin yetersizliği vücuda yetersiz demir alımıdır Demir kandaki hemoglobine bağlanır ve oksijenin taşınmasına yardımcıdır Çoğunlukla bebeklik döneminde ortaya meydana çıkan bir durumdur Dünyada en fazla karşılaşılan anemi çeşididir Çocukluk ve erginlik döneminde de sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır NEDEN DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ OLURUZ? Demir alımında eksiklik: Hamilelikte ve emzirme döneminde demir daha artı gerekir Yeni doğan çocukların ilave demir alımına ihtiyacı vardır Bu dönemde artma fazla olduğundan anne sütü ya da inek sütü bebeğin ihtiyacını karşılayamamaktadır Anne sütünün yanında demir ihtiyacını karşılayacak besinler veya demir ilaçları verilebilir Ergenlik döneminde de bu gereklilik artmaktadır Ekonomik düzeyi yeterli olmayan ailelerde, besin yetersizliği sonucu bu koşul ortaya çıkabilir Uygulanan yanlış rejim, et yememek, hazırlanmış gıdalarla beslenmek demir eksikliği anemisi nedenlerindendir Demir emiliminde yeteneksizlik: Bazı hastalıklar sonucu demirin bağırsaklardan vücuda emilmesi beceriksiz olabilir Kronikleşmiş bağırsak hastalıkları, mide ameliyatları, sindirim bozuklukları sonucu demir alımı yavaşlar Kanamalar: Bağırsak hastalıkları veya geçirilen hastalıklar sonucu kanama olabilir Keza adet döneminde pozitif miktarda kan kaybedilir Diyetle demir alımı yetersiz kalır Ek demir beslenmesine gereklilik vardır Yoksa bu kan kaybı sonucu kansızlık ortaya çıkar Sindirim sistemi sorunlarında, ülseri ya da kronik gastriti olanlarda kanama sonucu demir eksikliği anemisi oluşabilir Bunlar dışarıya nadir de olsa kansızlığa neden olabilecek durumlar vardır Alyuvarların idrarla atılması, aralıksız aspirin göstermek, parazitler, kurşun zehirlenmeleri gibi KANSIZLIK (KANSIZLIK) BULGULARI NELERDİR? Demir eksikliğinde vakaların çoğunda bir belirti görülmez Yapılan kan tahlilleri sonucu teşhis konabilir Eğer hastalık ilerlemiş ve şiddetli ise halsizlik, solukluk, takâtsizlik, iştahsızlık, kabızlık gibi durumlar oluşur Bedensel bir aktivite esnasında çarpıntı, nefes almada güçlük, tez yorulma hastalığın şiddetine tarafından ortaya çıkar Hastalar pika toprak veya kil gibi gıda olmayan maddeleri yemek ister Bunlar dıştan şu belirtiler olabilir: baş dönmesi, kulak çınlaması, ağız kenarında çatlaklar, tırnakların kaşık şeklini alması, çatlaklar oluşması, id dilde kızarma, çatlak ve kabarcık oluşumu, yutarken zorlanma, ağrılı yutma, Demir eksikliği olan çocukların yürümesi, oturması, konuşması gecikir Bu çocuklarda tutum bozukluğu ortaya çıkar ve öğrenme güçleşir Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalığa yakalanma ihtimali artar KANSIZLIK (ANEMI) TANISI Yapılan fizik muayene, hastanın doktora anlattıkları ve kan tahlilleri sonucu tanı konur Alyuvarlar mikroskobik olarak incelenir Kan hemoglobini, serum ferritin düzeyi, demir bağlama kapasitesine bakılır Zorlama değildir fakat bir takım hastalıklarla (örneğin akdeniz anemisi) karıştırılabilir Bu yüzden dikkat edilmelidir KANSIZLIK (ANEMI) TEDAVİSİ Demir eksikliği tedavisinde uygulanan yöntem ağızdan demir ilacı verilmesidir 2 ay sonradan hasta normale döner ancak demir depolarının doldurulması için uzun bir zaman daha demir tedavisi uygulanır Bu çare bir yıla dek çıkabilir Bebeklerde şurup ya da damla aracılığıyla hap verilir Dışkı koyulaşır Dişler de siyahlaşma olabilir ama geçicidir Hap alımı aç karnına veya öğün arasında olmalıdır Çünkü böylece demir daha iyi emilir Ayrıca C vitaminiyle beraber ilacın verilmesi emilimini arttırır Süt ve süt ürünleriyle beraber alınması sakıncalıdır Demirin emilimini azaltır Barsaklarında emilim bozukluğu olanlar ya da ilaç uygulamak istemeyenler için kalçadan iğneyle demir enjekte edilir Ast etkileri fazladır ve hekim tavsiyesine göre uygulanmalıdır Bu emrindeki etkiler: Bulantı, kusma, ishal gibi sorunlardır Kalçadan yapıldığında alerji, ağrı, yanma gibi durumlar ortaya çıkabilir DEMİR HANGİ BESİNLERDE BULUNUR? Demir ette ve bitkilerde bulunur Karaciğer, kırmızı et, dalak, yumurtanın sarısı, yeşil sebze, fındık, fıstık, kuru üzüm, pekmez, kuru baklagiller demir bakımından zengindir Keza ette bulunan demir daha kolay emilir Bu yüzden etle beslemek demir ihtiyacı bakımından önemlidir Un ve ekmek demirden zenginleştirilebilir BEBEKLERİ DEMİR EKSİKLİĞİNDEN GÖZETMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR? Bebeklerinizi demirden zengin gıdalarla besleyin, Birincil 6 ay anne sütüyle besleyin Erken doğum yaptıysanız 2 aydan sonradan ilave demir takviyesi yapabilirsiniz Normal doğum yapanlar ise 4 aydan itibaren demir takviyesi yapabilirler, Günde yarım litreden artı süt, demirin emilimini azaltır Beslenmeyi buna tarafından belirleyin, C vitamini demir emilimini arttırdığından bebeğinize meyve suyu içirin