KASTAMONU (Tarihi)

Kastamonu ’nun tanıdık tarihi, Hitit İmparatorluğu ile başlar Hititlerden sonradan Frigya ve Lidya Krallıklarının etken olduğu bu topraklar MÖ4yy ’da Perslerin eline geçmiştir MÖ4,yy ’da Büyük İskender Anadolu Ile birlikte Kastamonu topraklarını da Makedonya ’ya katmıştır

İskender ’den sonradan yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı MÖ1,yy ’da Romalılar kadar ortadan kaldırılmıştır Uzun yıllar Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan Kastamonu MS395 yılında İmparatorluğun bölünmesiyle bütün Anadolu gibi Bizans İmparatorluğuna katılmıştır

Tarih Öncesi çağlardan daha sonra havalinin (Paflagonya ’nın) tanıdık Sümerlerin en eski bir kolu olan Gaslar (Gaşka Türkleri) ’dır MÖ20001300 yılları aralarında hüküm süren Gaslar (Gaşkalar) sürekli olarak Mısırlılar, Suriyeliler ve Kaldelilerle siyasi, ticari ve kültürel münasebetlerde bulunmuşlar, Hititlerle de bazen savaşmış bazen arkadaş olmuşlardır Gaslar sert karakterli, cengaver kişiler olarak bilinmektedir

Bugün Kastamonu ve çevresindeki illeri de içine bölge ve Romalılar devrinde namına Paflagonya (Pophlaginia) denilen Gasların kurduğu şehirlerden bir parça başına de „Timonion ya da Tumanna“ dır Bir Takım yazarlar Kastamonu adının menşei konusunda; bu kelimenin Gaskelimesi Ile „Timoni“ ya da „Tumanna“ kelimesinin (Gas ülkesi anlamında) birleşmesinden meydana geldiği görüşünü ileri sürmüşlerdir ancak en akla yakın olasılık budur Fonotik yönden de bugünkü Kastamonu ’ya yaklaşmaktadır

İkinci bir görüşe tarafından Romalılar devrinde Taşköprü ’nün eyalet merkezi olduğu zamanlar Kastamonu ufak bir kasaba olup, Bizans devrinde ve bilhassa Kommenler soyu vaktinde gelişmeye başlamıştır Bu ata vaktinde buraya bir kale üretilmiş ve Kommenlerin kalesi anlamında “Kastra Kommen denilmiştir Bu kelimenin zamanla “Kastamonu şekline dönüştüğünü ileri sürenler olmuşsa da bunu belirleyen herhangi bir vesika mevcut değildir

Kastamonu ’nun birincil defa Türklerin eline geçmesi Danişmentliler zamanında Ahmet Gazinin Oğlu Gümüş tekin devrinde “1105 yılında gerçekleşmiştir 100 yıla yakın bir zaman Danişment idaresinde kalan şehir halkı ve çevresi 15 sene süre ile her tarafta Bizanslılara geçmiş, 1213 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat ’ın emriyle Selçuklu kumandanı Hüsamettin Çobanbey göre zapdedilmiştir

Moğollar tarafından bölgenin ikinci defa zaptına memur edilen Şemsettin Yaman Candar kumandasındaki ordu 1292 yılında Kastamonu ’ya gitgide artarak Muzafferettin Yavlak Arslan birliğini bozguna uğratmış kendiside öldürülmüştür Muzafferettin Yavlak Arslanın oğlu Mahmutbey, babasının intikamını elde etmek için mücadeleye girmiş ve Şemsettin Yaman Candar ’ı buradan batıya sürmeyi başarmıştır Şemsettin Yaman Candar ’ın ölümünden sonradan Süleyman Paşa tarafından 1309 yılında Kastamonu her yerde zapdedilmiş, toprakları genişletilerek “Candaroğulları Beyliğini kurmuş ve Çobanlar hakimiyetine son vermiştir

İsfendiyarbey'den sonradan “İsfendiyaroğulları adını da bölge Kastamonu beyliği 1460 yılında Osmanlı İdaresine girinceye kadar manâlı bir ilim ve kültür merkezi olmuş, bir çok ilim adamı yetiştirmiş, Osmanlılar zamanında da bu özelliğini devam ettirmiştir Kastamonu, Fatih Sultan Mehmet ’in 1460 yılında Sinop ’la birlikte bu şehri alarak Candaroğulları beyliğini ortadan kaldırmasından sonradan Osmanlı devletine katılmıştır Kastamonu Ulusal Çaba esnasında lojistik takviye açısından en güvenilir alan olması nedeniyle büyük yarar sağlamıştır Özellikle Ankara ’ya İneboluKastamonu aracılığıyla yiyecek, giyecek, para, cephane ve tabanca nakli yapılmıştır

Cumhuriyetin ilanından sonradan, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk ’ün “2331 Ağustos 1925 tarihleri aralarında Kastamonu ’da yaptığı Kıyafet ve Şapka İnkılabı, Cumhuriyet döneminin manâlı olayı olarak tarih sayfalarına geçmiştirBu zaman “Kültür, tarih ve sanat haftası ismini almıştır *