Karagöz Ve Hacivatın Gölge Oyunları

Hacıvat ve Karagöz Gölge Oyunu




Geleneksel kültürümüzün ortaoyunu ve meddah ile birlikte en manâlı köşe taşlarından biri olan gölge oyunumuz KARAGÖZ HACIVAT oyunları günümüzden yüz yıllarca önce ortaya çıkmış, insanları eğlendirirken düşündürmüş, ara sıra toplumsal bilinç oluşmasında öncü bir rol oynamıştır Gölge oyunlarının ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı hakkında muhakkak veri olmamakla birlikte Asya (Java, Endonezya, Çin) kökenli olduğu bilinmektedir Gölge oyununun Türk kültüründe ne vakit ortaya çıktığı, Karagöz ve Hacivat olarak ne süre biçimlendiği ise bir muamma olma özelliğini korumaktadır Her ne kadar bu konuyla ilgili bir takım tezler ortaya atılmış ise de bunların hiç biri muhakkak değildir Zaten bu tezlerin bir bölümü söylenti olmaktan öteye gidememiştir En fazla bilineni ise Karagöz ile Hacivat ’ın Bursa Ulucami ’de inşaat işçisi olarak çalıştıkları ve şakalaşmaları yüzünden inşaatın yavaş ilerlemesinden nedeniyle Padişah Sultan Orhan'ın ikisini idam ettirmeleri üstüne olan söylentidir Ancak bilinmesi gerekir fakat Yüce Cami Sultan Orhan döneminde değil Yıldırım Bayezid vaktinde yapılmıştır, dolayısıyla bu söylentinin gerçeklikle bir ilgisi olamaz

Gölge oyunumuz Hacivat Karagöz bir zamanlar toplumun en önemli eğlencesiydi Eskiden ramazan gecelerinde mutlaka ramazan eğlencesi yapılır, büyük bir sabırla beklenen iftar topu atıldıktan sonradan iftariyelikler sofraya gelirdi İftar yemeğini yiyen cümbür cemaat baştan sona Karagöz ve Hacivat gösterisi seyretmeye giderdi Önce perde arkasındaki ışık yanar, nâreke zırıltısı ve tef velvelesi ile numaradan kalktıktan daha sonra Hacivat Çelebi şarkı söyleyerek gelir ve Ne olur şu dört köşe perdede bana da bir kafadar olsa ah bana bir eğlence medett amannnnnnnnnnnnnnn amannnnnnnnnnnnnnnndiye Karagözü çağırmaya başlardı Ve tabii herkes kahkahaları patlatırdı Muhavere denilen Karagöz ve Hacıvat'ın atışması bittikten sonradan fasıl bölümü başlar, bu bölümde oyunun akışına kadar Zenne , Çelebi , Tuzsuz Deli Bekir , Beberuhi , Tiryaki , Acem , Laz , Matiz , Zeybek gibi tipler perdeye gelirler, oyunlarını oynarlar ve sonunda bir çengi ya da köçek çıkarak seyircileri eğlendirirlerdi Tabii ancak sünnet düğünü denilince de akla hemen Karagöz Hacivat oyunu gelirdi Karagöz Hacivat gösterisi yapılmayan bir sünnet düğünü gelen davetlilerden bütün not alamazdı Şeyh Küşteri ’den beri deriden yapılan ve kök boya kullanılarak boyanan tasvirler gerçek dışı ’nin elinde can bulurdu *