KDV iadesinde ‘mücbir’ bilmece! Mücbir sebep uygulaması yeni bir tıkanıklığa yol açtı

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Mart ayı bütçe gerçekleşmelerinde, 200 milyar lirayı bulan KDV alacak stokunun bir kısmını şirketlere ödemesi piyasayı rahatlattı. Bu rahatlama zorlayıcı sebep kapsamına alınan şirketlerle iş yapan, lakin zorlayan sebep kapsamına girmeyen şirketlere yansımadı. Zorlayıcı sebep kapsamına alınan şirketlerle iş yapan, lakin zorlayıcı sebep kapsamına girmeyen şirketler, mal yahut hizmet aldığı şirket KDV beyannamesi vermediği için KDV iadesi müracaatında bulunamıyor. Bu noktada şirket hem KDV iadesi alamıyor hem de mal yahut hizmet aldığı zorlayıcı sebep kapsamındaki şirketi, tabi olduğu KDV oranı kadar finanse etmiş oluyor.

Koronavirüsün ekonomik tesirlerinin daha az hissedilmesi maksadıyla alınan tedbirlerin uygulanmasında yaşanan aksaklıklar, tespit edildikçe düzeltiliyor. Hakikaten gelir vergisi, KDV ve muhtasarların beyan ve ödeme müddeti uzatılmasına karşın, kurumlar vergisinin birinci tedbirler kapsamında uzatılmamasının yarattığı düşünce, DÜNYA’nın da gündeme taşımasının akabinde iktisat idaresi tarafından giderildi ve kurumlar vergisinin beyan ve ödemesi 30 Nisan’dan 1 Haziran’a ertelendi.

Zincir kırıldı, müracaat yapılamıyor



Pandemi nedeniyle alınan ‘mücbir sebep’ uygulaması da yeni bir tıkanıklığa sebep oldu. Kapsama alınan şirketlerle iş yapan, fakat zorlayıcı sebep kapsamına girmeyen şirketler, mal yahut hizmet aldığı şirket KDV beyannamesi vermediği için iade müracaatında bulunamıyor. Yürürlükteki mevzuat uyarınca bir şirketin KDV alacağına başvurabilmesi için öncelikli olarak mal ve hizmet aldığı şirketin KDV beyannamesini vermesi gerekiyor. Yani iadeye tabi KDV’nin doğması için öncelikle KDV’nin yasal defterlere kayıt edilmiş olması kural.

KDV oranı kadar finanse ediyor!

Öte yandan, KDV iadesini alamayan şirket, eş vakitli olarak mal yahut hizmet aldığı zorlayan sebep kapsamındaki şirketi de tabi olduğu KDV oranı kadar finanse ediyor.

İnceleme bekleme koşulu aranmasın

Şimdiki Group İdare Heyeti Lideri Yılmaz Sezer, zorlayıcı sebep kapsamındaki firmaların doğal olarak KDV beyannamesi vermeyeceğini, hasebiyle iadesini de talep edemeyeceğini belirtti. Sezer, kapsama girmeyen şirketlerden kimileri yaptıkları işin niteliğine nazaran beyanname verdiği anda KDV iadesi talep edebildiğini anlattı. Zorlayıcı sebep kapsamındaki bir şirketle iş yapılması halinde, bu şirketin teyit veremeyeceği için iade sürecinin doğmayacağının altını çizen Sezer, bu durumun finansman düşüncesi çeken firmaların rahatlatılmasını sağlayacak halde çözülebileceğini bildirdi.



Kısa çalışma ödeneğinde inceleme sonucu beklemeden sigortalılara ödeme yapılan sistemin torba yasa ile yürürlüğe girdiğini hatırlatan Sezer, KDV iadelerinde buna misal bir formülün devreye alınabileceğini söyledi.

Ön denetim raporuna dayalı iade uygulamasında 10 iş günü içinde KDV iadesinin yüzde 50’sinin ödendiğini, kalan kısmının da inceleme sonrasına bırakıldığını belirten Sezer, “Mağduriyetin önlenmesi için müracaat kâfi sayılıp, yüzde 50’si 10 iş günü içinde ödenmeli. Kalan yüzde 50’sinin ise zorlayıcı sebebin ortadan kalmasının akabinde, zıt inceleme tutanaklarının hazırlanıp vergi dairesine teslim edilmesi ile ödenmesi uygun olacaktır ” diye konuştu.

Hangi dallar zorlayan sebep kapsamında?

İçişleri Bakanlığı tarafından faaliyeti durdurulan işletmelerin yanı sıra AVM’ler dahil perakende, sıhhat hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için kesim ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro üzere sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, mecmua ve gibisi basılı eserlerin yayımcılık faaliyetleri, tıp operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, dokuma ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla bağlar dahil aktiflik ve tertip hizmetleri.

“Mükellefin iade geçmişi dikkate alınarak ödeme yapılabilir”




Yeni İktisat Danışmanlık AŞ Kurucu Ortağı, Maliye Bakanlığı eski bürokratlarından Nazmi Karyağdı, bu durumdaki mükelleflerin iade geçmişleri göz önünde bulundurularak ödeme yapılabileceğini söyledi.

Birtakım mükelleflerin zorlayıcı sebep kapsamına alınarak KDV beyannamesi verme ve vergiyi ödeme yükümlülüğü dışına alındığını belirten Karyağdı; “Nasıl ki beyan ve ödemede yaşadığımız güç koşullar nedeniyle bir kolaylaştırma yahut erteleme kelam konusu olduysa, kontrol KDV iadesi üzere mevzularda da bir erteleme ve şartları süreksiz olarak esnetmeye muhtaçlık var” dedi. Kapsamda olmayan şirketlerin KDV iade taleplerinin, zorlayan sebebin tesiri hafifleyene kadar ‘daha sonra incelenmek üzere’ eksiksiz yapılması teklifinde bulunan Karyağdı, “Hatalı bir durum ortaya çıkarsa gecikme faizi ile tahsil edilmek üzere ödeme yapılmalıdır” dedi. Karyağdı, vergi daireleri kendilerini mükellefin iade geçmişine bakarak garantiye alabileceği teklifinde bulundu.

“Devreden KDV’de Hazine kağıdı verilebilir”

Eski Gümrük Müsteşarlarından gazetemiz muharriri Prof. Dr. Nevzat Saygılıoğlu ise devletin iade borcu olduğu mükelleflere, kamu bankaları aracılığıyla kredi vermek yerine KDV iadesini yapabileceğini söyledi.



Mükelleflerin, dallara ve krizden etkilenme derecesine nazaran kategorize edilebileceğini belirten Saygılıoğlu, “Bunların bir kısmına nakit ödeme yapılabilir, bir kısmına da Hazine kağıdı, devlet tahviliyle ödenebilir. Girdisi yüzde 18 olup, sattığı eser yüzde 1-8 ortasında değişen mükelleflerin üzerinde KDV yükü kalıyor. Bu yük önerdiğimiz halde giderilebilir. Bu kağıtlar teminat olarak da kullanılabilir” dedi. Saygılıoğlu, zorlayan sebep kapsamına girmeyen kesimlerle ilgili de değerlendirmede bulunarak, “Genel bir zorlayan sebep ilan edilerek, tüm dalların yükümlülükleri ertelenip, ödemesi vakte yapılabilir” diye konuştu.

Hüseyin Gökçe/Dünya