iltasyazilim
FD Üye
Karadeniz bölgesi el sanatları
Karadeniz bölgesindeki el sanatları
Karadeniz el sanatları
Trabzon ve çevresinde geleneksel el sanatı olarak, taş ve ahşap işçiliği, dokumacılık, hasır bilezik yapımı, bakırcılık, bıçakçılık, yorgancılık gibi sanatlar eski ihtişamıyla olmasa da sürmektedir
Sürmene'de, bir zamanların o meşhur Sürmene bıçakların yapımı bundan böyle tarihe karışmış gibidir Ama sipariş üstüne, birkaç eski usta tarafından yapılmaktadır Daha çok mutfak bıçakları ve nehir kesme makasları üretilmektedir Sürmene bıçakçılığı değişen sosyoekonomik yapıya üçgenin taban olmayan kenarı uydurarak yaşamını sürdürmektedir
TRABZON EL SANATLARI
Telkari'ye bununla beraber 'vav işi' de denilmektedir Bu isim, Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak çoğu kez kullanılmasından nedeniyle verilmiştir Hem bu sanata çift işi diyenler de vardır Bu ismin kaynağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker biraraya getirilmesinde kullanılan, cımbıza benzer, ama ucu daha ince olan ve 'çiff ' olarak isimlendirilen alettir Bu iki ad de çoğunlukla sanatkarlar, arasında kullanılır
Bir çok geleneksel sanatımızda olduğu gibi, telkaride de sanatkar işinde kullanacağı her türlü malzemeyi kendisi yerine getirmek zorundadır Yani, sanatçı telkaride kullanacağı telleri kendi atölyesinde hammaddeden elde etmektedir Böylece ise biz de, bu sanat dalımızı anlatmaya, kullanılacak telin yapımıyla başlayabiliriz
Ocakta pota içerisinde eritilen maden (bu işte en çok kullanılan maden gümüştür, bazen altın ve başka madenler de kullanılır) çubuk haline getirilmek için kalıba dökülür Yapılacak işin şekline tarafından çubuk döküm, üstünde genişten dara doğru delikleri olan çelikten yapılmış haddeden geçirilir
Bakır işletmeciliği çoğunlukla mutfak eşyaları yapımında kullanılır Düz saç halinde alınan bakır elde ekme sıvazlama dağılma vs gibi verilecek şekle göre bir takım bakır dövüldükçe sertleştiğinden odun kömürü yakılan ocaklarda tavlanarak suda soğutulması sonucu yumuşaması sağlanır ve istenilen şekil verilince işlem tamamlanır Kulp takma ve varsa öteki parçaları sarı kaynağı ile birleştirilerek son şekli verilir Kolaylama işlemi bittikten sonradan kullanılmaya hazır ülkü getirilir Bakır kaplarda pişirilen yemeğin lezzetinin diğerlerinden daha iyi olduğu kabul edilir
İşte, alışverişte, pazarda yiyecek içecek ve gereklilik maddelerini koymaya veya taşımaya yarar geniş bantlar aralarında ince çizgiler içeren bir dokumadırAğız kısımları kendi ipiyle büzülebilirler
İlimizde fındık çubuğu ile yapılan örme sepetler neredeyse her ilçede yapılmaktadır Karadeniz insanı bambaşka işlevler için bambaşka bambaşka sepet türleri geliştirmiştirGenel olarak sırta alma, kola takma ve yere sipariş verme amaçlarına hizmet ederler Mesela, ekmek selesi, arka sepeti, üç dipli sepet, fındık sepeti, nehir sepeti gibi türleri mevcuttur
0,08 mikron inceliğinde gümüş telin ipek üstüne sarılmasıyla meydana getirilen ipliğin, iğne yardımıyla kanevice gibi örülerek elde edilen takılardır
Evlerde genç kızlar göre elde örülen hasır bilezikler altın yada gümüş ince tellerden yapılır
Yaklasık 1520 cm uzunluğunda sivri yada dairesel uçlu, sap ile kesici birim arası süslü bir bıcaktır Süslemesi ise kazıma suretiyle yapılmaktadır
Trabzon yayla evlerinde hayvansal ürünlerden tereyağ, ayran gibi ürünleri elde olabilmek için ahşaptan yapılan daha alçak kısmı geniş üstteki kısmı gizli ve 120190 cm boyunda geniş kadar tutulup, çalkalanılarak kullanılan bir araçtır
Tahta el tezgahlarında dokunan keşanları yöre kadınları başlarına, peştemalleri ise bellerine bağlarlar Her yörenin birbirinden bambaşka desenlere sahip peştemalleri vardır Kök boyalardan yapılan keşan ve peştemaller, el dokuması çarşaf ve kumaşlar keza jurnal yaşamda keza de dekoratif amaçlı kullanılabilir
Kalın yün iplikten yapılan üçgen biçimde kök boyalarla ayrı desenlere boyanan, çoğunlukla bölgemizde kadınlarımızın bellerine doladıkları bir kıyafet türüdür
Boyanmış yada boyasız yünden örülürler Boyanmamış saf yünler beyaz ve kahverengi doğal renklerdir Trabzon el işi çorapları, erkek çorapları, bayan çorapları, çocuk çorapları olarak örülürler Çorap süsleri arasında üçgen motifler Trabzonun özelliğidir Ve nazara karşı bir tedbir olarak kullanılır *
Karadeniz bölgesindeki el sanatları
Karadeniz el sanatları
Trabzon ve çevresinde geleneksel el sanatı olarak, taş ve ahşap işçiliği, dokumacılık, hasır bilezik yapımı, bakırcılık, bıçakçılık, yorgancılık gibi sanatlar eski ihtişamıyla olmasa da sürmektedir
Sürmene'de, bir zamanların o meşhur Sürmene bıçakların yapımı bundan böyle tarihe karışmış gibidir Ama sipariş üstüne, birkaç eski usta tarafından yapılmaktadır Daha çok mutfak bıçakları ve nehir kesme makasları üretilmektedir Sürmene bıçakçılığı değişen sosyoekonomik yapıya üçgenin taban olmayan kenarı uydurarak yaşamını sürdürmektedir
TRABZON EL SANATLARI
Telkari'ye bununla beraber 'vav işi' de denilmektedir Bu isim, Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak çoğu kez kullanılmasından nedeniyle verilmiştir Hem bu sanata çift işi diyenler de vardır Bu ismin kaynağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker biraraya getirilmesinde kullanılan, cımbıza benzer, ama ucu daha ince olan ve 'çiff ' olarak isimlendirilen alettir Bu iki ad de çoğunlukla sanatkarlar, arasında kullanılır
Bir çok geleneksel sanatımızda olduğu gibi, telkaride de sanatkar işinde kullanacağı her türlü malzemeyi kendisi yerine getirmek zorundadır Yani, sanatçı telkaride kullanacağı telleri kendi atölyesinde hammaddeden elde etmektedir Böylece ise biz de, bu sanat dalımızı anlatmaya, kullanılacak telin yapımıyla başlayabiliriz
Ocakta pota içerisinde eritilen maden (bu işte en çok kullanılan maden gümüştür, bazen altın ve başka madenler de kullanılır) çubuk haline getirilmek için kalıba dökülür Yapılacak işin şekline tarafından çubuk döküm, üstünde genişten dara doğru delikleri olan çelikten yapılmış haddeden geçirilir
Bakır işletmeciliği çoğunlukla mutfak eşyaları yapımında kullanılır Düz saç halinde alınan bakır elde ekme sıvazlama dağılma vs gibi verilecek şekle göre bir takım bakır dövüldükçe sertleştiğinden odun kömürü yakılan ocaklarda tavlanarak suda soğutulması sonucu yumuşaması sağlanır ve istenilen şekil verilince işlem tamamlanır Kulp takma ve varsa öteki parçaları sarı kaynağı ile birleştirilerek son şekli verilir Kolaylama işlemi bittikten sonradan kullanılmaya hazır ülkü getirilir Bakır kaplarda pişirilen yemeğin lezzetinin diğerlerinden daha iyi olduğu kabul edilir
İşte, alışverişte, pazarda yiyecek içecek ve gereklilik maddelerini koymaya veya taşımaya yarar geniş bantlar aralarında ince çizgiler içeren bir dokumadırAğız kısımları kendi ipiyle büzülebilirler
İlimizde fındık çubuğu ile yapılan örme sepetler neredeyse her ilçede yapılmaktadır Karadeniz insanı bambaşka işlevler için bambaşka bambaşka sepet türleri geliştirmiştirGenel olarak sırta alma, kola takma ve yere sipariş verme amaçlarına hizmet ederler Mesela, ekmek selesi, arka sepeti, üç dipli sepet, fındık sepeti, nehir sepeti gibi türleri mevcuttur
0,08 mikron inceliğinde gümüş telin ipek üstüne sarılmasıyla meydana getirilen ipliğin, iğne yardımıyla kanevice gibi örülerek elde edilen takılardır
Evlerde genç kızlar göre elde örülen hasır bilezikler altın yada gümüş ince tellerden yapılır
Yaklasık 1520 cm uzunluğunda sivri yada dairesel uçlu, sap ile kesici birim arası süslü bir bıcaktır Süslemesi ise kazıma suretiyle yapılmaktadır
Trabzon yayla evlerinde hayvansal ürünlerden tereyağ, ayran gibi ürünleri elde olabilmek için ahşaptan yapılan daha alçak kısmı geniş üstteki kısmı gizli ve 120190 cm boyunda geniş kadar tutulup, çalkalanılarak kullanılan bir araçtır
Tahta el tezgahlarında dokunan keşanları yöre kadınları başlarına, peştemalleri ise bellerine bağlarlar Her yörenin birbirinden bambaşka desenlere sahip peştemalleri vardır Kök boyalardan yapılan keşan ve peştemaller, el dokuması çarşaf ve kumaşlar keza jurnal yaşamda keza de dekoratif amaçlı kullanılabilir
Kalın yün iplikten yapılan üçgen biçimde kök boyalarla ayrı desenlere boyanan, çoğunlukla bölgemizde kadınlarımızın bellerine doladıkları bir kıyafet türüdür
Boyanmış yada boyasız yünden örülürler Boyanmamış saf yünler beyaz ve kahverengi doğal renklerdir Trabzon el işi çorapları, erkek çorapları, bayan çorapları, çocuk çorapları olarak örülürler Çorap süsleri arasında üçgen motifler Trabzonun özelliğidir Ve nazara karşı bir tedbir olarak kullanılır *