iltasyazilim
FD Üye
Kazak Hanlığı Ve Yüzler
Ebulhayr Han idaresindeki Özbekler, Moğol kabilelerinin saldırısı ile büyük kayıplar vermişlerdi Özbek uruğları arasında iç çekişmeler başlaması üstüne bunlardan bir kısmı hanlıktan ayrılarak kuzeye göç ettiler (1457) Daha diğer Türk unsurların katılması ile güçlenen bu topluluklar, kendi başlarına buyruk hareket ettiklerinden nedeniyle Kazak diye bilineceklerdir Kazaklar bundan sonra Cuci soyundan öbür hanlar idaresinde siyasî bir birlik hâlinde yaşamışlardır Kasım Han XVI yüzyılın başlarında Kazakların tamamını hâkimiyeti aşağı birleştirmeyi başarmıştır 17 asır başlarında Tevkel Han vaktinde güçlerini daha da artıran Kazaklar, Maveraünnehir'e başarılı bir sefer düzenlemişlerdir Bu dönemde Kazaklar, üç orda hâlinde (cüz yüz) teşkilâtlandırılmışlardır Bunlar Büyük Orda (Yüce Cüz) doğu da, Ufak Orda (KiçiCüz) batıda, OrtaOrda (OrtaCüz) ise Taşkent merkez olmak üzere besbelli bulunuyordu
18 yüzyıldaki Kalmuk istilâsı, Özbeklerin kuzeyindeki Kazakları biçare etmiş ve cüzlerin birbirinden kopmasına yol açmıştır Ruslar, Kalmuklar ile Kazakları birbirine kışkırtarak, onları en ince ayrıntısına kadar zayıflatmıştır Kazak ordalarından Ufak Orda Hanı Ebulhayr'ın, yardım alma ümidiyle Ruslara imtiyaz vermesi, Kazakların Rus hâkimiyetine düşmüşlerine sebep olmuştur (1731)
Geri kalan Kazaklar, Kırgızlar ile birlikte Buhara, Hive ve Hokand Hanlığı etrafında toplanarak Ruslar'la mücadele etmişlerdir Rus zulmüne karşı Kazak Türkleri pek çok kez isyan etmişlerdir Bunlardan 1783'te Sırım Batur önderliğinde Doğu Kazakistan 'da baş gösteren isyan 15 sene sürmüştür 19 yüzyılın ikinci yarısında Ruslar, Kazakların siyasî birliğine son vermişlerdir Sovyetler döneminde de Kazaklara aleyhinde baskılar ve asimilasyon devam etmiştir *
Ebulhayr Han idaresindeki Özbekler, Moğol kabilelerinin saldırısı ile büyük kayıplar vermişlerdi Özbek uruğları arasında iç çekişmeler başlaması üstüne bunlardan bir kısmı hanlıktan ayrılarak kuzeye göç ettiler (1457) Daha diğer Türk unsurların katılması ile güçlenen bu topluluklar, kendi başlarına buyruk hareket ettiklerinden nedeniyle Kazak diye bilineceklerdir Kazaklar bundan sonra Cuci soyundan öbür hanlar idaresinde siyasî bir birlik hâlinde yaşamışlardır Kasım Han XVI yüzyılın başlarında Kazakların tamamını hâkimiyeti aşağı birleştirmeyi başarmıştır 17 asır başlarında Tevkel Han vaktinde güçlerini daha da artıran Kazaklar, Maveraünnehir'e başarılı bir sefer düzenlemişlerdir Bu dönemde Kazaklar, üç orda hâlinde (cüz yüz) teşkilâtlandırılmışlardır Bunlar Büyük Orda (Yüce Cüz) doğu da, Ufak Orda (KiçiCüz) batıda, OrtaOrda (OrtaCüz) ise Taşkent merkez olmak üzere besbelli bulunuyordu
18 yüzyıldaki Kalmuk istilâsı, Özbeklerin kuzeyindeki Kazakları biçare etmiş ve cüzlerin birbirinden kopmasına yol açmıştır Ruslar, Kalmuklar ile Kazakları birbirine kışkırtarak, onları en ince ayrıntısına kadar zayıflatmıştır Kazak ordalarından Ufak Orda Hanı Ebulhayr'ın, yardım alma ümidiyle Ruslara imtiyaz vermesi, Kazakların Rus hâkimiyetine düşmüşlerine sebep olmuştur (1731)
Geri kalan Kazaklar, Kırgızlar ile birlikte Buhara, Hive ve Hokand Hanlığı etrafında toplanarak Ruslar'la mücadele etmişlerdir Rus zulmüne karşı Kazak Türkleri pek çok kez isyan etmişlerdir Bunlardan 1783'te Sırım Batur önderliğinde Doğu Kazakistan 'da baş gösteren isyan 15 sene sürmüştür 19 yüzyılın ikinci yarısında Ruslar, Kazakların siyasî birliğine son vermişlerdir Sovyetler döneminde de Kazaklara aleyhinde baskılar ve asimilasyon devam etmiştir *