Karaciğer kanseri evreleri ve yaşam süresi

Karaciğer kanseri evreleri ve yaşam süresi Karaciğer kanseri (hepatosellüler karsinom, HCC) karaciğer, safra yolu (karaciğer içi kolanjiyokarsinom) ya da karaciğer içindeki yardım dokusu (hepatoblastom, anjiyosarkom) hücrelerinden kaynaklanabilir Öteki organlardan kaynaklanan kanserli hücrelerin karaciğere yayılması ile de karaciğer kanseri gelişebilir Bu yazıda en sık olarak görülen karaciğerin primer tümörü hepatosellüler karsinomdan (HCC) bahsedilecektir Görülme sıklığı, yaygınlığı Karaciğer kanseri, dünya çapında bakıldığında erkeklerde görülen kanserlerde beşinci, kadınlarda görülen kanserlerde sekizinci sırada yer alır Kansere bağlı ölümlerde ise toplamda dördüncü sırada yer almaktadır Bölgeler arası görülme sıklığı özellikle kara sarılık B virüsü infeksiyonu sıklığı ile dürüst orantılı olarak değişmektedir HCC genelde karaciğer sirozu ile birlikte görülür Erkeklerde kadınlara oranla 2,43,7 kat daha sık görülmektedir Tehlike faktörleri nelerdir? Dört temel nedeni vardır; Kronik hepatit B virüs (HBV) infeksiyonu Kronik hepatit C virüs (HCV) infeksiyonu Karaciğer sirozu Gıda ile alınan aflatoksin B1 (bir çeşitlilik mantar Aspergillus flavus ve parasiticus göre üretilen toksik ve karsinojenik maddeler Baharat, darı hububat vb gıdalarda ve bu gıdaları bitiren hayvanların sütünde bulunabilir Sıhhat Bakanlığı’nın bu konuda denetimleri bulunmaktadır) Keza doğum teftiş hapı kullanımı, sigara içmek, bazı nadir görülen genetik geçişli ya da depo hastalıkları (hemokromositozis, alfa1 antitripsin eksikliği, ataksitelenjiyektazi, tirozinemi vb) daha düşük olmakla beraber HCC gelişimi için tehlike oluşturur 55811 55811 karacigerkanserievreleriveyasamsuresi5c4f7be750009karacigerkanserievreleriveyasamsuresi5c4f7be750009 360 640 Karaciğer kanseri evreleri ve yaşam süresi 9jpg55811 Karaciğer kanseri evreleri ve yaşam süresi 9jpg55811 Belirtileri nelerdir? Belirtiler tümörün büyüklüğüne ve yaygınlığına göre değişlik gösterir Erken dönemlerde fark edilmesi zordur Fizik muayenede elle ayrım edilebilmesi için tümörün çok büyümüş olması gerekir ki bu genelde geç safhalarda mümkün olur Karaciğer yetmezliğine tabi belirtilerin (sarılık, karında su toplaması, gibi) gelişebilmesi için karaciğerin büyük kısmının tümörle kaplanması gerekir, ama bu da tümörün ileri safhalarında olur bu nedenle tümörün erken dönemde ayrım edilebilmesi çoğunlukla rutin kontroller esnasında istenen incelemeler (ultrasonografik incelemeler gibi) sırasında olur Karaciğer sirozu olan hastalarda birlikteliği sık olduğu için bu hastalarda daha sık akla gelir ve araştırmalar buna kadar yönlendirilir Sirozlu hastanın genel durumunda süratli deformasyon, sarılığın ortaya çıkması, karında su birikmesinin hızlanması gibi durumlarda karaciğer kanseri akla gelmelidir HCC hastalarında paraneoplastik sendrom denen bir şart eşlik edebilir Bu sendromda, hastalarda ot gibi yaşama hücrelerinin salgıladığı bazı hormonlara yan kan şekerinde düşmeler (hipoglisemi), kanda alyuvar sayısında artış (polisitemi), kalsiyumda artma (hiperkalsemi), hipertansiyon, ishal vb şikâyetler görülebilir Erken teşhis belirlemek mümkün müdür? Belirtilerin hastalığın ileri evrelerinde görülmesi nedeniyle birçok zaman erken tanı konulması mümkün olmaz Kanda saptanan tümör belirteçleri erken teşhis için umut vaat etmektedir Özellikle yüksek tehlike taşıyan bireylerin 6 ila 12 ayda bir izlenmesi önerilmektedir Teşhis nasıl konur? Kesin tanı öteki tüm kanserlerde olduğu gibi biyopsi ile mümkündür Kanda geleneksel testlerle (karaciğer fonksiyon testleri: DAHA AŞAĞI, TABI, GGT vb) tümörün saptanması ayırt edilmesi olası değildir Ur hücreleri kadar fazlaca sentezlenen bir protein olan alfa feto protein (AFP) çoğunlukla bitki örtüsü belirteci olarak kullanılır Kandaki seviyesinde çoğalma özellikle yüksek tehlike guruplarında kıymetli bir veridir Bütün HCC tümörleri AFP salgılamaz böylece AFP seviyesi kesin teşhis koydurmaz ama tanı koydurmada yönlendirici olabilir “Fucosylated AFP, “Desgammacarboxy prothrombin gibi daha az kullanılan ur belirteçleri de vardır Ultrasonografi tehlikesiz, kolay yapılan, nispeten ucuz yöntemdir ve HCC’lerin büyük çoğunluğu görülebilir Ancak görülen lezyonun bitkiler mü yoksa solid bir lezyon mu olduğu farksız Bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans (MR) ultrasonografiye kadar nispeten daha iyi tanı koydurucu yöntemlerdendir Hem tümörün dağıtım derecesi de daha iyi anlaşılabilir Belli tanı koydurucu usul biyopsi alınarak patolojik analiz yapılmasıdır Ultrasonografi eşliğinde amaç kitleden biyopsi alınması daha iyi netice verir Tümör cerrahi olarak çıkarılabilir durumda ise biyopsi alınmadan cerrahi teşebbüs yapılması daha içten olabilir Hastalığın evreleri nelerdir? Hepatosellüler karsinom evrelemesi Amerikan Kanser Derneği sınıflandırma sistemine tarafından yapılmaktadır Buna göre T bitki örtüsü, N lenf tutulumu ve M uzaktan organ yayılımını tanımlar T, N ve M’den sonra eklenen rakamlar (04) siklet derecesini göstermektedir Aşama I (T1, N0, M0) : Kan damarı invazyonu olmayan tek bir bitkiler (herhangi bir boyutta) Evre II (T2, N0, M0) : Kan damarı invazyonu olan tek bir ur (herhangi bir boyutta) veyat ümü 5cm olan aniden çok bitki örtüsü varlığı Faz IIIA (T3, N0, M0) : Asgari biri 5 cm’den büyük olan birçok ur veya portal veya hepatik ven invazyonu bildiren bitki örtüsü varlığı Aşama IIIB (T4, N0, M0) : Komşu organ (safra kesesi haricen) invazyonu belirten ur ya da karaciğerin dış duvarına yerleşen ot gibi yaşama varlığı Aşama IIIC (herhangi T, N1, M0): Yöresel lenf düğümü invazyonu belirten her boyuttan tümörtümörler varlığı Evre IV (herhangi T, herhangi N, M1): Vücudun öteki bölümlerine yayılmış lenf düğümü Nasıl tedavi edilir? Tedavide başarı tümörün büyüklüğü, yayılımı, beraberinde eşlik eden sirozkaraciğer yetmezliği derecesine bağlıdır HCC’den bütün anlamıyla kurtulmanın en iyi yolu tümörün çıkarılması ya da karaciğer nakli ile olabilir Tümör dokusuna iğne ile bir takım maddelerin enjeksiyonu veveya radyofrekans dalgaları ile ur kitlesinin yok edilmesi ya da küçültülmesi olası olabilir Kemoembolizasyon ve kemoterapi uygulanabilecek diğer tedavi yöntemleridir Korunmak muhtemel mü? HBV’ye aleyhinde aşıların kullanılması karaciğer kanseri insidansının düşürülmesinde önemlidir Keza kronik hepatit C’nin çare edilmesi, hemokromatozisin erken tespiti ve alkolizmin çare edilmesi gibi siroz gelişiminin önlenmesine karşın girişimler, yüksek risk içeren bu bireylerde karaciğer kanseri gelişiminin önlenmesinde büyük ağırlık taşır