kanuni sultan suleymanın hayatı

kanuni sultan suleymanın hayatı


27 Nisan 1495 tarihinde Trabzon'da dunyaya gelen Kanuni ’nin babası Yavuz Sultan Selim, annesi de Hafsa Hatun'du Babası tarafından kucuk yaşlarından itibaren yetiştirilmeye başlanan Kanuni, cok iyi bir tahsil gordu İlk eğitimini annesinden ve babaannesi Gulbahar Hatun'dan alan Kanuni, yedi yaşına gelince oğrenimine devam etmesi icin İstanbul Kanatlarımın Altında'a, dedesi Sultan II Bayezid'in yanına gonderildi Suleyman, İstanbul ’da Karakızoğlu Hayreddin Hızır Efendi'den aldığı tarih, fen, edebiyat ve din derslerinin yanı sıra, savaş teknikleri konusunda da oğrenim goruyordu

Birkac sene babası Yavuz Sultan Selim'in yanında kalan Şehzade Suleyman, 1509 ’da kanunlar gereği sancak istemesi uzerine, once Şarki Karahisar'a oradan da Bolu, kısa bir sure sonra da annesinin doğum yeri olan Kırım ’daki, Kefe sancakbeyliğine atandı

Yavuz Sultan Selim'in 1512'de tahta gecmesi uzerine İstanbul'a cağırılan ve babasının kardeşleriyle mucadeleleri sırasında İstanbul'da kalarak babasına yardım eden Suleyman, bu donemde Saruhan sancakbeyliği de yaptı Yavuz Sultan Selim'in olumu uzerine, 30 Eylul 1520'de 25 yaşındayken Osmanlı tahtına gecen ve kardeşleri arasında tek erkek cocuk kendisi olduğu icin tahta gecişi kolay ve kavgasız olan Suleyman, hukumdar olmasından bir yıl sonra Belgrad'ı Osmanlı topraklarına kattı

Babasının yaptığı yeniliklerle sağlamlaşmış temeller uzerinde duran bir devletin başına gecen Kanuni, ic bunalımlarla cok uğraşmasına gerek kalmadan Batı dunyasını inceleme ve Osmanlı ’yı gozlemlerine dayanarak geliştirme fırsatını buldu

Yavuz Sultan Selim doneminde Mısır'ın alınmasının ardından, Şam Valisi olarak atanan Canbirdi Gazeli'nin cıkardığı ilk isyanla başlayan bir dizi isyanı kontrol altına almaya calışan Kanuni, amacı Memluk Devleti'ni yeniden kurmak olan Canbirdi Gazeli ’yi, Ocak 1521 ’de Dulkadiroğulları ’ndan Şehsuvaroğlu Ali Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleriyle bozguna uğratılarak yakalattı ve idam ettirdi Takip eden yıllarda yine Mısır'da sadrazamlık hakkının kendisinde olması gerektiğini savunan Ahmet Paşa, Anadolu'da Safeviler'in desteğiyle ortaya cıkan Kalender Celebi ve 1527 ’de vergi sistemini bahane ederek ayaklanan Baba Zunnun isyanlarıyla uğraşan, Kanuni Sultan Suleyman, cıkarılan butun isyanları başarıyla bastırıldı

Kanuni doneminde Avrupa'nın en guclu devleti olan RomaGermen İmparatorluğu hukumdarı Şarlken, Macaristan'a hakim olabilmek amacıyla, Macar Kralı IILui ile yakın ilişkilere sahipti II Lui, Şarlken'e guvenerek vergilerini odemiyor ve kendisine gonderilen Osmanlı elcilerini oldurtuyordu Bunun uzerine, Kanuni harekete gecti ve Belgrad, karadan ve Tuna Irmağı ’ndan kuşatıldı 29 Ağustos 1521 ’de ele gecirilen şehre, Belgrad Muhafızı olarak Balı Paşa getirildi Kanuni Sultan Suleyman'ın ilk fethi olan bu olay sonrasında, İstanbul'a gonderilen bazı Belgrad ’lılar kurulan Belgrad koyune yerleştirildi Belgrad'ın fethinin onemli olmasının bir başka sebebi de bundan sonraki seferler acısından, Osmanlı ’nın Avrupa'ya acılan en buyuk kapısı olmasıydı

Alman İmparatoru Şarlken'in, fikirlerine karşı cıkan Fransa Kralı Francois'yı esir almasının ardından, Francois ’nın annesi Duşes Dangolen ’in yardım istemesi uzerine, Barboros Hayreddin Paşa ’yı Fransa'nın Akdeniz kıyısındaki Nice şehrine gonderen Kanuni, Şarlken'in donanmasını alt ederek, hem Fransa'yı hem de Fransız Kralı ’nı kurtardı

Daha sonra Francois ’nın da baskılarıyla Şarlken'e karşı savaş acmaya karar veren Kanuni, orduyu Tuna Nehri ’nden gecirerek Macaristan'a soktu 29 Ağustos 1526 tarihinde I Viyana Kuşatması ’nın ardından Macar ordusuyla Mohac'ta yapılan savaş sonunda Budin alındı Macaristan Osmanlı topraklarına katıldı ve başına Macar soylularından Jan Zapolya getirildi

Macaristan'ın fethi, Osmanlı ’yı Avusturya ile karşı karşıya getirdi Macaristan'ın Osmanlı hakimiyetine girmesini istemeyen Avusturya Duku Ferdinand ’ın, Şarlken'in de desteğiyle Jan Zapolya'yı tanımayarak ve Budin'e girmesinin ardından karşı sefere cıkan Kanuni, Budin'i geri aldı Tekrar savaşa girmeyi goze almayan Ferdinand ve Şarlken ’in Avusturya'nın başkenti Viyana'ya cekilmelerinin ardından 26 Eylul 1529 tarihinde Viyana kuşatıldı Ancak kış mevsimine girilmesi nedeniyle 16 Ekim ’de kuşatma kaldırıldı Osmanlı ’nın, Viyana kuşatmasından bir sonuc elde edememesine rağmen, Macaristan'daki durumunu guclendirmesinin ve Avrupa'nın karşı saldırı yapmasını engellemesinin ardından, Kanuni'ye bir elci gondererek, vergi karşılığında Macaristan'ın kendisine verilmesi isteğinin kabul edilmemesi neticesinde Ferdinand Budin'i kuşattı

Bunun uzerine Almanya seferine cıkan ve Budin'i geri alıp Estergon'a kadar ilerleyen Osmanlı ordusu, Avusturya ve Almanya iclerine akınlar duzenledi Yedi ay suren Almanya seferi sırasında Avusturya'da bir cok kasaba, şehir ve kale fethedildi Fetihlerin ardından Ferdinand ’ın barış istemesi sonucunda 22 Temmuz 1533 tarihinde imzalanan İstanbul Antlaşması ile bir sureliğine Ferdinand ve Şarlken'in hem Macaristan hem de tum Avrupa'yı ele gecirme cabalarının onune gecilmiş oldu Ancak Ferdinand'ın Macaristan ’dan vazgecmeye niyetli değildi Ferdinand ’ın Budin'i tekrar kuşatmasının ardından 1540 yılında Macaristan seferine cıkan ve Budin'e giren Kanuni ’nin, Sigismund'u Erdel Beyliği'ne ataması ve Macaristan'ı Osmanlı Devleti'ne bağlı Budin eyaleti haline getirmesinin ardından Suleyman Paşa bu bolgenin beylerbeyliğine atandı Avusturya'nın elinde sadece Kuzey Macaristan'ın kaldığı bu sefer sonrasında, OsmanlıMacaristan, Almanya, Avusturya ilişkileri Kanuni'nin olumune kadar devam etti

Kanuni Sultan Suleyman ’ın Avrupa'ya yonelmesini değerlendirmek isteyen Safevi Devleti, doğuda Osmanlı İmparatorluğu icin tehlike yaratmaya başladı Avrupa'da İstanbul Antlaşması ’yla gecici de olsa barışı sağlamasının ardınan, İran uzerine ilk seferine cıkan ve Azerbaycan, Tebriz ve Hamedan ’ı alan Kanuni, Irakeyn seferiyle de 1534 senesinde Bağdat ’ı ele gecirdi

Kanuni'nin Avusturya'ya sefer duzenlemesinden yararlanmak isteyen Safevi Şahı Tahmasb ’ın, kardeşinin Osmanlılar ’a sığınmasını one surerek, Tebriz, Nahcıvan ve van'ı ele gecirmesi uzerine Kanuni, ikinci kez İran ’a sefer duzenledi 1548 ’de seferden Van ve Tebriz geri alınmış olarak donuldu 1553 yılında tekrar saldırıya gecen Safeviler, Doğu Anadolu'da ilerleyerek mus'a kadar gelip, Erzurum'u kuşattılar Bu olay uzerine ucuncu İran seferine cıkan Kanuni ’nin, Revan, Nahcıvan ve Karabağ'ı almasının ardından Şah Tahmasb'ın isteği uzerine barış yapıldı ve 1555 ’de Amasya Antlaşması imzalandı Osmanlı İmparatorluğu ve İran arasında yapılan ilk resmi antlaşma ozelliğini taşıyan antlaşma sayesinde, Yavuz Sultan Selim doneminden beri devam eden İran sorunu cozume kavuşurken, Doğu Anadolu, Tebriz ve Bağdat Osmanlı hakimiyetinde kaldı

Denizciliğe onem verilen Kanuni doneminde Rodos Adası, St Jean Şovalyeleri ’nin elindeydi Korsanlık yaparak denizlerde huzuru bozan ve Turk donanmasına zarar veren Şovalyeler ’i durdurmak icin 1522 yılında duzenlenen seferle Rodos ele gecirildi

Cezayir ’in 1516'da Baba Oruc ve kardeşi Barbaros Hayreddin Paşa tarafından İspanyollar ’dan alınmasının ve 1518 senesinde Barbaros Hayreddin ’in, Cezayir'in başına gecmesinin ardından Kanuni, 1533 senesinde Barbaros Hayreddin Paşa'yı İstanbul'a cağırarak Kaptanı Derya'lığa getirdi Boylece, Cezayir Osmanlı topraklarına katılmış oldu Osmanlı Donanması ’nın başına gecen Barbaros, daha sonra Ege Denizi'nde Venedik ’lilerin elinde bulunan adaları aldı Osmanlı Devleti tarihine gecmiş denizcilerden biri olan, Kaptanı Derya Barbaros Hayreddin Paşa, Kuzey Afrika'yı da ele gecirdi

Osmanlılar ’ın Akdeniz'de kuvvetlenmeleri ve tum Ege denizine hukmetmeleri Avrupa'yı harekete gecirirken, devam eden Avusturya ve Macaristan seferleri buyuk bir Haclı donanması hazırlanmasına neden oldu Venedik ve Ceneviz'liler dışında Malta, Portekiz ve İspanya'ya ait gemilerin de bulunduğu Andrea Doria komutasındaki Haclı donanmasıyla, 27 Eylul 1538'de Preveze Korfezi'nde yapılan savaşta, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması buyuk bir zafer elde etti Tarihe Preveze Deniz Zaferi olarak gecen bu savaş sonunda, Akdeniz ’in hakimiyeti tamamen Osmanlı ’nın eline gecti

1541 ’de Haclı donanması Cezayir'e saldırdıysa da Osmanlı donanması karşısında bozguna uğradı Barbaros tarafından yetiştirilen Turgut Reis Trablusgarb'ı karadan ve denizden kuşatarak aldığı seferle, 1551 ’de Bingazi de Osmanlı Devleti topraklarına dahil oldu

Turgut Reis'in, İspanyollar'a ait olan Cerbe Adası ’nı kuşatmasının ardından, Andrea Doria komutasındaki bir Haclı donanması İspanyol guclerine yardıma geldi Savaş sonrasında kazanılan zaferle Cerbe Adası 1559 yılında Osmanlı ’nın oldu

1522 yılında, Rodos'un fethinin ardından Malta'ya yerleştirilen St Jean Şovalyeleri ’nin, Osmanlı icin bir tehlike oluşturması sebebiyle, Trablus ve Cezayirin guvenliği icin Malta'nın alınması gerekiyordu Ancak 1565 senesinde cıkılan ve Turgut Reis ’in hayatını kaybettiiği kuşatma başarılı olmadı

Coğrafi keşiflerin ardından somurge arayışlarının başlamasının, Portekiz ve İspanya gibi devletleri somurge elde etmeye yoneltmesi, Kızıldeniz ve Hint ticaret yollarına hakim olmaya calışmaları ve Umit Burnu ’nun keşfi, Osmanlılar ’ın baharat ticaretine buyuk darbe vurdu Bu sebeplerden oturu Kanuni doneminde, dort kez Hint deniz seferi duzenlendi Ancak Osmanlı donanmasının okyanus şartlarına uygun olmaması nedeniyle bu seferlerden hicbiri tam başarıyla sonuclanmadı Ancak Yemen, Eritre, Sudan sahilleri ve Habeşistan'ın bazı bolgeleri Osmanlı topraklarına katıldı Arap yarımadası tamamen Osmanlı denetimine girerken, Kızıldeniz ’de de Osmanlı egemenliği sağlandı

1551 yılında duzenlenen İkinci Hint Seferinde Osmanlı donanmasının başında bulunan Piri Reis, bu sefer sırasında Maskat'ı alarak Portekiz donanmasını bozguna uğrattıysa da, donanmayı Basra'da bırakıp ganimetlerle geri donduğu icin Mısır'da idam edildi

1520 – 1566 seneleri arasında tahtta kaldığı 46 yıllık donemde babası Yavuz Sultan Selim'den 6557000 km kare olarak devraldığı Osmanlı topraklarını 14893000 km kareye cıkaran Kanuni Sultan Suleyman saltanatı doneminde mimari calışmalara da onem verdi Yavuz Sultan Selim tarafından temelleri atılan İstanbul'daki Sultan Selim Camii'ni tamamlamasının yanı sıra doneminde, Gebze'de Coban Mustafa Paşa Camii ve Kulliyesi, Afyon Sincanlı Sinan Paşa Camii, Bozoyuk Kasım Paşa Camii gibi yapılar da inşa edildi

Kanuni doneminde Osmanlı İmparatorluğu ’nun en onemli ve tanınmış mimarı Mimar Sinan da pek cok esere imza attı Halep Husrev Paşa Camii, İstanbul Haseki Kulliyesi, İstanbul Şehzade Camii ve Medresesi, Uskudar Mihrimah Camii, İstanbul Suleymaniye Camii ve Kulliyesi, Tekirdağ Rustem Paşa Camii ve Kulliyesi, Silivri Kapı İbrahim Paşa Camii, İstanbul Rustem Paşa Camii, İstanbul Sinan Paşa Camii, Topkapı Kara Ahmet Paşa Camii ve Kulliyesi, Fındıklı Molla Celebi Camii, Babaeski Semiz Ali Paşa Camii, Buyukcekmece Kanuni Sultan Suleyman Kulliyesi ve Koprusu, Suleymaniye Tekkesi bunlardan en onemlileri arasındadır

Ciddiyeti, iradesi, ve kendine guveniyle tanınan Kanuni, etraflı duşunur, verdiği emirden asla geri donmezdi Kendisine Kanunidenmesinin sebebi, yeni kanunlar koymasından değil, mevcut kanunları kayda gecirip, cok sıkı bir şekilde uygulamasından dolayıydı Batı kaynakları ve tarihcileri de, buyuk ve kudretli vasfindan dolayı kendisini “Muhteşem ve “Buyuk (Magnificent, Magnifique, Der Practige, Grand Turc) gibi isimlerle andılar

Adaletli bir padişah olarak bilinen Kanuni, Mısır ’dan gelen vergiyi fazla bulup, halka zulm ettiği gerekcesiyle Mısır Valisi ’ni gorevden alması gibi orneklerle bu yonunu ortaya koyuyordu Avrupa tarihcilerinin Muhteşem Suleyman şeklinde andıkları Kanuni, buyuk dedesi Fatih Sultan Mehmed gibi bircok seferde ordusunu bizzat yonetti Devlet adamı vasıflarının beraberinde, Kanuni aynı zamanda unlu bir şairdi

Son seferi olan Macaristan seferinde Zigetvar Kalesi ’ni kuşatan Kanuni ’nin, 7 Eylul 1566 tarihinde, kuşatma devam ederken olmesine rağmen kale fethedildi Kanuni Sultan Suleyman ’ın cenazesi Mimar Sinan'a yaptırdığı Suleymaniye Camii'nin avlusundaki turbeye gomuldu Daha sonra karısı Hurrem Sultan da buraya gomuldu

II Selim, Bayezid, Abdullah, Murad, Mehmed, Mahmud, Cihangir, Mustafa adlarında sekiz erkek cocuğu ve Mihrimah Sultan, Raziye Sultan adında da iki kız cocuğu olan Kanuni ’den sonra tahta, Hurrem Sultan ’dan olan oğlu II Selim gecti