Kayıp Sodom ve Gomorra

Kayıp Sodom ve Gomorra kayıp sodom ve gomorra Vakit: İÖ 31501550 Mekân: Ürdün Ve Rab Sodom üstüne ve Gomorra üzerine göklerden kükürt ve ateş yağdırdı; ve o şehirleri ve tüm havzayı ve şehirlerde oturanların hepsini ve toprağın nebatını tepetaklak etti TEKVİN 19:2425 Sodom ve Gomorra kentlerinin yıkılması Kitabı Mukaddes'in Eski Ahit kitabında anlatılan en ilginç hikâyelerden biridir ve benzer hikâye Kur'an'da da yinelenmiştir Başlıca karakterler en büyük patriyark olan İbrahim ile yeğeni Lût'tur Kentler bugün de hâlâ geçerli olan toprak hakları, eşcinsellik, ardıllık ve aile içi zina gibi önemli ahlaki ikilemlerin yükü altındaydılar Durum Kitabı Mukaddes etik kuralları için bir benzetme olarak görülmüşse de, bu kentlerin ve hikâyede anlatılan olayların varlıkları konusunda herhangi bir delil var mıdır? KİTABI MUKADDES'İN HİKÂYESİ Hikâyede İbrahim ile Lût, Kenan topraklarında çobanlar olarak sürülerini otlatırlar Hayvanlar çoğalınca ülke ikisine de yetmez Bunun üzerine İbrahim ayrılmalarına karar verir ve gideceği yeri birincil seçme hakkını Lût'a verir Lût, Şeria Vadisinin bol sulu ovasını seçer ve havzanın beş zengin kentindenbiri olan Sodom yakınlarına yerleşir Diğer kentler Adma, Tseboim ve Tsoar'dır Oysa Sodom erkekleri günahkâr eşcinsellerdir ve Tanrı eğer vicdan azabı getirmedikleri takdirde hepsini yok edeceği uyarısında bulunmuştur İbrahim, Tanrı ile suçluların yanı sıra doğru insanları da değil etmenin ahlaklılığını tartışır; sonunda Sodom'daki tek içten insanın Lût olduğu anlaşılması mümkün Lût'u Sodom'u bekleyen yıkım konusunda uyarmak üzere iki melek gönderilir Sodomlular Lût'un kutsal ziyaretçilerini duyunca evine gidip görmek isterler Kötü Sodomlular'ın melekleri taciz edeceklerinden korkan Lût, kalabalığa onlar yerine iki bakire kızını sunar kapı önündeki Sodomlular'ı kör edip Lût'a ailesini alıp kaçmasını söylerler Tanrı Sodom ve Gomorra kentlerine kükürt ve ateş yağdırırken Lût karısı ve iki kızıyla Tsoar kentine kaçmaya başlar Oysa yolda Lût'un karısı Tanrı'nın arkasına bakmama emrine uymayınca bir tuzlu direğinedönüşür Lût, Tsoar'da kalmaya korkarak kızlarıyla bir mağaraya sığınır Kızlar uzun bir tecrit döneminden daha sonra kendilerine bir çocuk verip soylarının devamını sağlayacak bir erkek bulamayacaklarından korkarlar böylece babalarını ayyaş edip ne yaptığını ayrım edemeyeceği bir sırada iğfal etmeye karar verirler Bu zina birleşmesinden iki erkek evlat doğar: Moablılar ve Ammonoğulları kabilelerinin ataları olan Moab ve Benammi Bu hikâyenin herhangi bir noktasının doğruluğu hakkında elimizde hangi kanıtlar vardır? Lût Gölü bölgesinde Sodom ve Gomorra hikâyesini doğrulayacak bir takım doğal ve jeolojik olgulara rastlanılmıştır Ayrıca, son zamanlardaki arkeolojik keşifler de tanrısal kitabın hikâyelerine belirtilen bir inanılırlık kazandırmaktadır 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de764e1d9kayipsodomvegomorra5c54de764e1d9 http:wwwufakcomsharedimagesgiz20 Sodom ve Gomorra'nın yıkılması: 16 yüzyıl başlarında bir Alman Kitabı Mukaddes gobleninden ayrıntı OLGULARIN DOĞAL OLARAK MEYDANA GELMESİ İki büyük kara kütlesinin birbirlerinden ayrılması sonucunda Lût Gölü'nde sıkça depremler olur Tarihi kayıtlardan diğer yerlerde kentlerin geçmişte depremlerle değil olduklarını biliriz ve eğer bunlar fay hattı üzerindeyseler depremler de daha şiddetli olur Benzer jeolojik işlem yeryüzünün en hain su kütlesini de yaratmıştır Deniz yüzeyinin takriben 400 metre aşağıda derin bir vadide bulunan Lût Gölü tuz oranı fazla yüksek bir sudur, tuzlu yoğunluğu dibe içten gitgide artarak artar ve kıyılarında sıkça tuz oluşumlarına rastlanır Bu tuz sütunları kimi zaman bir tesadüf sonucu insan biçiminde olabilir ve Lût Gölü'ne düşen her şey kısa zamanda tuzla kaplanır ve gölde bakteriler dışarıya bitki ve hayvan varlığının yaşamasına engel olur böylece Lût'un karısının tuz sütununa dönüşmesi hikâyesinin böyle bir tuhaf ama doğal süreçten kaynaklandığını göz önünde bulundurmak kuvvet değildir Lût Gölü'nün diğer bir garip özelliği de katran bakımından varlıklı olmasıdır ve bu da zaman zaman iri topaklar veya petrol birikintileri olarak yüzeye çıkar Sodom ve Gomorra krallarının Suriye krallarıyla bir savaş esnasında kaçarlarken zift kuyularınadüşmeleri olayı da akla bu durumu getirir (Ve Siddim Vadisi zift kuyuları ile dolu idi ve Sodom ve Gomorra kralları kaçtılar ve orada düştüler ve geri kalanlar dağa kaçtılar; Tekvin 14:10) Bir De, Lût Gölü kıyılarının yumuşak kireçli topraklarında yumruk büyüklüğünde kükürt toplarına rastlanır Eski Ahit'in Sodom ve Gomorra hikâyesini yazanlar, kükürt taşıadını verdikleri bu ateş bölge topları mutlaka biliyor olmalıydılar O nedenle göklerden yağan alev yağmurunun kentleri yakıp yıktığı hikâyesi bu acayip nesnelerden kaynaklanmış olabilir 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de7881e3bkayipsodomvegomorra5c54de7881e3b http:wwwufakcomsharedimagesgiz21 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de789906akayipsodomvegomorra5c54de789906a http:wwwufakcomsharedimagesgiz22 (Solda) Lût Gölü çevresindeki yumuşak kireç tabakasının doğal erozyonu Lût'un karısının sonunu andıran sütunla oluşturur (Sağda) Lût Gölü'nün Erken Tunç Çağı yerleşimlerini (bir muhtemelen ova şehirlerini) bildiren harita SODOM VE GOMORRA'YI ARARKEN Kitabı Mukaddes bilginleri ve arkeologlar yüz yıldan uzun bir süredir Sodom ve Gomorra kentlerinin bulunduğu yerleri saptamaya çalışmaktadırlar Birincil önceleri bunların Lût Gölü'nün kuzeyinde mi yoksa güneyinde mı olduğu tartışılmıştı De Saulcy, 1851'de Lût Gölü'nün kuzeybatısında yaptığı bir araştırmada Eriha ve Kumran'ın kayıp kentler olduğunu ileri sürdü 1920'lerde Peder Alexis Mallon'un kuzeydoğu kıyısındaki Teleylat Ghassul'da yaptığı kazılar büyük bir Kalkolitik Dönem (İÖ takriben 3600) ikâmetgâh birimini ortaya çıkardı ancak, bu daha inanılır bir alternatif olarak görüldü Bu önerinin aksayan yanı, çoğu bilimadamlarının Sodom ve Gomorra hikâyesinin yeraldığına inandıkları Tunç Çağı'nda (İÖ 31501550) bu alanda bir yerleşim izine rastlanılmamış olmasıydı 1896'da bugünkü Şeria'da Medeba'da 6 ile 7 yüzyıldan kalma bir mozaik harita bulundu Bu haritada Lût'un kaçtığı birincil büyük kasaba olan Tsoar, Lût Gölü'nün güneydoğu uçundaydı Olağan tarihçiler Diodorus, Strabon, Joscphus ve Tacitus ve daha sonra ortaçağ Arap coğrafyacıları Yakut, Mesudi, Mukaddesi ve İbn Abbas bu bölgeyi tanımlama etmişlerdi William F Albright, Rahip Melvin G Kyle, Peder Alexis Mallon ve diğerleri 1924'te bölgeyi araştırarak Tsoar'ın yerini doğrulamaya çalıştılar Tsoar'ın Moab ülkesi olarak saptanması kendilerini, Kitabı Mukaddes'te Arnon olarak belirlenen Mucip Nehri'nin güneyini araştırmaya yöneltti Lisan yarımadasını ve yakınlardaki vadileri araştırdıktan sonra çağdaş Safi kasabasının eski Tsoar olduğunda karar kıldılar Sir John Maundevil de 1322 ile 1356 aralarında Safi'yi ziyaret ettiğinde bu kuramı çok daha önce ileri sürmüştü Sodom ve Gomorra'nın araştırılmasına 1930'larda Lût Gölü'nün güneyindeki sığ havzayı araştıran Le PFM Abel, F Frank ve Nelson Glueck katıldılar Bu tuz dolgun alan Eski Ahit'in tuz denizinin yandaki Siddim vadisitanımına uymaktadır (Bunların hepsi Siddim vadisinde bir tuz denizidir birleştiler,Tekvin 14:3) Konstantinos Politis göre yapılan son araştırmada Safi'nin gerçekten Tsoar olduğu anlaşıldı ve tam da Medeba haritasının gösterdiği yerde çıkmıştı Havza şehirlerinin (Ve Lût, Havza şehirlerinde oturdu ve Sodom'a dürüst çadır kurardı; Tekvin 13: 12} Lût Gölü'nün suları aşağıda kaybolmuş olduğu önerisi ilk önce 4 asır hacılarından Egeria göre ileri sürülmüştür Çok daha sonra 19 asır sonlarında William Lynch'in, Albright'ın ve Kyle'ın denizin kuzey ucunda olduğunu bildirdikleri birkaç ufak ada, günümüzde su aşağıda kalmıştır Lût Gölü günümüzde, ABD'nin uzay kuruluşu olan NASA tarafından, uydu fotoğrafları ve suyun aşağıda da deniz tabanı incelemeleriyle araştırılmaktadır Araştırmalar sonucunda ulaşılan genel yargıya göre, Sodom ve Gomorra'nın, kıyıdan çok, Lût Gölü'nün altında bulunabileceği kuramı şüphesiz inanılır gibi görünmektedir 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de78afdd2kayipsodomvegomorra5c54de78afdd2 http:wwwufakcomsharedimagesgiz23 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de78c2019kayipsodomvegomorra5c54de78c2019 http:wwwufakcomsharedimagesgiz24 1549065841 1549065841 kayipsodomvegomorra5c54de78d78a0kayipsodomvegomorra5c54de78d78a0 http:wwwufakcomsharedimagesgiz25 (Solda) Şeria'da Medeba'da yer alan 67 yüzyıl mozaik haritasında Lût'un Tsoar kenti dıştan sığındığı yer gösteriliyor (Ortada) Bab edDrah kazısında Erken Tunç Çağı'na (İÖ takriben 3000) ait yanmış bir mesken alanı (Sağda) Tuzdan oluşmuş Sodom Dağı'nın (Cebel Usdam) içi Su, tuzu eriterek bu yüksek mağaraları oluşturuyor SON KAZIBILIMSEL KANITLAR Paul Lapp, Walter Rast, Thomas Shaub ve Burton MacDonald göre yakın zamanlarda eski kıyı boylarında ve Lût Gölü'nün güney havzasının jeolojik fay hatlarında incelemeler ve kazılar yapılmıştır Araştırmacılar 1970'li ve 80'li yıllarda oralarda çok eskiden büyük yerleşim alanları olduğunu keşfetmişlerdir Bab edDrah gibi bazıları Erken Tunç Çağı'nda (İÖ yaklaşık 3000 yılları} yanarak değil olmuşlardır Bunlar efsanevi havza şehirleriolabilirler mi? 1976'da bu kentlerin Suriye'deki Ebla'da yer alan Erken Tunç Çağı tabletlerinde yer aldıkları saptanmıştır Bu keşif, kentlerin tarihi varlıklarını doğrulamakta mıdır? Konstantinos Politis 1990'larda Safi yakınlarında Deyr'Ayn'Abata'yı kazmış ve birincil Bizans Hıristiyanları'nın Lût'un, Sodom ve Gomorra'nın yıkılmasından sonra Kitabı Mukaddes'te anlatılanlara tarafından, sığındığı mağara olduğuna inanılan mağaranın üzerinde yapı edilmiş bir kilise kalıntısı bulmuştur Erken ve Orta Tunç çağlan kalıntılarının bulunması da mağaranın Tekvin hikâyesinin geçtiği söylenen dönemde iskân edildiğini göstermektedir bu vesileyle yakın çevrelerdeki kazılarda da benzer Orta Tunç Çağı eserlerine rastlanılmıştır Eski Ahit sahiden bir ahlaki rehberlik kitabı olarak görülüyorsa da, modern kazıbilimsel ve jeolojik keşiflerin Sodom ve Gomorra hikâyesinin yer almış olabileceği bedensel ve tarihi mekânları doğruluyor olması gayet ilginçtir