'Katliam gibi kazada Cengiz'e ayrıcalık' iddiası

TMMOB Mardin Vilayet Uyum Heyeti, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana gelen ve 20 kişinin vefatıyla sonuçlanan kazaya ait inceleme raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ilişkin ETİ Bakır bünyesinde bulunan Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gubre tesislerinden çıkan ağır tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına dikkat çekildi.

Rapora nazaran; kazaya karışan TIR’lardan birinin sürücüsü sözünde yokuşu yavaş indiklerini söylemesine rağmen olay yeri inceleme tutanağında, TIR’lardan birinin ani fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve fonksiyonsuz hale geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda havalı fren sistemi bulunmaktadır. Aracın hava sisteminde arıza olduğunda frenler otomatik olarak kilitlenmektedir” denildi.

Araçların azami sürat sonuna uymadığı belirtilen raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirtilen sürat hudutlarına nazaran; özel yük taşıma araçlarının kentler ortası kara yollarında sürat hududu 50 km/s ve yerleşim yeri içerisinde sürat hududu 30 km/s‘tir. Buna ait fotoğraf 6’da görüleceği üzere, uyarıcı levha bulunmasına karşın her iki araç da bu sonlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik ilçe girişi kısmında yol çalışması olduğu, bu çalışmalardan dolayı yolun tek şeride düşürüldüğü ve kâfi sayıda uyarıcı levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. Birinci kaza anından sonra ilgili kurumların gerekli güvenlik önlemlerini almadıkları, birinci kazaya ait uyarıcı levhaların olmadığı, trafik akışının denetimsiz bir biçimde devam ettiği, ikinci kazayı önleyecek rastgele bir önlemin alınmadığı ve ilgili kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Münasebetiyle müspet ilim ve meslek sahibi olarak bizlerin, yorum yapmaktan öte misal bir durumun tekrarlanmaması için neler yapabileceğimizi düşünerek bu doğrultuda araştırma yapması, alınabilecek tedbirleri ve tahlil tekliflerini de tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı bekleyen sorulardan kimileri şöyle sıralandı:

İlk kazadan sonra yol trafiğe kapatılıp gerekli tedbirler neden alınmamıştır? Kazadan sonra neden hiçbir araç oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan kaza yerine kadar olan eğimli yolun ağır tonajlı ve bir o kadar da yüklü araçların frenlerini riske atacağı, birinci kazadan sonra trafik etkin devam ederken toplanan insanların olay yerinden uzaklaştırılması hiç mi düşünülmemiştir?

'Çevre yolu neden hayata geçirilmedi?'

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı etraf yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına karşın neden gerekli çalışmalar yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır ağır tonajlı bu TIR’ların bu biçimde, güpegündüz kent merkezinden geçmesine ve ana caddede adeta otobandaymış üzere rahat ve süratli bir biçimde gitmesine neden göz yumulmaktadır?

Bu denetimler es geçildiği için sürücüler özgüven patlaması ve kural tanımamazlıkla kendilerini lokal halktan üstün görme cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Yerinde yaptığımız birinci incelemelerde, kazadan evvel görülmeyen trafik tabelalarının kaza sonrasında kimi yerlere olduğu görülmüştür. ‘Eti Bakır Tesisi’nden çıkan araçların tonaj denetimleri yapılmış mıdır?

'Cengiz holding’e tanınan ayrıcalık mı?'

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Emniyet Amirliği, UKOME (Ulaşım Uyum Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden ağır tonajlı araçlar geçmesine karşın kelam konusu toplantılarda neden bulunmayıp görüş bildirmemişlerdir? Görüş bildirmemelerinin sebebi, halkımızın da birebir formda düşündüğü üzere Cengiz Holding’e tanınan bir ayrıcalık sebebiyle midir?”

'Kazayı yapan burada çalışan taşeronlar'

CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım ise bugün yaptığı açıklamada, bu rapora da atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Eti Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilişkin olan ve burada çalışan taşeron firmalar, buradan yük çekmektedirler. Kazayı yapan, burada çalışan taşeronlardır. Yaş itibariyle, bilhassa aracın bir tanesi 15 yaşında ve kesme, kamyondan dönme. Başkası ise Fransız malı ve 21 yaşında olan bir araç. Neden birinci kaza yapıldıktan sonra yol kapatılmadı? Yol açık tutularak öteki araçların geçilmesine sebep oldu. Neden? Zira jandarma, belediye, polis, zabıta, bu firmadan çekiniyor. Yolu bile kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını çizmek istiyorum; buradan yüklenen araçlar, hangi tonajla gidiyordu? Bir TIR’ın ortalama 25 ton atması gerekirken sanki daha fazla yüklü müydü? Bir aracın freninin patlaması için 30 ya da çok daha fazla yükle gitmesi lazım. Bir, yaş tesiri; iki, atmış olduğu yükün tesiri. Bu araçlar kaç tonla çalışıyordu?”

'Araçların yüksek tonajlı olduğu ile alakalı net bilgi sahibiyiz'

CHP’li Yalım, bu araçlara hiç ceza kesilip kesilmediğini de sorarak şöyle konuştu:

“Daha evvel kaç tonla gittiklerine ait ellerinde doküman var mı? Daha sonradan kantar fişlerinin değiştirildiği ile ilgili kuşkularımız var. Bunun bilhassa altını çizmek istiyorum. Bu firmaya ilişkin olan araçların geçmişe ilişkin, en azından bir yıl boyunca kantar fişlerinin toparlanıp, günde kaç araç geçiyorsa bu araçların gerçek yükle, yani 25-26 ton ile geçip geçmediklerinin katiyetle denetim edilmesini talep ediyoruz. Araçların yüksek tonajlı olduğu ile alakalı net bilgi sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişkin olduğundan ötürü polis, jandarma, belediyeye ilişkin olan zabıtaların bu araçları hiç denetim etmediği ile alakalı elimizde bir rapor vardır. Bundan ötürü da bilhassa bu kazanın meydana geliş hali, birinci kaza olduktan sonra neden yolun kapatılmadığı ile alakalı koskoca bir soru işaretini sizlerle paylaşmak istiyorum.”