Karagöz ile Hacivat'ın şahsiyet özellikleri nelerdir? Karagöz Oyunu Hakkında Neler Biliyorsunuz Karagöz ’le Hacivat arasındaki bazı farklar Karagöz doğuludur, Hacivat batılı Karagöz dürüsttür, Hacivat sinsi Karagöz doğrucudur, Hacivat palavracı Karagöz cesurdur, Hacivat ürkek Karagöz kabadır, Hacivat nazik Karagöz eğitimsizdir, Hacivat entelektüel Karagöz sinirlidir, Hacivat sakin Karagöz eylemcidir, Hacivat teorisyen Karagöz mutludur, Hacivat mutsuz Karagöz kavgacıdır, Hacivat uyumlu Karagöz öz Türkçe konuşur, Hacivat tanıdık olmayan sözcükler kullanır Karagöz evlidir, Hacivat bekâr Karagöz küfür eder, Hacivat etmez Karagöz hiç dinlemez, Hacivat hiç susmaz Bunları biliyor muydunuz? Karagözcülük sanatını icra eden ve bunu meslek olarak seçen şahısların (Hayali Memduh Bey, Hayali Arap Cemal Efendi, Gerçek Dışı Sobacı Ömer Efendi gibi) “Gerçek Dışı önadıyla anıldığını Hayali ’nin ilk olarak pak bir İstanbul Türkçesine sahip olması ve taklit yeteneğinin gelişmiş olması gerektiğini; Hayalilerin perdedeki tüm tipleri tek başlarına seslendirdiklerini; ayrı şiveler anlayışlı olmak, Türk müziğini bile bile, tiplerin şarkılarını anlatmak durumunda olduklarını Karagöz oyununda “tarif adıyla anılan ve çubuklara takılarak oynatılan insan, hayvan, eşya figürlerinin cilt veya manda derisinden yapıldığını ve bu tasvirlerin kök badana ile boyandığını kayık, karagöz oyunu Karagöz doğaçlama oynanır Bu noktada Belirlenmiş Şenyer ’in sözlerine dinlemek gerekiyor: “Karagözcüler bunu her zaman bir zanaat olarak, ikinci meslek olarak yapmışlar Bugün de bakın, birçok emekli memurdur, bankacıdır 10 tane oyun ezberleyen kişi Karagöz oynatabiliyor Ama bu oyunu mutlaka doğaçlama oynatmak gerekir Bizde bugün Karagöz bir çocuk oyunu olarak algılanıyor Aslında Karagöz bir çocuk oyunu değildir Eskiden politik taşlama unsuru olarak kullanılırmış Lakin Tanzimat ’tan sonra sansüre uğraması ve yazılı metinlere geçmesi nedeniyle bir çocuk oyunu olarak gelenekselleşmiş ve bu koşul günümüze değin devam etmiş Fakat Karagöz oyunu, biçim ve üslup olarak Türk tiyatrosunu, hatta Türk sinemasını etkilemiştir 80 ’li yıllardaki Akıllı AlaysaMetin Akpınar ikilisi filmleri Karagöz ve Hacivat ’ı çağrıştırır Kemal Sunal filmlerinde de aynı bir tesir söz konusudur Saf, temiz kalpli, kandırılmaya müsait insanlar tipi Karagöz, Kemal Sunal ’ın tiplemeleri ile canlanır Ortaoyunu da, biliyorsunuz, Karagöz ’ün sahneye inmiş halidir Karagöz oyununun durağan bir metne alt kalmadan ve doğaçlama olarak oynanmasının önemini hissetmemek olası yok Lakin üzerinde durulması gereken bir diğer nokta da şu ama, Karagöz oyununun ülkemizin geleneksel kültüründeki önemi ve yerini iyi anlamak ve anlatmak konusunda epeyce yetersiz kalıyoruz Hatta Yunanistan Karagöz geleneğini sahiplenerek bu konuda bizden çabuk davranıyor Oyun tasvirlerinin, Atina Olimpiyatları ’nın resmi geçit töreninde “KaragozisHacivatzis isimleriyle yer alması ve Yunanistan Kültür Bakanlığı ’nın oyuna gösterdiği alaka bunun kanıtı Belli Şenyer de bu gerçeğe uyarı çekiyor ve Karagözcülük konusundaki bireysel çabaların, bu geleneği geleceğe taşımak için yeterli olamayacağını ve konuyla akademik düzeyde ilgilenilmesi gerektiğini söylüyor Burada Şenyer ’in mütevazılıkla “eksik dediği bireysel çabalarından dile getirmek gerekiyor Şenyer, Almanya ’da OpernHauses Halle opera grubunun isteği üstüne Mozart ’ın “Saraydan Kız Kaçırma operasını bu ülkede yaşayan yönetmen Meray Ülgen ile birlikte gölge oyunu tekniğiyle Karagöz perdesinde canlandırır Filme alınan misafir etme, opera başlamadan önce seyircilere uvertür müziği eşliğinde özetle gösterilir 1 Mayıs 2004 ’te prömiyeri yapılan oyun yaz sezonu boyunca Almanya ’nın ünlü Goethe Tiyatrosu ’nda sergilenir Ayrıca Şenyer ’in yaptığı 20 parçalık tarif koleksiyonu, Portekiz ’deki Kukla Müzesi tarafından, sergilenmek üzere satın alınmıştır Ayakkabı ustalığından, Mozart operalarına, milletlerarası müzelere uzanan öyküde Karagöz ’ün büyüsünü seslenmek haksızlık olmaz illaki Karagöz musikisi Karagöz oyununun bir başka manâlı yanı musikiyle olan yakın ilişkisi Oyun musikiyle başlıyor ve musikiyle bitiyor Karagözcülerin böylece, doğaçlama için zorunlu yeteneklerin, taklit becerisinin, gündemi peşine düşüp takip etme ve iyi izah etme çabalarının dıştan bir musiki eğilimine de sahip olması gerekiyor Geçmiş Ramazanlarda, iftar sofrasından kalkılır kalkılmaz Karagöz oyunlarına koşulmasının sırrı, oyunun böylesine bütünlüklü bir eğlence sunmasında aranmalı şayet de Güldürü, hiciv, tiyatro, güncel olayların analizi ve şüphesiz hoş müzik Karagöz oyununun kökeni hakkında muhtelif rivayetler olduğunu söylemiştik Bunlardan biri de Yavuz Sultan Selim ’in 1517 ’deki Darı seferi ve fethinden daha sonra oyunun Kuzey Afrika ’dan Osmanlı ’ya geldiği yönünde Yavuz, burada seyrettiği dramatik bir gölge oyununu, bir çocuk eğlencesi olarak şehzadelerin seyretmesi için saraya taşır İspanya ’dan göçen Yahudilerin ya da doğudan batıya göçen Çingenelerin oyunu İstanbul ’a taşıdığı da söylenir Oyun hakkındaki ilk evrak ise 1582 tarihli Surnamei Humayun Belgede, şehzadelerin sünnet törenlerinde Karagöz Hacivat oynatıldığı belirtilmiş Oyunun kökenine ilişkin olarak akla en uygun formül ise, Karagöz oyununun, fethettiği yerlerin kültürünü imha etmek yerine, onlardan yararlanmayı, bu kültürlere düzen sağlamayı seçen Türklerin Orta Asya ’dan getirdikleri gölge oyunu ile Anadolu kültüründeki esas figürlerin birleştirilmesinden doğan bir sentez olduğu Kökeni ne olursa olsun, bu oyunun bizim topraklarımıza ait bir kültürel bedel olduğu kararsızlık götürmez bir hakiki Ve bize ait bu kültürel değer, yeniden bizim ilgimizi bekliyor Karagöz defi, tek tarafına deri gerilmiş tahta kasnak ve kasnağa takılı 5 çift zilden oluşur Karagöz düdüğü olarak da anılan “nareke ise bir ucuna ince kâğıt gerilmiş kamıştan yapılıyor def, karagöz oyunu Karagöz oyunundan bazı tipler Tuzsuz Deli Bekir: Tuzsuz Deli Bekir ’in bir elinde alkol şişesi, bir elinde tabanca ya da kama vardır Mahallenin kabadayısıdır, belalı bir adamdır Olayların karmaşıklaştığı anda gelip barbar şiddetle olayı çözer Beberuhi: Altıkulaç Beberuhi ya da pişbop lakabıyla anılır Yaşı büyük aklı küçük, cüce bir tiptir Himmet: Kastamonulu Himmet olarak da geçer Sırtında baltasıyla kaba saba bir tiptir Karagöz oyunlarının en iri tasviridir Yaklaşık 50 cm boyundadır Zenne: Karagöz oyunundaki tüm kadınlara genellikle zenne denir Oyunlarda genellikle genç zenneler gönül işleriyle ilgilidir, ihtiyar olanlar ise dırdırcı ve kocalarını usandıran tiplerdir Acem: Halıcılıkla uğraşan zengin İranlı tipleme İran ’dan ya da Azerbaycan ’dan gelmiştir Eğlenmekten ve kendisine dalkavukluk yapılmasından hoşlanır Bol bol para dağıtır Çelebi: Çelebi genelde kadınların aklını çelen yakışıklı, nazik, genç erkek tiplemedir İstanbul ağzı ile kusursuz bir Türkçe konuşur Bir Takım oyunlarda zengin bir bey, bazı oyunlarda bir mirasyedi, bir takım oyunlarda ise zevk düşkünü bir çapkındır sizlere bilgilihocamcom farkıyla sunulmuştur