Karadeniz Bölgesinin Ekonomik Durumu

Karadeniz Bölgesinin Idareli Durumu
Karadeniz Bölgesinin Ekonomik Özellikleri
Karadeniz Bölgesi Idareli Yapısı


Karadeniz Bölgesi

Bölge adını komşu olduğu Karadeniz ’den almıştır Bölgenin tümü doğal, idareli ve beşeri özellikler bakımından aynı özellikler gösterir Oysa yer şekilleri, iklim, tarım, yerleşme ve ekonomik etkinliklere bağlı olarak 3 bölüme ayrılmıştır Bunlar Batı, Orta ve Doğu Karadeniz ’dir



Yer şekilleri



Dağlar : Batı Karadeniz ’de birbirine paralel 3 sıra halinde uzanan dağlar, Orta Karadeniz ’de kıyıdan uzaklaşıp, tek sıra halinde uzanır Sıradan yükselti azalmıştır Doğu Karadeniz ’de ise dağlar iki sıra halinde uzanır Bölgenin en yüksek dağları bu bölümdedir Dağ sıraları arasında batıdoğu yönü olan uzanan çöküntü ovaları ile ÇoruhKelkit, Gökırmak ve Devres vadiler yer alır



Ovalar : Bölgenin en geniş kıyı ovaları Çarşamba ve Bafra delta ovalarıdır İç kesimlerde Suluova, Taşova, Turhal, Merzifon, Tosya, Boyabat gibi buhran ovaları yer alır Bu çöküntü ovaları Türkiye ’nin en etkin deprem bölgeleridir



Akarsular ve Göller



Akarsular : Yenice, Bartın, Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh bölgenin önemli akarsularıdır Yatak eğimleri pozitif, rejimleri derme çatma akarsulardır Kar erimelerine tabi olarak ilkbahar aylarında cereyan yüksektir



Göller : Bölgede buzul gölleri ve heyelan set gölleri fazladır Bilhassa Doğu Karadeniz Dağları ’nda buzul etkisiyle oluşmuş buzul gölleri yaygındır Sera (Uzungöl), Tortum, Borabay, Abant ve Yedigöller esas heyelan set gölleridir Keza bölgede çok sayıda baraj gölü bulunmaktadır



İklim



Bölgenin kıyı şeridinde her mevsim yağışlı, yazları serin, kışları ılık geçen Karadeniz iklimi etkilidir Bu iklimi etkileri Orta Karadeniz ’de yer şekillerine yan olarak iç kesimlere kadar ulaşır Batı ve Doğu Karadeniz ’in iç kesimlerinde iklim karasallaşır, yağış miktarı azalır



Doğal Bitki Örtüsü



İklim koşullarının orman yetişmesine uygun olduğu Karadeniz Bölgesi ’nde özellikle denize dönük dağ yamaçlarında sık orman örtüsü görülür Ormanlar deniz seviyesinden başlar ve 2200 metrelere dek ulaşır



Nüfus ve Yerleşme



Bölge, nüfus sayısı bakımından 3 sırada yer alır Nüfusun büyük bölümü Doğu Karadeniz kıyıları , Orta Karadeniz ’deki ovalar ve Batı Karadeniz ’de Zonguldak Yöresi ’nde toplanmıştır Bölgede iklimin nemli olması ve tarımsal koşullar, kırsal nüfusun fazlalığına yol açmıştır Arazinin engebeli olması, su kaynaklarının bolluğu düzensiz yerleşmeyi yaygınlaştırmıştır Konut tipi olarak ahşap evler yaygındır



İller



Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Çorum, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Zonguldak



Hesaplı Özellikler



Tarım



Bölge ikliminin nemli olması, kıyıda yaz mevsiminin yağışlı geçmesi, buğday arpa gibi tahıl tarımını engellemiştir Bol neme gereklilik duyan tarım ürünlerini yaygınlaştırmıştır Tarım arazileri parçalı ve rahat olup, genelde eğimli arazilerdir Bu koşul tarımda makine kullanımını engellemiştir Doğu Karadeniz kıyılarında bahçe tarımı yaygındır



Tarım Ürünleri



Mısır : Kıyı kesiminde buğdayın yerini almıştır Halkın temel besin maddesidir Alan mısır üretiminde 1 sırada yer alır Oysa üretilen mısırın hepsi bölge içinde tüketildiğinden ticari değeri yoktur



Tütün : Karadeniz Bölgesi, üretimde Ege Bölgesi ’nden daha sonra 2 sırada yer alır Bafra Ovası (Samsun) en yoğun ekim yapılan alandır Hem Tokat, Amasya, Düzce Ovası (Bolu) ve Rize Yöresi ’nde yetiştirilir



Fındık : Kış ılıklığına gereklilik duyan fındık Karadeniz iklimine en uyumlu üründür Türkiye üretiminin %84 ’ü Karadeniz Bölgesi göre karşılanır Tüm Karadeniz kıyılarında, yer yer iç kesimlerde yetişmesine karşın, en yoğun olarak Ordu ve Giresun ’da üretilir



Akarsu : Muson iklimine ahenkli bir tarım ürünüdür Bol nem ve kış ılıklığına ihtiyaç duyar Trabzon – Rize aralarında Doğu Karadeniz kıyılarında, denize dönük yamaçlarda yetiştirilir Ülke üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar



Pirinç : Bol suya gereklilik duyar Nehir vadi tabanlarında ekimi yapılır Tosya, Boyabat, Çarşamba ovaları başlıca ekim alanlarıdır



Şekerpancarı : Bol yağışlı olan Doğu Karadeniz kıyıları dışarıya bütün bölgede yetişme koşulları vardır Ekim alanları Kastamonu, Çorum, Tokat, Amasya illerinde geniştir



Ketenkenevir : Islak iklim bitkisi olan keten Batı Karadeniz Bölümü ’nde Kastamonu ve Sinop ’ta yetiştirilir Kenevir ise uyuşturucu özelliği sebebiyle devlet kontrolünde üretilir



Meyve : Amasya ’da elma, Kastamonu ’da erik, Rize ’de turunçgiller, Orta Karadeniz ’de üzüm, Batı Karadeniz ’de kestane tarımı yaygındır



Hayvancılık



Gür otlaklar ve nemli iklimi büyükbaş hayvancılığı yaygınlaştırmıştır

Batı ve Orta Karadeniz iç kesimlerinde tiftik keçisi yetiştirilir

Balıkçılık önemli geçimini sağlama kaynağıdır

Bolu Yöre ’sinde arıcılık ve kümes hayvancılığı yaygındır



Ormancılık



Ormanların geniş yer kaplaması, ormancılığı kayda değer bir geçim kaynağına dönüştürmüştür Batı ve Doğu Karadeniz ’de kereste, tomruk, parke ve kağıt fabrikaları bulunur



Madenler ve Enerji Kaynakları



Madenler : Doğu Karadeniz ’de Artvin ve Murgul (Göktaş), Batı Karadeniz ’de, Kastamonu – Küre ’de bakır çıkartılır Bölgede çıkarılan bakır, Samsun bakır fabrikasında işlenir



Enerji Kaynakları : Zonguldak havzasında taşkömürü çıkartılır Türkiye üretiminin tamamını burası karşılar Demirçelik endüstrisinde enerji kaynağı olarak kullanılır Taşkömürü tozundan Çatalağzı termik santralinde elektrik üretilir Bolu, Çorum, Amasya ve Havza ’da linyit yatakları işletilmektedir



Enerji Imal Tesisleri : Kızılırmak üstünde Altınkaya, Yeşilırmak üstünde Almus, Hasan ve Suat Şanslı hidroelektrik santralleri kuruludur Hopa ’da petrolle çalışan termik santral yer alır



Endüstri



endüstri tesisleri şunlardır :



UYARI : Endüstri Batı Karadeniz Bölümü ’nde gelişmiştir Zonguldak Havzası Türkiye ’nin ağır sanayi bölgesidir



Şeker : Kastamonu, Turhal (Tokat), Suluova (Amasya), Çorum, Çarşamba (Samsun)



Çay : Rize ve çevresi



Demir – çelik : Ereğli (Zonguldak) ve Karabük



Kağıt : Çaycuma (Zonguldak), Taşköprü (Zonguldak), Aksu (Giresun)



Kereste : Bolu, Düzce, Bartın, Ayancık



Ulaşım



Yer şekilleri sebebiyle Orta Karadeniz Bölümü açık havada bölgede ulaşım zordur Samsun ve Zonguldak dışarıya demiryolu ile ard bölgesine ast olan liman yoktur Samsun ve Trabzon bölgenin gelişmiş liman kentleridir Trabzon Limanı, Zigana ve Kop geçitleri ile alan içine ve oradan da komşu ülkelere bağlanmıştır



Turizm



Bölgede gerek tarihi harabeler gerekse doğal güzellikler turizm için kayda değer potansiyel oluşturmaktadır Alan iklimi deniz turizminin gelişmesini engellemiştir Batı Karadeniz ’de Amasya ve Sinop ’ta deniz turizmi gelişmeye başlamıştır Özellikle Kaçkar Dağları ’ndaki buzul gölleri, öbür bitki türleri bölgenin deniz turizmindeki açığını kapatacak derecede ilgi görmektedir Bolu Aladağlar ve Abant çevresi kış sporlarının yapıldığı manâlı merkezlerdir



Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri



Karadeniz Bölgesi ekonomik gelişmişlik açısından 5 sırada yer alır Altında bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik etkinlik türlerinin listesi verilmiştir

Çay

Fındık

Kenevir

Pirinç

Darı

Tütün

Deniz ürünleri

Taşkömürü

Bakır *